Վերջերս «Առավոտն» անդրադարձավ ԲՈՀ-ի աշխատանքներին՝ վերլուծելով գերատեսչության կողմից անորակ ատենախոսությունների բացահայտման միտումները: Կրկնական պաշտպանության ուղարկվող ատենախոսությունները հիմնականում առանձնանում են գրագողությամբ եւ գիտականորեն ոչ ընդունելի ձեւակերպումներով, որոնց շտկումներից հետո հետազոտությունը հետ է վերադարձվում ԲՈՀ, եւ ի վերջո ատենախոսին շնորհվում է գիտական աստիճան:
Անշուշտ, ՀՀ ԲՈՀ-ի կողմից ատենախոսության շարադրման բացասական արատների բացահայտումներով հետազոտության որակի ապահովման գործընթացներում բարձրացնում է ատենախոսի, գիտական ղեկավարի եւ մասնագիտական խորհրդի զգոնությունը, բայց կարծում ենք, որ դրանով ի վերջո հիմնախնդիրը լիովին չի լուծվում: Պաշտպանվող ատենախոսությունների զգալի մասի գիտական նորույթը մնում է թղթի վրա եւ չի ծառայում երկրի սոցիալ-տնտեսական առաջընթացին: Տպավորություն է ստեղծվում, որ գիտական աստիճանաշնորհումները հիմնականում ծառայում են ատենախոսի կարիերիայի աճին եւ կտրված են իրականությունից: Այնինչ, գիտության նպատակը առաջին հերթին հասարակության՝ եւ ոչ թե անհատի առաջընթացին ծառայելն է:
Այս առումով, նպատակահարմար ենք համարում աստիճանաշնորհման գործընթացում իրականացնել բարեփոխումներ: Առաջին հերթին, անորակ աշխատանքների պատասխանատուն չպետք է հանդիսանա միայն մասնագիտական խորհուրդը:
Կարծում ենք, որ առաջնահերթ պատասխանատուներ են հանդես գալու գիտական ղեկավարներն ու առաջատար կազմակերպությունները: Իսկ մասնագիտական խորհուրդների վերահսկողության արդյունավետությունը բարձրացնելու համար նպատակահարմար ենք համարում յուրաքանչյուր ատենախոսության թեմայի առանձնահատկությունից ելնելով, ձեւավորել նեղ մասնագետների փոքրաթիվ խորհուրդ, որտեղ ամենեւին էլ պարտադիր չէ, որ անպայման գիտության դոկտորներ ընդգրկվեն: Թեմային մոտ կանգնած գիտնականները ոչ միայն հեշտությամբ կբացահայտեն պլագիատը, այլեւ ըստ արժանավույնս կգնահատեն գիտական նորույթը:
Կարեւոր ենք համարում նաեւ առաջատար կազմակերպությունների ընտրության մոտեցումների վերանայումները: Առաջատար պետք է համարվեն ոչ թե ակադեմիական կառույցները, այլ այն կազմակերպությունները, որոնք անմիջականորեն առնչվում են նորույթների ներդրման հետ: Միայն այս պարագայում հիմնավոր կգնահատվի ատենախոսության նորույթի գիտագործնական նշանակությունը, նորարար մտքերը չեն մնա թղթի վրա եւ ի վերջո, իրենց գործնական կիրառությունը կստանան:
Կարդացեք նաև
Եվ, վերջապես, ժամանակն է, որ մեր հանրապետությունում կտրուկ անցում կատարվի ասպիրանտուրայից դոկտորանտուրային, որին մեկ անգամ չէ, որ անդրադարձ է կատարվել մասնագիտական գրականությունում: Դոկտորանտուրան, որ վաղուց իրեն արդարացրել է արեւմտյան համալսարաններում, ատենախոսության որակի գրավական է համարում գիտական նորույթի կիրառման հասցեականությունն ու ներդրման հնարավորությունները, աստիճանաշնորհումը ծառայեցնելով ոչ միայն անհատի կարիերիայի աճին, այլեւ հասարակության առաջընթացի պահանջմունքներին:
ԱՐՄԵՆ ՃՈՒՂՈՒՐՅԱՆ
տնտեսագիտության դոկտոր,
պրոֆեսոր
«Առավոտ»
27.12.2016
