ՀՀ ԱԺ տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովը Խոսրով Հարությունյանի նախագահությամբ հոկտեմբերի 18-ին հրավիրված նիստում քննարկել է տնտեսության ոլորտին առնչվող հարցեր:
ՀՀ տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովի 2018 թվականի տարեկան գործունեության ծրագիրը ներկայացրել է ՀՀ տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովի նախագահ Արտակ Շաբոյանը:
Ծրագրի նպատակներն են` պաշտպանել եւ խրախուսել ազատ տնտեսական մրցակցությունը ապրանքային շուկաներում, ապահովել բարեխիղճ եւ ազատ մրցակցության համար անհրաժեշտ միջավայր, նպաստել տնտեսական զարգացման համար բարենպաստ մթնոլորտի ձեւավորմանը եւ սպառողների շահերի պաշտպանությանը, խթանել մրցակցային մշակույթը:
Հանձնաժողովը 2018 թվականի ընթացքում շարունակելու է ուսումնասիրություններն ապրանքների եւ ծառայությունների շուկաներում՝ մենաշնորհի եւ գերիշխող դիրքի չարաշահման, հակամրցակցային համաձայնությունների, անբարեխիղճ մրցակցության դեպքերի եւ շուկաներում անհավասար մրցակցային միջավայր ձեւավորող երեւույթների բացահայտման, ինչպես նաեւ համակենտրոնացման նկատմամբ իրականացվող վերահսկողության ուղղությամբ:
Հանձնաժողովը ծրագրային աշխատանքներ իրականացնելիս հաշվի է առնում միջազգային փորձը, ուսումնասիրում է համաշխարհային տնտեսությունում տեղի ունեցող փոփոխություններն ու զարգացումները, որոնք կարող են էական ազդեցություն ունենալ ներքին շուկայի մրցակցային իրավիճակի վրա, ինչպես նաեւ համագործակցում է տնտեսական մրցակցության ոլորտում գործունեություն իրականացնող միջազգային կառույցների հետ: Այդ նպատակով հանձնաժողովը կշարունակի իրականացնել արդյունավետ, լայնածավալ եւ ակտիվ համագործակցություն մի շարք միջազգային կազմակերպությունների, Եվրասիական տնտեսական միության, ԱՊՀ մասնակից պետությունների, ԵԱՏՄ անդամ պետությունների, արտերկրի մրցակցային կամ հակամենաշնորհային մարմինների հետ հետեւյալ ուղղություններով. մրցակցության քաղաքականության կիրարկման լավագույն փորձի փոխանակում, միջազգային փորձին համահունչ օրենսդրական բարեփոխումների իրականացում, այդ թվում՝ Եվրասիական տնտեսական միությանը Հայաստանի Հանրապետության անդամակցության շրջանակում մրցակցային ընդհանուր սկզբունքների եւ կանոնների կիրարկմանը վերաբերող հարցերի շուրջ նախատեսված պարտավորությունների առումով օրենսդրության ներդաշնակեցում:
Պատգամավորների հարցերն առնչվել են վերջին շրջանում որոշ ապրանքատեսակների գների բարձրացմանը, տնտեսական մրցակցության պաշտպանությանը, գների կայունացման, օրենսդրական ճանապարհով մի շարք խնդիրների լուծման անհրաժեշտությանը:
Պատգամավորները հիմնականում կարեւորել եւ կողմ են արտահայտվել ՀՀ տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովի 2018 թվականի տարեկան գործունեության ծրագրին:
ՀՀ հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի նախագահի տեղակալ Միքայել Սողոմոնյանն այնուհետեւ քննարկման է ներկայացրել ՀՀ հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի 2018 թվականի գործունեության ծրագիրը:
Հանձնաժողովը 2018 թվականի ընթացքում շարունակելու է հետամուտ լինել կարգավորվող ոլորտների իրավական ակտերի լրամշակման աշխատանքներին: Մասնավորապես, մասնակցելու է կարգավորման խնդիրների լուծմանը նպաստող ծրագրերի, իրավական ակտերի եւ այլ փաստաթղթերի մշակմանը, կատարելագործմանը եւ իրականացմանը:
