Ոստիկանության գնդապետ. «Հայաստանում օրենքով գողերը մեր իրավիճակին, անվտանգությանը չեն սպառնում» (Տեսանյութ)

Առցանց «Առավոտի» «Դեմ առ դեմ» հաղորդաշարի հյուրերն են ՀՀ ոստիկանության շտաբի պետ, ոստիկանության գնդապետ Հովհաննես Քոչարյանը եւ «Իրազեկ քաղաքացիների միավորում» հ/կ-ի ներկայացուցիչ Դանիել Իոաննիսյանը:

Հաղորդման թեման է՝ Հայաստանում վերջին շրջանում քրեական տարրերն  ակտիվացել են, եւ արդյոք համարժե՞ք են իրավապահ մարմինների գործողությունները:

Նելլի Բաբայան.- Նախօրեին Երեւանի կենտրոնում՝ Թուֆենկյան հյուրանոցի մոտ, հրազենից սպանություն տեղի ունեցավ, կա նաեւ մեկ վիրավոր: Սրանից առաջ էլ Էջմիածնում դարձյալ հրազենից սպանություն է եղել, վերջերս էլ Շամիրամ գյուղում սգո սրահում եւս կրակահերթից սպանություն եղավ: Մամուլը գրում է, որ այս դեպքերը քրեական տարրերի միջեւ տեղի ունեցող երեւույթներ են: Իրավապաշտպանները բազմիցս հայտարարում են, որ չկա վստահություն իրավապահ մարմինների նկատմամբ, եւ քրեական տարրերը սերտաճել են իշխանությունների հետ, հետեւաբար ոստիկանության ձեռքերն ազատ չեն: Մեղադրանքներ են հնչում, որ իրավապահ մարմիններն ի վիճակի չեն պայքարել քրեական հեղինակությունների դեմ:

Հովհաննես Քոչարյան.- Ես չգիտեմ՝ ովքեր են ասողները:  Այնպես չէ, որ ոստիկանությունը քննադատության թիրախ է միանշանակ: Այո, անժխտելի է, որ Հայաստանում կա քրեական ակտիվություն: Իսկ դա արդյո՞ք հետեւանք է ոստիկանության անգործության, թե՞ ոչ,  այստեղ արդեն պետք է վերլուծական եւ փորձագիտական փաստարկներով խոսել: Կարելի է խոսել իրավապահ մարմինների անգործության մասին, եթե նման հանցագործության դեպքերը որեւէ կերպ փոխում են Հայաստանի Հանրապետության հանցավորության քանակական եւ որակական վիճակը: Այն, ինչ կատարվում է ԶԼՄ-ների մատուցման շնորհիվ, մեր փոքր հասարակությունում շատ վատ արձագանք է ստանում: Որ ժողովուրդը անհանգստանում եւ տագնապում է՝ շատ օրինաչափ է: Բայց ասել, թե իրավիճակը դուրս է եկել ոստիկանության վերահսկողությունից, սա չափազանցված մեղադրանք է:

Ն. Բ.– Թուֆենկյանի մոտ միջադեպի մասնակիցները 2015 թվականին էլ նման միջադեպերի մասնակից են եղել, կրկին զոհ է եղել: Ի՞նչ գործողություններ է արել ոստիկանությունը՝ զսպելու նրանց, որպեսզի դեպքը չկրկնվեր:

Հ. Ք.- Ոչ միայն 2015 թվականին, այլեւ 2009-ից այս հանցավոր խմբի առանձին անդամներ մեկը մյուսի նկատմամբ սպանության փորձեր են կատարել, եւ շատ հաճախ դրանք պսակվել են հաջողությամբ՝ իրենց չափանիշներով: 2009-ից սկսած՝ ոստիկանության աշխատանքի շնորհիվ հանցագործություն կատարած բոլոր անձինք  ձերբակալվել են եւ ենթարկվել քրեական պատասխանատվության: 2015-ին Վահագն Աբգարյանի հետ կապված, այո, նա հարձակման էր ենթարկվել, կատարողը երկար ժամանակ գտնվում էր հետախուզման մեջ: Բայց ոստիկանության օպերատիվ աշխատանքների շնորհիվ նա հայտնաբերվեց եւ կանգնեց դատարանի առջեւ:

Փաստական հանգամանքներ բերեմ՝ Հայաստանում այս տարվա ընթացքում այսօրվա դրությամբ գրանցվել է 12 հազար 726 հանցագործություն: Առանձնապես ծանր հանցագործության՝ 125 դեպք, 2016-ին՝ 149 դեպք էր: Բացահայտվել են 103-ը: Գրանցված ընդհանուր հանցագործությունների կազմում առանձնապես ծանր հանցագործությունների տեսակարար կշիռը մեկ տոկոս է: Եվ այս ցուցանիշը վերջին մի քանի տարիներին չի փոխվում: Կտրուկ փոփոխություններ ծանր հանցագործությունների մասով չկա: Եթե գանք այն տրամաբանությունից, որ նման դեպքերը ոստիկանության վատ աշխատանքի արդյունքն են, ուրեմն այս դեպքերի նվազման եւ բացահայտման ցուցանիշների բարձր լինելով՝ պիտի ասվի, որ սա ոստիկանության հաջող աշխատանքն է: Հայաստանն ԱՊՀ երկրների տարածքում ամենացածր ցուցանիշներն  ունի սպանությունների վիճակագրությամբ: Մի փոքր զիջում ենք Տաջիկստանին: Սա ՄԱԿ-ի միջազգային փորձագետների տվյալներն են: 100 հազար բնակչի կտրվածքով ՀՀ-ին բաժին  է ընկնում 1.8 հանցագործություն՝ սպանություններ, սա 5 անգամ ավելի ցած է միջազգային ցուցանիշներից:

Դանիել Իոաննիսյան.- Նախորդ տարվա ժամանակահատվածի մեջ մտնում է նաեւ ՊՊԾ գնդում եւ դրա շուրջ տեղի ունեցած դեպքերը՝ անկախ նրանից, թե հիմա մենք ոնց կվերաբերվենք այդ դեպքերին:

Ն. Բ.- Խնդիրը գողականների դեմ պայքարն է, սա են նշում իրավապաշտպանները: 

Դ. Ի.– Մենք բոլորս հիշում ենք, թե ինչ օպերացիա արեց ոստիկանությունը սուպերմարկետից պեչենի գողացողի դեպքում: Բայց միաժամանակ խնդրահարույց է ոստիկանության նման դեպքերի արձագանքումը: Տեղի է ունեցել հրազենով սպանություն, մարդը փողոցում սկսել է հրազենից կրակել: Ինչպիսի՞ն է ոստիկանության առաջին արձագանքը, ինչպիսի՞ն է այդտեղ մոտիկ գտնվող ոստիկանների արձագանքը: Ինչքա՞ն ժամանակում են գալիս ոստիկանության ուժերը դեպքի վայր:

Հ. Ք.- Պարոն Իոաննիսյան, ի՞նչ արձագանքի մասին եք խոսում, չեմ հասկանում: Պեչենու դեպքը չգիտեմ՝ ինչո՞ւ է այդպես տպավորվել ձեզ մոտ: Դրանից առաջ ծանր հանցագործության դեպքեր բացահայտեց ոստիկանությունը, այդ թվում նաեւ եզդի համայնքում կատարվածը, չգիտեմ ինչու՝ դրանց մասին չեք ուզում խոսել: 2009 թվականի դեպքերի մասին, որ ասում էի, բոլորն էլ իրենց չափանիշներով հեղինակավոր մարդիկ են: Բոլորը կանգնել են դատարանի առջեւ: Պնդել, որ ոստիկանությունը գողականներին ձեռք չի տալիս, որովհետեւ նրանք իշխանության հովանավորյալն են, ներողություն, ես չեմ կարծում իրեն հարգող իրավապաշտպանը նման միտք ասի: Կենցաղային, հուզական գնահատական է եւ ուղղված է լայն սպառման համար: Էդ՝ «գողականով ոստիկանությունը կաշկանդված է»,  դա հակաոստիկանական հերթական քարոզչությունն է:

Դ. Ի.- Ես կհիմնավորեմ հակառակը: Բայց ինչ վերաբերում է ոստիկանության արձագանքին, ես չեմ հիշում մի դեպք, երբ փողոցում ոստիկանությունը հրազեն կիրառողին տեղում չեզոքացրել է:

Հ. Ք.- Իսկ դուք գիտե՞ք որքան ժամանակում պետք է գա:

Դ. Ի– Բրյուսելում ոստիկանը տեղում վնասազերծել է ահաբեկչին: Հայաստանում ոստիկանները տեղում հանցագործություններին արձագանքելու լուրջ խնդիր ունեն: Ես ականատես եմ եղել, որ կնոջը ծեծում էին, զանգահարեցինք ոստիկանություն, որը  30 րոպեից էլ ուշ եկավ, երբ ոստիկանությունը մոտ էր: Օրենքով գողերի պետական քաղաքականության մասին՝ Վրաստանում օրենքով գող լինելը քրեորեն հետապնդելի արարք է: Հայաստանում նման նորմ չկա: Վերջերս էլ սկանդալ եղավ ոմն Ռուբեն Թաթուլյանի հետ, որը օրենքով գողերի շրջապատից է, եւ պարզվեց, որ Հայաստանի դիվանագիտական անձնագիր ունի: Երբ Չեխիայում իրավապահները փորձում էին ձերբակալել օրենքով գողերին սխոդկայի ժամանակ, ինքը պաշտպանվեց ՀՀ դիվանագիտական անձնագրով:

Հ. Ք.– Ի՞նչ եք ուզում դրանով ասել՝ օրենքով գողերը ոստիկանության հովանավորության տա՞կ են:

Դ. Ի.– Ես ընդգծեցի, թե ինչպիսին է պետական քաղաքականությունը օրենքով գողերի հանդեպ:

Հ. Ք.- Ի՞նչ եք հասկանում օրենքով գողերի նկատմամբ պետական քաղաքականություն ասելով, էդ կատեգորիաները որտեղի՞ց եք գտնում, սա ի՞նչ տերմին է:

Դ. Ի.– Կա պետական քաղաքականություն Վրաստանում օրենքով գողերի նկատմամբ, ես չասացի, որ դա իրավական քաղաքականություն է:

Հ. Ք.– Վրաստանի օրինակը մի բերեք, դա շատ ծիծաղելի օրինակ է: Վրաստանում հանցավոր գողերի առկայությունը՝ թվաքանակով եւ ոստիկանության, անհամեմատելի են: Երբեք Հայաստանը Վրաստանի կրիմինալ սիտուացիան չի ունեցել: Մեզ մոտ օրենքով գողերը երբեք իրավախախտումների մեջ չեն ունեցել այն դերակատարումը, ինչ որ ունեցել են Վրաստանում: Պատահական չէր, որ պետությունը օրենքը խստացրեց, որ այդ արատավոր երեւույթից ազատվի, որովհետև իրավիճակն այդպիսին էր, եւ ադեկվատ որոշում էր կայացվել: Հայաստանում հասարակությունը նման մարտահրավերների առջեւ կանգնած չէ: Օրենքով գողերը մեր իրավիճակին, անվտանգությանը չեն սպառնում: Մենք չունենք այդ խնդիրը:

Դ. Ի.- Ո՞նց չունենք այդ խնդիրը, քրեական հեղինակությունները երեկ են կենտրոնում  ավտոմատով իրար վրա կրակել:

Հ. Ք.– Ուրեմն քրեական հեղինակությունը ինքը եւս կատեգորիա է եւ իր հասկացողություններն ունի: Դուք ձեր թաղում ինչ-որ մարդիկ եք տեսել ու քրեական հեղինակությունների հետ եք խառնում, այդպես չէ:

Ն. Բ.- Մամուլը պարբերաբար գրում է, որ քրեական հեղինակությունները Հայաստան են գալիս գողական «սխոդկաների», ազատ գնում-գալիս են, բայց ոստիկանությունը ոչինչ չի անում:

Հ. Ք.- Խոսը գնում է բռնի հանցագործների մասին: Հարց է առաջանում՝ ինչո՞ւ են բռնի հանցագործություններն ակտիվանում: Ցավոք սրտի, բռնությունը հարցերի լուծման միջոց է՝ տնտեսական հարաբերություններում, քաղաքական հարաբերություններում, միջանձնային հարաբերություններում, ընտանեկան հարաբերություններում, եւ սա հարցի լուծման ամենաէֆեկտիվ միջոցն է նման աշխարհայացք ունեցող մարդկանց համար: Այսինքն՝ դրա պահանջարկը միայն հարց լուծելու էֆեկտն է: Այս մարդիկ, որ իրար փողոցում գնդակահարում են, նպատակը միմյանց հետ հարցերի պարզաբանումն է:

Ն. Բ.– Դուք թողնում եք իրենք իրենց մաքրե՞ն:

Հ. Ք.- Եթե մենք թողնեինք իրենք իրենց մաքրեն, միգուցե հանցավորությունը կրճատվեր: Բայց, ցավոք սրտի, օրենքով այդպիսի իրավասություն մենք չունենք:

Զրուցեց ՆԵԼԼԻ ԲԱԲԱՅԱՆԸ

«Առավոտ» օրաթերթ

16.09.2017