Aravot.am-ի դիտարկմանը, որ Ֆրանսիայի «Մեծ Արեւելք» մասոնական օթյակի գաղափարախոսության հիմքում ընկած են արդարությունը, հավասարությունն ու համերաշխությունը, բայց ժամանակին իրենց անդամներից մեկը` Թալեաթ փաշան դարձավ Հայոց ցեղասպանության կազմակերպիչներից մեկը, Ֆրանսիայի «Մեծ Արեւելք» մասոնական օթյակի (Grand Orient de France) ղեկավար, Մեծ վարպետ Քրիստոֆ Հաբբասը պատասխանեց. «Թալեաթ փաշան մարդասպան էր, փաստը, որ նա ֆրանկոմասոն էր, չի նշանակում, թե բոլոր ֆրանկոմասոններն այդպիսին են: Բոլոր նրանք, ովքեր չեն հարգում մեր դավանած արժեքները, հեռացվում են օթյակից»:
Գոհար ՀԱԿՈԲՅԱՆ
Կեղտոտ ձեռներդ հեռու՛ պահէք Հայաստանից, կեղծաւորնե՛ր:
Ուր մտնում էք` հարամում էք անասունի՛ պէս:
Թալեաթը, Էնվերը, Բեհեադդին Շաքիրը, Ջաւիդը, Ջեմալը և միւս իթթիհադական ցեղասպանները, ինչպէս նաև բազմաթիւ հայազգիներ ինչպէս Տիրան Քելեկեան, Գրիգոր Աղաթօն, ևլն., պատկանում էին նոյնի՛նքն Թալեաթի 1909-ի ապրիլին (Ադանայի Կոտորածի օրերին) հիմնադրած “Կոնստանդնուպոլիսի Օսմանեան Մասօնական Մեծ Օթեակ”-ին (Grand Loge Maçonnique de Constantinople” (այժմ`Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locasi), որը գտնւում էր “Ֆրանսայի Մասօնական Մեծ Օթեակի” (Grand Loge de France) “յուրիստիկցիայի” տակ: Գտէք Թալեաթ ու Էնվեր Փաշաները Օթեակի այս link-ում: https://www.mason.org.tr/web/