Հայ պատգամավորները Վասիլեւային կոչ են անում ՌԴ-ում անցնել մեսրոպյան այբուբենի, սոցկայքերում սմայլիկներ դնել ու կասկածում են նախարարի հոգեկան հավասարակշռության վրա:
Ռուսաստանի կրթության եւ գիտության նախարար Օլգա Վասիլեւան օրերս մի առաջարկ էր արել, որը Հայաստանում աղմուկ էր բարձրացրել: «ՌԻԱ Նովոստիի» հաղորդմամբ՝ նա առաջարկել է ԱՊՀ տարածքում անցնել միասնական տառատեսակի՝ կիրիլիցայի: Վասիլեւան նշել է, որ վերջին 10 տարիներին տառատեսակները լատինականացվել ու արաբականացվել են եւ այժմ ԱՊՀ տարածքում պետք է վերադառնալ կիրիլիցային: Նրա խոսքով՝ Ռուսաստանը պետք է ամուր դիրքորոշում ունենա այդ տառատեսակի տարածման գործում:
Այս առնչությամբ «Առավոտը» ԱԺ պատգամավորներից հետաքրքրվեց, թե ինչպիսին պիտի լինի մեր արձագանքը Վասիլեւային:
«Ծառուկյան» խմբակցության պատգամավոր Նաիրա Զոհրաբյանի խոսքով՝ «Իհարկե, դեմ ենք: Ես դա համարում եմ կատարյալ անհեթեթություն: Ես էլ կարող եմ հակընդդեմ առաջարկով հանդես գալ, որ ԱՊՀ բոլոր երկրները անցնեն մեսրոպյան այբուբենի»:
ՀՅԴ խմբակցության ղեկավար Արմեն Ռուստամյանի խոսքով՝ «Իրենք թող իրենց մեջ անցնեն ցանկացած տառատեսակի, մեզ հետ ի՞նչ կապ ունեն: Ի՞նչ միասնական տառատեսակ, ես նույնիսկ չգիտեմ՝ ինչ են ուզում ասել դրանով»: ՀՅԴ խմբակցության քարտուղար Աղվան Վարդանյանն էլ ասաց. «Ես դեմ կլինեմ»:
ՀՀԿ պատգամավոր Սամվել Ֆարմանյանը կասկածում է, որ ՌԴ նախարարը կարող էր նման բան ասել. «Ես վստահ չեմ, որ նման բան ասվել է, որովհետեւ դա խելամիտ արտահայտություն չի լինի: Մեր այբուբենն աշխարհում հնագույններից մեկն է, ընդհանրապես մեր ինքնության հիմքերի հիմքն է, եւ այնքան աբսուրդ է նման գաղափարն ինքնին, որ նույնիսկ մեկնաբանության կարիք էլ չունի: Ես վստահ չեմ, որ որեւէ նախարար կարող է նման բան ասել»:
ԱԺ տնտեսական հարցերի հանձնաժողովի նախագահ Խոսրով Հարությունյանն ասաց. «Մենք ունենք դարերով եկած մեր այբբենարանը, բացարձակապես մտադիր չենք այն փոխարինելու»:
Մեր հարցին՝ կարո՞ղ է հակառակ առաջարկն էլ մենք անենք Ռուսաստանին, որ անցնեն մեսրոպյան այբուբենին, Խոսրով Հարությունյանը պատասխանեց. «Ոչ, մեզ դա չի հետաքրքրում: Աշխարհի ընդամենը մի քանի ժողովուրդ ունի այբուբեն, նրանք 10 կամ 12-ն են: Դա մեր ամենամեծ ձեռքբերումն է, որեւիցե մեկը չի կարող այն վերցնել»:
ՀՀԿ խմբակցության քարտուղար Գագիկ Մելիքյանն էլ պատասխանեց. «Դա ընդամենը կարծիք է: Անձամբ ինձ համար դա անընդունելի է»: Երբ հարցրինք՝ մենք էլ չե՞նք կարող ԱՊՀ երկրներին առաջարկել անցնել մեսրոպյան այբուբենին, նա պատասխանեց. «Կարծում եմ՝ նման ծիծաղելի առաջարկներ չարժե հնչեցնել ոչ մյուս կողմից, ոչ մեր»:
ԱԺ փոխխոսնակ Էդուարդ Շարմազանովի խոսքով՝ «Ես չգիտեմ՝ ինքն ում է նկատի ունեցել: Հայաստանն ունի իր տառատեսակը՝ 405թ.-ից սկսած, եւ Հայաստանի պետական լեզուն հայերենն է, հայոց լեզուն պաշտպանված է Սահմանադրությամբ եւ օրենքով: Ես չգիտեմ՝ ում է նկատի ունեցել, միգուցե սլավոնական երկրներին է նկատի ունեցել: Ռուսաց լեզվի պրոպագանդան այլ բան է, բայց մեր պետական լեզուն հայերենն է: Հազար հատ իշխանություն էլ գա ու գնա՝ Մեսրոպ Մաշտոցի հայոց լեզուն մեզ համար միակն է, սուրբ է, սիրելին է եւ պաշտամունքի առարկան է: Իսկ այն, որ ռուսաց լեզուն, անգլերենը, ինչքան շատ լեզու սովորենք՝ այնքան լավ. խնդիր չկա»:
