ՀՀ Կոտայքի մարզի Գառնի համայնքի 300 բնակիչներ «S.O.S. Գառնի նախաձեռնության հետ միասին նամակով դիմել են ՀՀ վարչապետ Կարեն Կարապետյանին` ահազանգելով «Քաղցրաշենի ինքնահոս ոռոգման համակարգ» փոփոխված ծրագրի ռիսկերի մասին և պահանջելով անցկացնել ծրագրի շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության նոր գնահատում:
Նամակի կրկնօրինակներն ուղարկվել են ՀՀ էներգետիկ ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների նախարար պարոն Աշոտ Մանուկյանին, ՀՀ բնապահպանության նախարար պարոն Արծվիկ Մինասյանին, ՀՀ էներգետիկ ենթակառուցվածքների և բնական պաշարների նախարարության
Ջրային տնտեսության պետական կոմիտեի նախագահ
պարոն Արսեն Հարությունյանին:
Գառնեցիների նամակում նշված է.
«Հարգելի պարոն վարչապետ,
մենք` Գառնի համայնքի բնակիչներս, ովքեր անհանգստացած են «Քաղցրաշենի ինքնահոս ոռոգման համակարգ» փոփոխված ծրագրով, կազմավորել ենք «SOS Գառնի» նախաձեռնությունը: Հայաստանում իրականացվում են նոր ջրամբարների կառուցման վարկային ծրագրեր, մինչդեռ արդեն իսկ գոյություն ունեցող Ազատի ջրամբարը «Քաղցրաշենի ինքնահոս ոռոգման համակարգ» փոփոխված ծրագրի պատճառով կկորցնի իր գործառնական նշանակությունը: Ազատի ջրամբարը, որը սնուցվում է Ազատ գետից, ոռոգում է Երևանի մերձքաղաքային գոտու և Արարատի մարզի գումարային 7100 հա հողատարածք (ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի Հայաստանի Հանրապետության ֆիզիկաաշխարհագրական օբյեկտների համառոտ տեղեկատու-բառարան, Երևան, Գեոդեզիայի և քարտեզագրության կենտրոն ՊՈԱԿ, 2007, էջ 5): «Քաղցրաշենի ինքնահոս ոռոգման համակարգ» փոփոխված ծրագիրը, որն օգտագործելու է Ազատ գետի ջուրը, չի գնահատել իր ազդեցությունը Ազատի ջրամբարի վրա:
Քաղցրաշենի ծրագրի համար ջրառն իրականացվելու է ապրիլ-հոկտեմբեր ամիսներին, այսինքն` այն նույն ամիսներին, երբ ոռոգում է իրականացվում Ազատի ջրամբարից ոռոգվող տարածքներում: Քաղցրաշենի ծրագրով պետք է ոռոգվի գումարային 1232 հա հողատարածք Արարատի մարզում, որից նոր հողատարածքները 378 հա են, իսկ 854 հեկտարը մինչ այժմ ոռոգվում է Ազատի ջրամբարից:
Ներկայացնում ենք Ձեզ 2016թ-ի ապրիլ-հոկտեմբեր ամիսներին Ազատի ջրամբարի լցվածության վերաբերյալ ‹‹Հիդրոօդերևութաբանության և մթնոլորտային երևույթների վրա ակտիվ ներգործության ծառայություն›› ՊՈԱԿ-ի տվյալները:
2016թ-ի ապրիլի 1-ի դրությամբ 70 միլիոն խմ տարողությամբ Ազատի ջրամբարը լցված է եղել 43.3 միլիոն խմ ջրով: Լցվածության ցուցանիշը բարձրացել է մինչև հունիսի 10-ը` 70 միլիոն խմ: Այնուհետև ջրամբարի լցվածությունը սկսել է իջնել և օգոստոսի վերջին կազմել է 17.2 միլիոն խմ, սեպտեմբերի 30-ի դրությամբ` 8.44 միլիոն խմ, այնուհետև մինչև հոկտեմբերի վերջ իջել է մինչև 7.48 միլիոն խմ:
Հիդրոմետ ծառայության տվյալներից երևում է, որ ոռոգման սեզոնի առնվազն 3 ամիս սակավաջուր են, և Ազատի ջրամբարի լցվածությունը 10-20 տոկոս է:
Նշենք նաև, որ 2016թ-ի հունիս ամսին ջրամբարի 100 տոկոս լցվածությունը պայմանավորված է եղել նրանով, որ այդ ժամանակ ներքին կարգով ոռոգման համար թույլ չի տրվել Գառնի համայնքի ոռոգման համակարգի գլխամասից և Ազատի ջրամբարից ջրառ իրականացնել: Ավելին, Ազատի ջրամբարի լցվածությունը պայմանավորված է նաև մեծաքանակ տիղմով, որը տարիներ շարունակ լցվել է ջրամբար և չի մաքրվել:
«Քաղցրաշենի ինքնահոս ոռոգման համակարգ» փոփոխված ծրագրի համաձայն` Քաղցրաշենի ինքնահոս ոռոգման համակարգի պահանջարկը հուլիս, օգոստոս, սեպտեմբեր ամիսներին համապատասխանաբար կազմում է 2.55 միլիոն խմ, 2.47 միլիոն խմ, 1.34 միլիոն խմ: Այսինքն` Ազատի ջրամբարի ցածր մակարդակն ավելի կիջնի նշված ջրառի հաշվին:
Ազատի ջրամբարի սնուցումն ապահովող Ազատ գետի ջուրն էլ ավելի կպակասի Գեղարդալճի ինքնահոս համակարգի կառուցման պատճառով, քանի որ Գեղարդալիճ է ուղղվելու Ազատ գետի վերին վտակ Գիլանլարի ջուրը:
Այս պարագայում կարևոր է նշել, որ տարիներ շարունակ մեր համագյուղացիներին թույլ չեն տալիս Քաղցրաշենի ծրագրով նախատեսված ջրառի մոտակայքից 100լ/վ ջուր վերցնել իրենց հողերը ոռոգելու համար` պատճառաբանելով Ազատ գետի սակավաջրությունը, Ազատի ջրամբարի և տեղի էկոհամակարգի վտանգվելը: Գառնի համայնքը իրականում ունի շուրջ 2000 հեկտար ոռոգման ենթակա տարածք, որը ժամանակին ոռոգվել է, սակայն տարիներ շարունակ այդ հողերի հիմնական մասն անմշակ է մնում ջրի բացակայության պատճառով: Այդ տարածքներն անապատացել են, և մոտ 1500լ/վ ջուր է անհրաժեշտ այդ տարածքների ոռոգման համար:
Ակնհայտ է, որ կոնֆլիկտ կա Ազատի ջրամաբարից տարիներ շարունակ ինքնահոս եղանակով օգտվող ջրօգտագործողների և «Քաղցրաշենի ինքնահոս ոռոգման համակարգ» փոփոխված ծրագրի միջև:
Ելնելով նրանից, որ «Քաղցրաշենի ինքնահոս ոռոգման համակարգ» ծրագիրը փոխվել է և այդ փոփոխությունների վերաբերյալ չի կազմվել Շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատական (ՇՄԱԳ), որում արտացոլված կլինեին սոցիալական և բնապահպանական ռիսկերը, ինչպես նաև ծրագիրը վնաս է հասցրել Գառնիի բնակիչներին, պահանջում ենք «Քաղցրաշենի ինքնահոս ոռոգման համակարգ» փոփոխված ծրագիրը մտցնել օրինական դաշտ և անցկացնել շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման գործընթաց:
«S.O.S. Գառնի» նախաձեռնություն և Գառնի համայնքի բնակիչներ»
