Այն, որ հայերը դպրություն են տվել Եվրոպային, կարելի է ապացուցել ընդամենը մի հոդվածի սահմաններում։ Այսպես, Անգլիայում 2015թ. տպված Անգլիայի պատմությունն ամփոփող գրքում սեւով սպիտակի վրա գրված է՝ անգլո-սաքսերը եւ հրեաները գրավեցին Անգլիան եւ թողեցին իրենց լեզուն։ Հիմա հիշենք Խորենացուն, որն իր «Հայոց պատմության» մեջ բերում է Նոյի ազգաբանության սխեման եւ ապացուցում, որ հայերը, հույները եւ հրեաները Նոյի հետնորդներն են, այսինքն՝ երեք եղբայրների սերունդ։ Ապա անդրադառնանք պատմական այն փաստերին, որ հայերը Բաբելոնից հասնելով Փյունիկիա՝ երկար ժամանակ շփվել են Եգիպտոսի հետ։ Բավական է լավ ուսումնասիրել Կտակարանն ու ամեն ինչ ավելի լավ կպարզաբանվի։
Փյունիկիացիները վերցրեցին եգիպտական գիրը եւ ավելացրին ձայնավորներ, եւ ստեղծվեց փյունիկյան դպրությունը, որից օգտվեց ողջ Եվրոպան։ Ասվածը նորություն չէ եւ հայտնի է ողջ աշխարհին համեմատական լեզվաբանությունից։ Եվ զարմանք չի հարուցում այն, որ Արտաշիսյանները սահմանաքարերի վրա գրված փյունիկյան տառերը անվանում են հունական։ Այս թյուրիմացությունը կրկնում է նաեւ ժամանակակից պատմագրությունը։ Այստեղ եզրակացությունը մեկն է՝ Մաշտոցը ստեղծել է ոչ թե հայկական գիր, այլ հայկական նոր գիր, պարզ է, որ սրանք տարբեր հասկացություններ են։ Եվ զարմանալի չթվա, որ հույները նույնպես օգտագործել են սեպագրություն։ Ինչո՞ւ է այսպես ստացվել, ասենք պատճառը. շատ երկար ժամանակ մեր ժողովուրդը պետականություն չունենալով՝ զրկված է եղել իր ունեցածը արժեւորելու եւ աշխարհին ներկայացնելու հնարավորությունից։ Ասվածի ապացույցն այն է, որ աշխարհը վերջապես ընդունեց մեր առաջին քրիստոնեական ազգ լինելու իրողությունը։ Եվս մի դիտարկում, որեւէ հայ պատմաբանի մտքով անցե՞լ է, թե ինչո՞ւ մենք մեր Արարատ սարը անվանում ենք Մասիս։ Ուսումնասիրենք մեր Հին Կտակարանը տարբեր լեզուներով եւ պարզ կդառնա նաեւ այս հարցը։
Որպես վերջաբան ավելացնենք եւս մի նախադասություն՝ վերցված հայ ժողովրդի պատմության Գ.Ա. բազմահատորյակից։ Հայ ժողովրդի կազմավորման եւ ծագման հարցը մինչեւ հիմա մնում է լիովին չպարզաբանված եւ շատ կողմերով մութ է ու վիճելի։
Կարդացեք նաև
ԱԼԵՔՍԱՆԴՐ ՆԱԼԲԱՆԴՅԱՆ
Պատմաբան, ԳԱԱ պատմության
ինստիտուտի հայցվոր
«Առավոտ»
27.10.2016
Փաստորեն կոնկրետ բան չի ասվում… Միայն բլա – բլա…