Հունվարի 30-ին «Տեսակետ» մամուլի ակումբը հյուրընկալել էր Մանկավարժական համալսարանի Հայոց պատմության ամբիոնի վարիչ, պատմական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, «Պատմամշակութային արգելոց-թանգարանների և պատմական միջավայրի պահպանության ծառայություն» ՊՈԱԿ-ի գիտական աշխատանքների գծով տնօրենի տեղակալ Աշոտ Փիլիպոսյանին: Պարոն Փիլիպոսյանը խոսեց Գավառի Հացառատ թաղամասում գերեզման փորելու ընթացքում բացված ուրարտական շրջանի դամբարանի մասին, որտեղ թաղված են եղել 4 տղամարդ եւ մեկ կին, գտնվել են ոսկորներ, ուրարտական շրջանի անոթներ, երկաթե սպառազինություն, ագաթից եւ ոսկուց նյութեր:
Աշոտ Փիլիպոսյանի ասելով՝ գտածոները տեղավորվում են մ.թ.ա 7-րդ դարի սահմաններում: Նրա ձեւակերպմամբ, պեղումների արդյունքները ցույց են տալիս, որ ժամանակին Սեւանի ավազանը մեծ նշանակություն է ունեցել պետության քաղաքական եւ տնտեսական գործընթացներում: «7-րդ դարը բարդ ժամանակաշրջան էր Վանի թագավորության համար»,-փաստում է գիտնականը՝ հավելելով, որ այդ շրջանի մասին գրավոր աղբյուրներն էլ քիչ են:
Կարդացեք նաև
Դամբարանի տարածքը անիրազեկության պատճառով մի փոքր վնասվել է, քանի որ մարդիկ քաղաքացիական գերեզման են փորել ու պատահաբար ընկել հետքի վրա:
Գավառի Հացառատ թաղամասի հյուսիս-արևմտյան մասում` սարահարթի զառիթափին գտնվում է «Բերդի գլուխ» ամրոցը, որը կառուցվել է մ.թ.ա. II-I հազարամյակների ընթացքում: Գիտնականը հայտնեց, որ «Բերդի գլուխ» ամրոցն ունի նաեւ ուրարտական շերտ եւ 1827 թվականին հենց այս ամրոցում է հայտնաբերվել ուրարտական թագավոր Ռուսա I –ի թողած արձանագրությունը:
Ասուլիսի ժամանակ անդրադարձ եղավ նաեւ ինչպես Զորաց քարերին, այնպես էլ Մեծամորի հնավայրի պեղումներին, որտեղ միջազգային արշավախումբ է աշխատում:
Գիտնականը տեղեկացրեց, որ քաղաքային թաղամասի պեղումների ժամանակ սենյակներից մեկում հայտնաբերվել են մթա 12-11-րդ դարերի ագաթի եւ ոսկու հատիկներով վզնոցներ, որոնք կլրացնեն Մեծամորի ցուցադրությունը: Ընդ որում միայն մեկ դամբարանից պեղվել է 22 ոսկե եւ 1000-ից ավելի ագաթե ուլունքաշար:
2017-ին Մեծամորում պեղումները կշարունակվեն՝ լեհական կողմի աջակցությամբ: Պարոն Փիլիպոսյանը նշեց, որ այս տարի Վարշավայում անգլերենով լույս կտեսնի իրենց հաշվետվությունը: Նաեւ հավելեց, որ լեհական կողմը 1,5 անգամ ավելացրել է իրենց ֆինանսավորումը՝ հաշվի առնելով Մերձավոր Արեւելքում ստեղծված վիճակը եւ դրա ազդեցությունը հուշարձանների վրա:
Գիտնականը խոսեց անցյալ տարվա այլ հաջողություններից: Նշեց, որ 2015-16 թթ իրենց ՊՈԱԿ-ի 3 աշխատակից վերապատրաստվել է Վարշավայի համալսարանում՝ ձեռք բերելով վերականգնողի, հնամարդաբանի, հուշարձանային տարածքների չափագրման մասնագետի որակավորում: Լեհական կողմը նաեւ դրոն է տրամադրել պեղվող վայրերը վերեւից նկարելու համար:
Գոհար ՀԱԿՈԲՅԱՆ
