Ընտրական օրենսգրքում ներդրված, այսպես կոչված, ռեյտինգային ցուցակների կարգը քաղաքական ուժերի ու գործիչների կողմից շարունակում է մնալ լիարժեք չընկալված ու անհասկանալի: Իսկ քիչ թե շատ գլուխ հանածները մի կողմից պնդում են, թե այն իրականում վտանգավոր ընտրակարգ է, քանի որ ներկուսակցական պառակտումների պատճառ է դառնալու, մյուս կողմից հավաստում՝ այն մեկ քայլ առաջ է նախկին ընտրակարգի համեմատությամբ:
Թեմայի շուրջ զրուցեցինք սահմանադրական իրավունքի մասնագետ, ԵՊՀ սահմանադրական իրավունքի ամբիոնի դոցենտ ՎԱՐԴԱՆ ԱՅՎԱԶՅԱՆԻ հետ։
– Նոր Ընտրական օրենսգրքի ընդունման փուլում շատ խոսվեց ռեյտինգային քվեարկության մասին, չնայած դրան, այդ ընտրակարգը շատերը շարունակում են չհասկանալ։ Թերեւս պատճառը օրենքի խրթին լինելն է: Ներկայացրեք, խնդրեմ, ի՞նչ ասել է ռեյտինգային կարգ, ո՞րն է այս համակարգի առանձնահատկությունը:
-Իրոք, բարձրագույն մաթեմատիկային հատուկ ինչ-որ անորոշ, ոչինչ չասող բանաձեւեր, խրթին ձեւակերպումներ. այսպիսին է, ըստ իս, օրենքը: Եվ մարդիկ մեղավոր չեն, որ չեն հասկանում օրենքի պահանջը կամ դժվար են պատկերացնում այն:
Որպես մասնագետ, ինձ համար եւս ամբողջովին պարզ չէ, թե ինչպե՞ս են, օրինակ, ամփոփվելու ռեյտինգային կարգով առաջադրվածների ձայները: Նոր ընտրակարգը նաեւ բավականաչափ նորամուծություններ ունի տեխնիկական առումով, ինչը դեռ մեր ընտրողները պետք է կարողանան մինչ ընտրությունները տիրապետել ու մարսել:
Կարդացեք նաև
Նախկինում մենք համադրում էինք համամասնական ու մեծամասնական ընտրակարգերը, այսինքն՝ քաղաքացին ընտրության ժամանակ իր ձայնը տալիս էր կոնկրետ թեկնածուի օգտին, իսկ առանձին քվեաթերթիկով քվեարկում կոնկրետ կուսակցության համար: Նախկին համակարգով քաղաքացին կարող էր իր ձայնը տալ մեծամասնական ընտրակարգով առաջադրված եւ իր համակրած թեկնածուին, բայց չքվեարկել այն կուսակցության օգտին, որի անդամն էր իր թեկնածուն: Եվ ստացվում էր այնպես, որ սիրված թեկնածուն մեծամասնական համակարգով կարող էր ստանալ 20 000 ձայն, մինչդեռ իր կուսակցությունը՝ 2000 ձայն:
Սակայն վիճակն այլ է նոր ընտրակարգի պարագայում: Նախ՝ այժմ ունենք մեկ քվեաթերթիկ, որը բաղկացած է երկու էջից: Ընդ որում՝ ընտրողին կտրվի մասնակից կուսակցությունների թվով քվեաթերթիկ: Այն կուսակցությունը, որին ուզում եք տալ ձեր ձայնը՝ կառանձնացնեք նրա քվեաթերթիկը, իսկ մյուսների քվեաթերթիկները կնետեք քվեախցիկում տեղադրված աղբարկղը:
Քվեաթերթիկի երկրորդ էջը նախատեսված է ռեյտինգային քվեարկության համար: Ռեյտինգային թեկնածուների առումով հանրապետությունը բաժանված է 13 տարածքների, ինը՝ մարզերում, չորսը՝ Երեւան քաղաքում:
Ո՞րն է ռեյտինգային ընտրակարգի առանձնահատկությունը, իմաստը. կոնկրետ ընտրատարածքում առաջադրված ձեր համակրած ռեյտինգային թեկնածուն որքան շատ ձայներ ստանա, դրանք մեխանիկորեն փոխանցվելու են այն կուսակցությանը, որի անդամ է նա: Հետեւաբար տվյալ կուսակցության ռեյտինգային ցուցակում առաջադրված ամեն մի թեկնածու պետք է իր բոլոր ջանքերը ներդնի շատ քվեներ ստանալու եւ ռեյտինգային ցուցակում անցողիկ տեղ գրավելու համար:
Կա նաեւ մեկ այլ խնդիր. x կուսակցության՝ ռեյտինգային կարգով առաջադրված թեկնածուն կարող է ջախջախիչ առավելություն ունենալ մյուսների նկատմամբ, բայց եթե տվյալ կուսակցությունը կամ դաշինքը չկարողացավ հաղթահարել համապատասխանաբար 5 կամ 7 տոկոսը, ապա ի չիք կդառնան նաեւ ռեյտինգային թեկնածուի հավաքած ձայները:
Ա. Սահակյան
Հոդվածն ամբողջությամբ կարդացեք «Հայոց Աշխարհ» օրաթերթի այսօրվա համարում