Միքայել Սողոմոնյանը, անդրադառնալով սակագնային քաղաքականությանը, նշել է, որ սակագնային կարգավորումը հիմնվում է համաշխարհային պրակտիկայում ընդունված անհրաժեշտ հասույթի ապահովման սկզբունքի վրա եւ նպատակաուղղված է հանրային ծառայությունների ոլորտում կարգավորվող գործունեություն իրականացնող անձանց բնականոն տնտեսական գործունեության ապահովմանը, ինչպես նաեւ սպառողների եւ կարգավորվող գործունեություն իրականացնող անձանց շահերի հավասարակշռմանը: Հանձնաժողովը 2018 թվականի ընթացքում եւս հետեւողականություն կդրսեւորի իրականացվող սակագնային քաղաքականության կատարելագործման աշխատանքներում: Սակագների գործող կառուցվածքի հետագա կատարելագործումը հանձնաժողովի առաջնահերթ խնդիրներից է, քանի որ սակագների կառուցվածքի միջոցով կարելի է նոր ազդակներ հաղորդել համակարգի զարգացմանը:
Քանի որ նախատեսվում է փոփոխություններ կատարել «Էներգետիկայի մասին» ՀՀ օրենքում, տեղական եւ միջազգային խորհրդատուների ներգրավմամբ կլրամշակվեն եւ «Էներգետիկայի մասին» ՀՀ օրենքով նախատեսված կարգավորումներին կհամապատասխանեցվեն ՀՀ էլեկտրաէներգետիկական մեծածախ շուկայի ժամանակավոր առեւտրային կանոնները: Հանձնաժողովը 2018 թվականի ընթացքում կշարունակի էներգետիկայի բնագավառում էներգետիկ հաշվեկշիռների, կարգավորվող ընկերությունների կողմից լիցենզավորված գործունեության իրականացման համար անհրաժեշտ ծախսերի ու 9 պարտավորությունների, իրականացված ներդրումների եւ սակագների վրա ազդող մի շարք այլ գործոնների վերլուծության եւ, ըստ անհրաժեշտության, սակագների վերանայման աշխատանքները:
Հաշվի առնելով ՀՀ դրամի փոխարժեքի տատանումները եւ սղաճի փոփոխությունները, մինչեւ 2018 թվականի հունիսի 1-ը սահմանված կարգով կճշգրտվեն փոքր հիդրոէլեկտրակայաններից եւ էներգիայի վերականգնվող այլ աղբյուրների կիրառմամբ գործող կայաններից առաքվող էլեկտրական էներգիայի վաճառքի սակագները: Այս գործընթացը կրում է պարբերական բնույթ եւ իրականացվում է յուրաքանչյուր տարի:
2018 թվականին կուսումնասիրվեն եւ կհաստատվեն էլեկտրական էներգիա արտադրող խոշոր կայանների կողմից հանձնաժողովի համաձայնեցմանը ներկայացվող պայմանագրային եւ տնօրինելի էլեկտրական հզորությունների չափաքանակները:
Խմելու ջրի մատակարարման եւ ջրահեռացման (կեղտաջրերի մաքրման) ծառայությունների մատուցման լիցենզիայում ամրագրված բազիսային սակագների ճշգրտման մեխանիզմների համաձայն՝ 2018 թվականին կճշգրտվեն խմելու ջրի մատակարարման եւ ջրահեռացման (կեղտաջրերի մաքրման) ծառայությունների մատուցման սակագները՝ մանրածախ ջրամատակարարման ծավալի, էլեկտրաէներգիայի սակագների փոփոխություններով եւ սղաճով պայմանավորված:
ՀՀ ԱԺ մշտական հանձնաժողովի անդամները բանախոսին ուղղել են բազմաթիվ հարցեր, որոնք հիմնականում առնչվել են սակագնային քաղաքականությանը, էներգետիկայի բնագավառի ազատականացման խնդիրներին:
ՀՀ ԱԺ կանոնակարգ օրենքի համաձայն՝ վերոնշյալ երկու ծրագրերն ընդունվել են ի գիտություն:
Առաջին ընթերցմամբ քննարկվել է պատգամավորներ Միքայել Մելքումյանի,Նաիրա Զոհրաբյանի, Վահե Էնֆիաջյանի, Շաքե Իսայանի, Գեւորգ Պետրոսյանի, Վարդան Բոստանջյանի հեղինակած «ՀՀ հարկային օրենսգրքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը:
