Սեպտեմբերի 25-ին՝ ժամը 10.40-ի սահմաններում ՊԲ հարավային ուղղությամբ տեղակայված զորամասերից մեկի պահպանության տեղամասի մարտական դիրքում հակառակորդի կողմից արձակված գնդակից մահացու հրազենային վիրավորում էր ստացել զինծառայող, 1997 թ. ծնված, ապրիլյան պատերազմում արիության, գերազանց ծառայության համար շքանշանի արժանացած Սեւակ Հովհաննեսի Խաչատրյանը:
Այսօր մենք այցելեցինք Արմավիրի մարզի Արեւիկ գյուղ՝ Սեւակի ծնողներին, որոնց կյանքը, իրենց խոսքերով՝ կանգ է առել սեպտեմբերի 25-ից սկսած: Սեւակը բացառիկ ունակությունների տեր է եղել, դեռ դպրոցում աչքի է ընկել իր բարձր ինտելեկտով, հաղթել է բազմաթիվ օլիմպիադաներում, զբաղվել է բռնցքամարտով: Սեւակը բառի բուն իմաստով գերազանցիկ է եղել ամենուր՝ տանը, դպրոցում, բանակում:
Ապրիլյան պատերազմում նա մասնակցել է որպես գնդացրային ջոկի սերժանտ: Սեւակը ուսումնասիրել է զորամասի լավագույն զինատեսակների օգտագործման ձեւերը եւ արհեստավարժ զինվոր է եղել: Երբեք չի բողոքել բանակի խնդիրներից, երբ ինչ-որ բան ծնողները հարցրել են՝ Սեւակը բարկացել է, թե «բանակում ամեն ինչ ընտիր է, մենք մեր գործը լավ գիտենք, դուք ձեր գործին եղեք»:
Ծնողները հիշեցին, թե ինչ էր ասել Սեւակը՝ ԵՊՀ-ի Ինֆորմատիկայի եւ կիրառական մաթեմատիկայի ֆակուլտետ ընդունվելուց առաջ. «Պա՛պ, որ անվճար էլ ընդունվեմ, ես դիմում եմ գրելու ու բանակ գնամ»: Հոր պատմելով՝ «Մեծ տղաս այն դիվերսիաների ժամանակ է ծառայել՝ Ջաբրայիլում, բարկացանք, ասեցինք՝ ես ու մերդ փշերի վրա՞ քնենք, համբերի, 2 տարի անցնի, նոր կգնաս: Չհամբերեց: Չկարողացանք համոզել, որ չգնա: Նա շտապում էր ծառայել, երբ դեռ 15-16 տարեկան էր, եղբայրը ծառայում էր, արագ հագել էր նրա զինվորական հագուստն ու նկարվել»:
Կարդացեք նաև
Հայրը պատմում էր, թե ինչքան հայրենասեր է եղել Սեւակը, ընդամենը մի քանի տարեկանում ոնց է բարկացել, երբ բարեկամներից մեկի երեխան Եռագույնը գցել է գետնին ու պատահաբար տրորել: Հոր պատմելով՝«Անգամ ռադիոյի ալիքները որ փոխում էինք ու թուրքական ինչ-որ ալիք էր միանում, երաժշտություն, միանգամից բարկանում էր, թե շո՛ւտ արեք, փոխե՛ք սրանց: Երբեմն դժվարանում էինք հասկանալ, թե այդ տարիքում ոնց էր ընկալում ու սիրում հայրենիքը»:
Սեւակի զոհվելուց հետո ծնողները հուշաքար են տեղադրել զորամասում՝ Սեւակի հիշատակին: Հայրը պատմեց, որ գնդի հրամանատարը՝ գնդապետ Սերժիկ Շաքարյանը ինչպես է իրեն տեսնելուն պես երկու ժամ արտասվել. «Ինձ գրկեց ու լացում էր: Ասաց՝ Սեւակը եղել է մեր զորամասի լավագույն զինվորներից մեկը, եթե ոչ լավագույնը: Ես էլ չեմ դիմանում, էսքան կռված տղա եմ, ես էս լավ զինվորներին կորցնում եմ՝ խելագարվում եմ: Սեւակը իմ տղան էլ է»: Իսկ վաշտի հրամանատարը պատմել է, որ Սեւակի խոսքերը դաս են եղել իր ծառայակիցների համար: Նա ապրիլյան ծանր օրերին զինվորներին հավաքել է ու ասել՝ «Նահանջելու տեղ չունենք, ձեր միակ տարբերակը կռվելն է, զենքը»:
Հայրը պատմեց, որ դեպքի օրը Սեւակը եղել է դիրքի ավագի օգնականը, այցելել է տարբեր դիրքեր, որ տեսնի, թե ինչ խնդիրներ ունեն, ինչով կարող են օգնել: Հանկարծ նկատել է հակառակորդի կողմից ինչ-որ տարօրինակ շարժ: Բարձրացել է ու սկսել ուշադիր հետեւել: Կողքի զինվորներին զգուշացրել է: Հարցրել են՝ Սեւա՛կ, ի՞նչ ես տեսնում, ի՞նչ է եղել, Սեւակը պատասխանել է՝ «մի րոպե, հեսա կասեմ ինչ է լինելու» ու չի հասցրել: Վիրավորված վիճակում Սեւակը հասցնում է փոխանցել մորը, որ «սա հարձակում էր՝ թշնամու կողմից»: Նրան սպանել է թշնամու դիպուկահարը: Ծառայակիցները վստահ են, որ հակառակորդի հետախույզները թիրախավորած են եղել բանակում աչքի ընկնող Սեւակին, ուզել են ոչնչացնել: Նա քարտեզներից է օգտվել, կարողացել է թռչող սարք չեզոքացնել:
Սեւակի մայրը՝ Աստղիկը արցունքն աչքերին պատմեց, թե Սեւակը դպրոցում Եղեռնի միջոցառման ժամանակ ինչ է պատասխանել, երբ աշակերտներին հարցրել են, թե ինչպե՞ս եք տեսնում հայ-թուրքական խնդրի լուծումը: Սեւակը կարճ ու կոնկրետ պատասխանել է՝ «Այդ հարցը միայն զենքով պիտի լինի ու պատերազմով: Մենք պետք է իրենց արածների պատասխանը տանք»:
Այսօր Սեւակի ծառայակից ընկերները հերթով այցելում են Արեւիկ գյուղ, գլուխ խոնարհում Սեւակի ծնողների առաջ ու պատմում նրանց որդու սխրագործությունների մասին՝ խոստանալով լուծել նրա մահվան վրեժը:
Հռիփսիմե ՋԵԲԵՋՅԱՆ
