Նրան այդ հարցում «օգնել» են նաեւ օպերային երգչուհի
Հասմիկ Գրիգորյանն ու բալետի արտիստ Արսեն Մեհրաբյանը
Օրերս Վաստակավոր կոլեկտիվ Հայաստանի պարարվեստի «Բարեկամություն» պետական անսամբլը (գեղարվեստական ղեկավար՝ ՀՀ ժողովրդական արտիստ Նորայր Մեհրաբյան) հիմնադրման 30-ամյակի առիթով Ազգային օպերային թատրոնում հանդես եկավ շքեղ ծրագրով: Շվեդիայից հրավիրված էին բալետի արտիստներ Մարիկո Կիդան, Վահե Մարտիրոսյանը եւ ՀՀ վաստակավոր արտիստ, Շվեդիայի արքայական բալետի մենապարող Արսեն Մեհրաբյանը: Երեկոյի ընթացքում ներկայացվեց նաեւ Արսեն Մեհրաբյանի խորեոգրաֆիայով «Շամիրամի տեսիլքը» մեկ գործողությամբ ներկայացումը՝ Մակար Եկմալյանի, Արամ Խաչատրյանի երաժշտությամբ, Նորայր Մեհրաբյանի լիբրետոյով: Արա Գեղեցիկի դերապարով նեկայացավ Բավարիայի պետական թատրոնի մենապարող Տիգրան Միքայելյանը, Շամիրամի կերպարում էր՝ Աննա Քալաշյանը:
Երեկոյին ներկա էր ՀՀ-ում Շվեդիայի թագավորության արտակարգ եւ լիազոր դեսպան Մարտինա Քուիքը, որին «Առավոտը» հանդիպել էր նաեւ «Բարեկամություն» անսամբլի՝ նախկինում կայացած մեկ-երկու միջոցառումներին: ՀՀ-ում Շվեդիայի դեսպանատունը բացվել է 2014թ. սեպտեմբերին: Այդ ժամանակվանից Մարտինա Քուիքը Շվեդիայի դեսպանն է նաեւ Վրաստանում (նստավայրը՝ Թբիլիսի):
Մեզ հետ սիրով զրուցեց դեսպանը:
Շվեդիայի մշակույթի ցանկացած ոլորտի մասին խոսելիս հայ եւ արտասահմանցի արվեստագետները մշտապես նշել են նրա հարստությունն ու բազմազանությունը, օրինակ բերելով հատկապես գեղանկարչությունը, ճարտարապետությունը, օպերան ու բալետը, կինոն, պոեզիան, երաժշտարվեստը, նորաձեւությունը, խոհարարական արվեստը եւ այլն: Մեր զրուցակիցները հավաստիացրել են, որ Շվեդիայի մշակույթը ըստ էության կառուցված է խոշոր մշակույթ ունեցող երկրների մշակույթի վրա: Հետաքրքրվեցինք՝ իսկ իր երկրի մշակույթում հայկական տարրեր կա՞ն: Դեսպանը համակարծիք էր հնչեցված դիտարկմանը, իսկ հարցին պատասխանեց հետեւյալ կերպ. «Շվեդիայում ունենք հայկական համայնք եւ հասկանալի է, որ ձեր մշակույթը վաղուց մուտք է գործել նաեւ մեր երկիր: Օրինակ, ինքս պաշտում եմ Խաչատրյանի երաժշտությունը, Փարաջանովի ֆիլմերը, վերջերս էլ Երեւանում անվանի օպերային տենոր Գեղամ Գրիգորյանի դստեր՝ Հասմիկ Գրիգորյանի միջոցով ծանոթացա ու սիրահարվեցի Կոմիտասին»:
ՀՀ-ում Շվեդիայի դեսպանը բալետի արտիստներ Արսեն Մեհրաբյանի (ձախից), Վահե Մարտիրոսյանի եւ Մարիկո Կիդայի հետ:
Դիտարկմանը՝ հավանաբար պարարվեստի սիրահար է, քանի որ հաճախ դեսպանատունը աջակցում է Արսեն Մեհրաբյանի երեւանյան բեմադրություններին, դեսպանը պատասխանեց. «Ժամանակին աշխատանքի բերումով գտնվում էի Իսրայելում եւ հենց այնտեղ ինձ համար հայտնաբերեցի ժամանակակից պարը: Տարիներ անց, երբ ծանոթացա Արսենի արվեստին, ինձ դարձյալ գրավեց ժամանակակից պարը եւ ես բացահայտեցի նաեւ հայկական պարարվեստը: Ինձ գրավում է մշակույթն ընդհանրապես, օպերան ու դասական բալետը՝ առանձնապես»:
Մարտինա Քուիքը հիշեցրեց իր պաշտոնավարման տարիներին Շվեդիայի դեսպանատան հետ 2014թ. Երեւանում անցկացված «Կին» կինոփառատոնը, հայտնեց, թե այս տարի դեսպանատունը կմասնակցի նաեւ «Սոսե» կինոփառատոնին: Հիշեցրեց ընթացիկ տարվա հունիսի 8-15-ը Ազգային պատկերասրահում Շվեդիայի ազգային տոնին եւ երկու երկրների դիվանագիտական հարաբերությունների 25-ամյակին նվիրված «Շվեդ հայրեր» ու «Հայ հայրեր» լուսանկարչական ցուցահանդեսի մասին, որը հունիսի 23-ից հուլիսի 6-ը ցուցադրվեց երեւանյան մետրոյի «Հանրապետության հրապարակ» կայարանում: Դեսպանը վստահեցնում է, որ «մետրոյի կայարանում ցուցահանդեսը հասկանալի պատճառով հնարավորություն ընձեռեց ավելի շատ «այցելու» ունենալ, նաեւ Երեւան ժամանած զբոսաշրջիկներ»:
Դեսպանը համակարծիք էր նաեւ մեր այն մտքի հետ, թե սակավ են շվեդ արվեստագետների այցերը Հայաստան եւ ընդհակառակը, իսկ մեր լայն հասարակությունը շվեդական մշակույթն իներցիայով ասոցացնում է հանրահայտ «ԱԲԲԱ» խմբի հետ: «Հիշեցնեմ, որ ընդամենը 3 տարի առաջ է բացվել դեսպանատունը, նախկինում էլ ունեցել ենք ծրագրեր Հայաստանի հետ, հիմա արդեն ավելի հեշտացել է մշակութային ծրագրերի իրականացումը: Համագործակցություն կա եւ պետք է այն զարգացնել: Ի դեպ, այն ժամանակ, երբ Հայաստանում բացվում էր Շվեդիայի դեսպանատունը, այլ երկրներում ինչ-ինչ պատճառներով դրանք փակվում էին: Սա խոսուն փաստ է, վկայությունն այն բանի, որ Հայաստանն ընդհանրապես առաջնային է մեզ համար: Մենք նաեւ մշակութային ծրագրերի հետ կապված համագործակցում ենք Շվեդիայում Հայաստանի դեսպանի հետ: Գիտեմ, որ կան մշակութային որոշ նախագծեր, որոնց աջակցում են անձամբ Հայաստանի նախագահն ու իր տիկինը»,- ասաց Մարտինա Քուիքը: Անկեղծացավ նաեւ, թե դիվանագիտության մեջ մեծ ուշադրություն են դարձնում գործարար, տնտեսական եւ այլ կապերին, իսկ մշակույթը կարծես ստվերում է մնում, մինչդեռ այն միմյանց ճանաչելու լավագույն միջոցն է:
Դրվագ՝ Ստոկհոլմի Վասա թատրոնում «Forceful feelings» հայկական բալետային խմբի ելույթից:
Հարցին՝ գիտի՞ հայերեն, օրինակ՝ ՀՀ-ում Բրիտանիայի դեսպանը հիանալի է խոսում, տիկին Քուիքի պատասխանը հետեւյալն էր. «Կան երկրներ, այդ թվում՝ ԱՄՆ-ն, Բրիտանիան, որ նախքան դիվանագիտական աշխատանքի ստանձնելը ապագա պաշտոնյան սովորում է տվյալ երկրի լեզուն: Շվեդիայում այդպես չէ: Այնուհանդերձ, ես կփորձեմ, չնայած դրա վրա պետք է ծախսել ժամանակ ու էներգիա»:
Դեսպանին տեղեկացրինք, որ օգոստոսի 3-ին Ստոկհոլմում կմեկնարկի ICVT 2017 «Երգեցողության ապագա» վոկալի դասատուների 83-րդ միջազգային կոնգրեսը, որտեղ առաջին անգամ Հայաստանը կունենա ներկայացուցիչ. Ազգային օպերային թատրոնի երիտասարդական ծրագրի ղեկավար Լեւոն Ջավադյանը եւ մեներգչուհի, ՀՀ վաստակավոր արտիստ Մարինե Դեինյանը կներկայացնեն Տիգրան Չուխաջյանի «Արշակ Երկրորդ» օպերայի պատմությունը եւ արիաներ: Ընտրվել է հատկապես այս ստեղծագործությունը, քանի որ 2018թ. կնշվի հիշյալ օպերայի 150-ամյակը: Սա ողջունելով՝ Մարտինա Քուիքը նշեց. «Ընդհանրապես ցանկացած առաջարկով կարելի է դիմել դեսպանատուն, իսկ օպերայի ու բալետի հարցերով՝ ուղիղ Շվեդիայի թագավորական թատրոն»:
ՍԱՄՎԵԼ ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ
«Առավոտ»
07.07.2017