Միքայել Մելքումյանը նշել է, որ նախագծի հիմնական նպատակը մեր երկրում մեծ թվով փոքր տնտեսվարող սուբյեկտների համար առավել բարենպաստ հարկային միջավայրի սահմանումն է՝ շրջանառության հարկի շեմի բարձրացման միջոցով:
Նոր հարկային օրենսգրքով նախատեսված շրջանառության հարկի 58.35 մլն դրամ տարեկան շրջանառության շեմը, որը գործելու է 2019 թվականից, չի ընդգրկում «Փոքր եւ միջին ձեռնարկատիրության պետական աջակցության մասին» ՀՀ օրենքով սահմանված գերփոքր առեւտրային կազմակերպություններին եւ անհատ ձեռնարկատերերին: Բացի այդ, 58.35 մլն դրամ տարեկան շրջանառության շեմի սահմանման ժամանակաշրջանում տնտեսության վիճակն այլ էր: Տարբեր էին ինչպես իրացման շրջանառությունները, այնպես էլ արտարժույթի փոխարժեքը. այդ ժամանակաշրջանում 58.35 մլն դրամը համարժեք էր շուրջ 200 հազար ԱՄՆ դոլարին, որի ներկայիս արժեքը տատանվում է 100 մլն դրամի շուրջ:
ՀՀ ֆինանսների նախարարի տեղակալ Դավիթ Անանյանը նշել է, որ ՀՀ կառավարության եզրակացությունը օրենքի նախագծի վերաբերյալ դրական չէ:
ՀՀ ԱԺ տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Խոսրով Հարությունյանը գործընկերոջն առաջարկել է նախագծի քննարկումը հետաձգել մինչեւ մեկ տարով:
Հիմնական զեկուցողը չի ընդունել առաջարկությունը: Ըստ Միքայել Մելքումյանի՝ օրինագիծը ներկայացվել է ՀՀ ԱԺ «Ծառուկյան» խմբակցության կայացրած քաղաքական որոշման արդյունքում:
Հանձնաժողովականները օրենքի նախագծին դրական եզրակացություն չեն տվել:
Առաջին ընթերցմամբ քննարկվել է նաեւ Միքայել Մելքումյանի, Նաիրա Զոհրաբյանի, Վահե Էնֆիաջյանի հեղինակած «Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը:
Հիմնական զեկուցող Միքայել Մելքումյանը նշել է, որ գործող օրենքի համաձայն՝ առավել մեծ ծավալներ ունեցող երկու տնտեսվարող սուբյեկտներ միասին կարող են ճանաչվել գերիշխող դիրք ունեցող, եթե նրանք միասին զբաղեցնում են շուկայի մեկ երկրորդը, իսկ երեք ընկերությունները միասին՝ շուկայի երկու երրորդը:
Օրենքի փոփոխության անհրաժեշտությունն այն է, որ վերջինիս ներկա ձեւակերպումը թույլ է տալիս պնդել, որ եթե շուկայում առավել մեծ ծավալներ ունեցող տնտեսվարող սուբյեկտն ունի 49 տոկոս մասնաբաժին, երկրորդը՝ 1 տոկոս, իսկ երրորդ եւ մնացած ընկերությունները 0.99 տոկոս, ապա առաջին երկու ընկերությունները կարող են համարվել գերիշխող դիրք ունեցող, իսկ երրորդն ու մնացածները՝ ոչ: Այնինչ ակնհայտ է, որ նախ՝ 1 տոկոս շուկայական մասնաբաժին ունեցող ընկերությունը չի կարող համեմատվել 49 տոկոս մասնաբաժին ունեցողի հետ եւ դիտվել որպես գերիշխող դիրք ունեցող եւ երկրորդ՝ այդ ընկերությունն իր չափերով համադրելի է մնացած փոքրերի հետ եւ ճանաչվելով գերիշխող դիրք ունեցող՝ կհայտնվի անբարենպաստ պայմաններում, կորցնելով առեւտրային ճկունությունն ու որպես հետեւանք՝ իրացման շուկաները: Նույնը վերաբերում է նաեւ երեք տնտեսվարողներին միասին գերիշխող դիրք ունենալու պայմաններին:
Առաջարկվող փոփոխությունը կբացառի արդեն հիշատակված շուկայական կառուցվածքի դեպքում փոքր շուկայական մասնաբաժին ունեցող տնտեսվարողին գերիշխող դիրք ունեցող ճանաչելու հիմքերը:
ՀՀ տնտեսական զարգացման եւ ներդրումների նախարարի տեղակալ Տիգրան Խաչատրյանը նշել է, որ կառավարությունը կողմ է առաջարկվող կարգավորումներին:
Քննարկման արդյունքում հանձնաժողովի անդամներն օրենքի նախագծին տվել են դրական եզրակացություն՝ նստաշրջանի եւ առաջիկա հերթական նիստերի օրակարգերի նախագծերում ընդգրկելու համար:
ՀՀ Ազգային ժողով
