Առցանց «Առավոտի» «Դեմ առ դեմ» հաղորդաշարի ընթացքում բանավիճում են
«Քաղաքացի դիտորդ» նախաձեռնության ներկայացուցիչ Արմեն Գրիգորյանը եւ «Ելք» դաշինքից պատգամավորության եւ արդեն նաեւ Երեւանի ավագանու թեկնածու Ալեն Սիմոնյանը:
Նելլի Բաբայան.– «Քաղաքացի դիտորդը» հայտարարել է, որ ընտրախախտումներն ազդել են ընտրությունների արդյունքների վրա. այսինքն՝ որոշ ուժեր կարող էին ավելի շատ ձայն ստանալ, որոշներն էլ՝ ավելի՞ քիչ:
Արմեն Գրիգորյան.- Նախ ամենակարեւորը՝ նախընտրական փուլում պարզվեց, որ վարչական ռեսուրսի կիրառում է տեղի ունենում: Դանիել Իոաննիսյանենց (Իրազեկ քաղաքացիների միավորում հ/կ) կողմից բացահայտվեց, որ 100-ից ավելի մանկապարտեզների եւ դպրոցների տնօրենները ներգրավված էին ձայների հավաքագրումով: Նախընտրական փուլում վարչական ռեսուրսի կիրառում է եղել ե՛ւ վարչապետի, ե՛ւ Հանրապետական կուսակցության այլ ներկայացուցիչների կողմից: Հետաքրքիր թվեր կան. 2 կուսակցության ձայներ են ավելացել, եթե համեմատենք 2012 թվականի հետ. մեկը՝ Դաշնակցությունն է՝ 86 հազարից հասել է 106 հազարի, իսկ մյուսը Հանրապետականն է՝ 670 հազարից հասել է մոտ 770 հազարի: Այսինքն՝ հստակ երեւում է, որ երկու կուսակցություն են վարչական ռեսուրսին տիրապետում, եւ իրենք են կարողացել ավելի բարձրացնել իրենց ձայները: Հասկանալի է, որ սրանք ազատ, արդար ձեւով ստացած ձայներ չեն, ու սա միանշանակ ազդել է ընտրության արդյունքների եւ թվերի հարաբերակցության վրա:
Իսկ ընտրությունների օրը ամենատարածված խախտումներից մեկն ուղղորդումն է: Այս պահին տեսախցիկների բոլոր տեսանյութերը չկան, բայց բազմաթիվ են տեսանյութերը, որտեղ երեւում է՝ քվեախցիկ են մտնում երկուսով եւ ընտրողի ուղղորդում է լինում, քվեի վրա ազդեցություն է տեղի ունենում: Ընտրակաշառքն էլ ազդեցություն է ունեցել, ճիշտ է, սա ամենադժվար բացահայտվողն է, բայց դեպքեր կան, որ թեկնածուն գնացել է իրենց փողերը հետ վերցնելու: Դեպքերը բազմաթիվ են, եւ սրանք տոտալ ազդեցություն են ունեցել, եւ ընտրությունների արդյունքները հասարակության կամքը չեն արտահայտում:
Կարդացեք նաև
Ն. Բ.– Ալեն, 9 պատգամավոր ունեք Ազգային ժողովում, Նիկոլ Փաշինյանը ապրիլի 2-ին հայտարարել էր՝ եթե տեսնենք, որ մեզնից քվե են գողացել, ապա հետընտրական գործընթաց կլինի, հիմա որեւէ գործընթաց չկա: Իսկ ուղղորդված ընտրությունները, ընտրողներին ընտրակաշառք բաժանելը, վարչական լծակի կիրառումը՝ սրանք քվե գողանալ չե՞ն, թե՞ դուք կարծում եք՝ դրանք այլ ուժերից են գողացել:
Ալեն Սիմոնյան.- Որեւիցե ընտրող, որ ընտրել է «Ելք» դաշինքին, այդ ձայնը չի կորել, որեւիցե մի ձայն չի վերցվել եւ դրվել մեկ այլ կուսակցության օգտին: Մենք մեր գործառույթը, որպես քաղաքական ուժ, մաքսիմալ կատարել ենք: Խոսել այն մասին, որ քվե գողացել են, թե ոչ, մարդը գնացել է համաձայնության, մարդը վաճառել է իր ձայնը, եւ դա արվել է տոտալ ձեւով:
Ն. Բ.- Ձայն վաճառողը ձե՞ր ընտրողը չէր:
Ա. Ս.– Ոչ, մեր ընտրողը չէր: Մեր ընտրողը 122 հազար մարդն էր, որը անկախ նրանից՝ փորձել են գնել, թե ոչ, գնացել ճիշտ քվեարկություն է արել: Հանրապետական կուսակցությունը եւ այլ ուժերը, որոնք գումար են տվել, նրանք գնել են ոչ միայն ձայնը, նրանք գնել են հետընտրական գործընթացին չմասնակցելու մարդու համաձայնությունը: Հիմա չկա հետընտրական գործընթաց, որովհետեւ քաղաքական ուժերը հասկանում են՝ մարդիկ դուրս չեն գալու փողոց: Հետընտրական պրոցեսների համար պետք է ունենաս ապացույց: Այսինքն՝ եթե դու ընտրատեղամասում չես կարողացել ֆիքսել որեէ խախտում, ինչի՞ հիման վրա հետընտրական պրոցես սկսես:
Ա. Գ.- 2008-ին որտե՞ղ էին ապացույցները, չի եղել ապացույց, բայց…
Ա. Ս.– Այ, հենց դա է, ապացույց չի եղել: Միշտ ընդդիմությունը, մենք ասում ենք՝ այս կամ այն թեկնածուն հավաքել է ավելի շատ ձայն, քան հայտարարված թվերն են: Բայց չկա այլ թիվ, մենք մեր մեջ ինչ-որ տրամաբանությամբ ասում ենք՝ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը, Ստեփան Դեմիրճյանը, Րաֆֆի Հովհաննիսյանը հաղթել են ընտրություններում: Բայց երբ ժամանակը գալիս է, իշխանությունն ասում է՝ լավ, հաղթել եք, ինչ հարաբերակցություն է եղել, ընդդիմությունը չի կարողանում, բացի էմոցիաներից, որեւիցե բան հանրությանը ներկայացնել:
Ա. Գ.- Թվերը ներկայացված են…
Ա. Ս.- Թիվ չկա մինչ օրս: Խախտումների իրավական ձեւակերպում մինչ օրս ստացած չկա: Տպավորություն է, որ ընդդիմադիր գործիչներն ամեն ինչ անում են, որ Սերժ Սարգսյանի տրամադրությունը փչանա: Մենք պետք է փաստ ունենանք, թուղթ ունենանք, տանենք՝ դնենք, ասենք՝ հեսա: 2013-ին բողոքարկվեց Սահմանադրական դատարանում մեկ ընտրատեղամասի տվյալներ, որովհետեւ այլ տեղամասերում արձանագրած տվյալների իրավական հիմք չի բերվել: Եթե փաստեր լինեն եւ՝ ծանրակշիռ, դա ինքնըստինքյան փաստաթուղթ է, եւ իրավապահ մարմինները չեն կարող դրա հետ հաշվի չնստել: Որեւիցե մեկը մինչ օրս այդ փաստերը չունի:
Ա. Գ.- Իրավական տեսանկյունից պետք է հասկանալ, որ իրավական համակարգում փաստերն ամբողջական չեն: Ասենք, նույն դպրոցների, մանկապարտեզների հետ կապված, իրենք էդ հարցերը նայում են առանձին-առանձին, բայց խնդիրը համակարգային է, եւ եթե քաղաքական կամք ու ցանկություն լիներ, կարելի էր այդ հարցերը լուծել: Ոչ թե փաստերի պակաս կա, այլ քաղաքական կամք չկա:
Ա. Ս.– Ընդդիմության գործողությունների համար փաստեր չկան:
Ա. Գ.– Ընդդիմության գործողություններն էլ հենց այդ փաստերն են:
74 քրեական գործից 46-ը հարուցվել է «Քաղաքացի դիտորդի» զեկույցների հիման վրա, սա բարձր թիվ է, որովհետեւ քրեական հանցագործություն էր: Մի ամբողջ ընտրատեղամասի թվեր էին փոխվել:
Ա. Ս.– Հարգելիս, Հրազդանում մի ընտրատեղամասում ես՝ որպես լրագրող, տեսախցիկով մտա ներս, ֆիքսել եմ, երկաթով հարվածեց ձեռքիս՝ գցեց, քննություն սկսվեց, իրա խոսքի մեջ սպառնալիք կար, արարքի մեջ՝ քրեորեն պատժելի արարք, քննչական կոմիտեն որոշեց՝ հանցակազմ չկա: Փաստը պետք է լինի այնքան, որպեսզի Մուկուչյանը կամ իրավապահ մարմինը ասեն՝ փաստերը ազդեցություն չեն ունեցել արդյունքների վրա:
Ն. Բ.– Ուղղորդված ընտրությունները եւ այլն, հիմք չե՞ն, որպեսզի բողոքարկեք ընտրությունների արդյունքները:
Ա. Ս.- Պետք է ապացուցես, որ ուղղորդված ընտրություններ են:
Ա. Գ.– Իրավապահ մարմինները բոլոր դեպքերի հետ կապված երկու հայտարարություն են անում՝ երբ ընտրախախտում է լինում, ասում են՝ ապացույցներ, երբ ապացույցներ են լինում, ասում են՝ չի ազդել:
Ա. Ս.- Արդյոք այդքան ապացույցներ կա՞ն:
Ա. Գ.- Միանշանակ: Մենք ներկայացնում ենք ապացույցներ:
Ա. Ս.- Այս ամենը լավ է հնչում, բայց մենք այս ամենում վեճ չունենք:
Ա. Գ.- 2013-ին էլ է 605 հազար ընդդիմության ձայն է պահվել:
Ա. Ս.– Չի պահվել:
Ա. Գ.– Դուք բոլոր 2000 ընտրատեղամասերում ներկայացուցիչ ունեցե՞լ եք:
Ա. Ս.– Մոտ 1800-ում ունեցել ենք:
Ա. Գ.– Եթե 200-ում չեք ունեցել, ո՞նց եք պնդում, այդտեղ պահվել են ձայները:
Ա. Ս.– Մենք պնդում ենք, որ 1800-ում պահվել է:
Ա. Գ.– Բայց այն մնացածում հնարավոր է, չէ՞, որ չեք պահել:
Ա. Ս.– Մի տեղամասում ՕՐՕ-ն ներկայացուցիչ չուներ, ասում էին՝ եկեք էս ձայները կիսենք, ասել ենք՝ գժվե՞լ եք: Այնտեղ, որտեղ ներկայացուցիչ չենք ունեցել, վստահ եմ, նման բաներ եղել են: Եթե մենք ուզում ենք արդյունքի հասնել, այլ ոչ թե ընդդիմությամբ… հերթական անգամ բղավենք, գան գլխներին տան, ղրկեն տուն, ու արդյունքի չհասնենք, պետք է կարողանանք ձայները պահել:
Ա. Գ.– Վարչական լծակների կիրառումն ամենաշատն են ազդել արդյունքների վրա:
Ն. Բ.– «Քաղաքացի դիտորդը» փաստեր է հավաքում եւ պետք է դիմի քաղաքական ուժերին, որպեսզի միանան՝ դիմելու Սահմանադրական դատարան ընտրությունների արդյունքները բողոքարկելու համար: «Ելքը» կմիանա՞ նախաձեռնությանը:
Ա. Ս.– Ես բացառում եմ, որ ռեալ հնարավորություն լինի բան փոխելու ընտրությունների մեջ կամ իշխանություն փոխելու, եւ մենք չմիանանք, ես հայտարարում եմ «Ելք» դաշինքի անունից դաշինքի 100% սատարումը:
ՆԵԼԼԻ ԲԱԲԱՅԱՆ
Հ.Գ. Զրույցն ամբողջությամբ դիտեք առցանց՝ www.aravot.am կայքում:
«Առավոտ»
08,04.2017