Ուշագրավ էր հատկապես ԱԺ գիտության, կրթության, մշակույթի, երիտասարդության եւ սպորտի հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահ Վարդան Բոստանջյանի արձագանքը Օլգա Վասիլեւայի առաջարկին: Նրա խոսքով՝ ՌԴ նախարարին «մեր արձագանքը պետք է լինի խորը բացասական, ինչ-որ տեղ՝ անհագուրդ ու անկասելի ծիծաղով, որովհետեւ դա չի կարող լինել երբեք: Երբ այն ժամանակ հայերենն ու հայոց լեզուն ստեղծվել է, դա հենց այնպես չի ստեղծվել, մինչեւ անգամ ես համոզում ունեմ, որ տիեզերական ուժերն են հաղորդել Մեսրոպ Մաշտոցին մեր գրերը ստեղծելու համար: Այդ պարագայում մեկը բարձրաձայնի մի բան, որ դեռեւս ծագումնաբանությունները իրենց մեզ համար խիստ հայտնի չէ, որոշակի չէ՝ առնվազն ծիծաղելի է սա, եւ նմա՞ն կտրվածքով, նման ձեւով… ես մինչեւ անգամ մտածում եմ, որ հոգեկան որոշակի խանգարում ունեցողին նշանակեն, բայց մինչեւ նշանակելը, եթե ինքը պատրաստվում է ինչ-որ մի բան բարձրաձայնել, պետք է գոնե վերահսկողությունն ասի՝ այդպիսի բան չի կարելի, հնարավոր չի այդպիսի բան: Սա վերաբերում է ոչ միայն ՀՀ-ին, այլեւ այս մեծ տարածաշրջանում ազդեցության տիրույթում գտնվող բոլոր երկրներին: Սա ազգային ինքնություն ոտնատակ անել է նշանակում, հասկանո՞ւմ եք»:
Հարցին՝ այսինքն՝ Դուք կարծում եք, որ Օլգա Վասիլեւան ԱՊՀ երկրներին նման առաջարկով է հանդես եկել իր անձնակա՞ն նախաձեռնությամբ, վերեւների հետ չի՞ խորհրդակցել, նա պատասխանեց. «Եթե հանկարծակի մի պահ պատկերացնենք, որ միայն իր նախաձեռնությամբ չի եղել, մի ուրիշն էլ է եղել, ես կուզենայի իմանալ՝ էդ ուրիշ «խելոքը» ով է: Բոլոր դեպքերում դա ոչ թե վիրավորում է մեզ, մենք կարող ենք մի ակնթարթ վիրավորվել, հեգնանքի մեջ գտնվել եւ այլն, հաջորդ պահին, երբ որ մենք զգաստանում ենք, ուզում ենք մտածել՝ արդյո՞ք մոլորակում պետք է հանդիպեն այս ձեւի տրամաբանությունից զուրկ սուբյեկտներ»:
Ըստ Բոստանջյանի՝ ՌԴ նախարարին արձագանքելու կարիք էլ չկա. «Եթե մենք արձագանքում ենք, նշանակում է, որ ինչ-որ մի պահ, մի ակնթարթ մտածել ենք: Իսկ ես մտածում եմ, որ սրա վրա միայն կարելի է սոցկայքերում սմայլիկներ տալ՝ ժպտալ»:
Մեր հարցին՝ քանի որ ՌԴ-ի կողմից նման մղումները պարբերաբար տարբեր ոլորտներում ի հայտ են գալիս, հնարավո՞ր է, որ ՌԴ-ն հերթական անգամ իր կայսերական նկրտումներից ելնելով՝ այսպես ակնարկներ է անում, որ հետո ինչ-որ մի պահ անցկացնի դա, Վարդան Բոստանջյանը պատասխանեց. «Ասում են՝ ամեն ինչ հնարավոր է, ոչինչ բացառված չի, բայց կան արժեքներ, մասնավորապես՝ գիրը, լեզուն, որի պարագայում ցանկացած նման մոտեցումը արժանանում է դատապարտման: Մինչեւ անգամ ամենատգետ մեր քաղաքացին՝ անգրագետը, հոգեբանորեն չի կարող սա ընկալել: Այն միտումը, համաձայն որի՝ տարբեր հոգեկան դժվարություններ, այդպես անհարմարություններ ունեցողներ կբարձրաձայնեն, դա իհարկե միջոց է ազդելու, բայց գոնե լեզվի ու այբուբենի կտրվածքով… ես խորապես համոզված եմ՝ մեր լեզուն, այբուբենը կկորի այն ժամանակ, եթե կորի մեր ժողովուրդը»:
ՀՌԻՓՍԻՄԵ ՋԵԲԵՋՅԱՆ
«Առավոտ»
15.06.2017
Վերջին նախադասության մեջ կկորի բառի փոխարեն պետք էր ասել կկորչի։
Այսքանը՝ հայերենը ամպագորգոռ բառերով փառաբանելու փոխարեն։
Յօդուածի խերնագիրը զարմանալի է, «կոշտ ու կոպիտ»… կարծես թէ այպանում էք ՀՀ պատգամաւորներին…
Ամէն դէպքում, կոշտ ու կոպիտ բան չկայ իրենց ըսածներին մէջ, եւ նոյնիսկ եթէ ըլլար, իրաւունք կ’ունենային:
Շատ լաւ են պատասխանել, եւ այս նիւթով՝ կեցցէ-ի արժանի են: