Ամերիկյան GK Brand ընկերության հիմնադիր և ղեկավար Վազգեն Քալաջյանը (Vasken Kalayjian) մի քանի օր առաջ Linkedin ցանցի իր էջում ներկայացրեց Հայաստանի բրենդը՝ լոգոն և կարգախոսը։ Հայաստանի բրենդավորման գործընթացը մեկնարկել է 2012 թվականից՝ Հայաստանի Ազգային մրցունակության հիմնադրամի խորհրդի առաջարկությամբ։ 2014 թվականի փետրվարին Հայաստանի ազգային մրցունակության հիմնադրամը փաստաթուղթ ստորագրեց ամերիկյան GK Brand ընկերության հետ՝ Հայաստանի ազգային բրենդի ստեղծման վերաբերյալ։ Այսինքն՝ պետք է մշակվեր կարգախոս և լոգո, որով Հայաստանը պետք է ներկայանա աշխարհին։
Այժմ բրենդը պատրաստ է։ Սակայն հարց է՝ կդառնա՞ Հայաստանի բրենդ, թե՞ ոչ։ Այն բուռն քննարկման առարկա է դարձել սոցիալական ցանցերում, և դատելով գրառումներից ու մեկնաբանություններից՝ հայաստանցիների ճնշող մեծամասնությանը ներկայացված տարբերակը դուր չի եկել։
Քննադատության արժանացավ թե՛ ընդհանրապես ազգային բրենդ ու լոգո ունենալու գաղափարը, թե՛ դրա իրականացման ձևը, թե՛ դրա համար վճարված գումարը (ըստ որոշ տեղեկությունների՝ 400 հազար դոլար)։
Հանուն արդարության, նշենք, որ երկրի մակարդակով բրենդինգի մշակման համար 400 հազար դոլարը մեծ գումար չէ։ Օրինակ, BBC-ն իր ներկայիս լոգոյի մշակման համար 1997 թվականին ծախսել է 1.8 մլն դոլար։ Իսկ նավթային հսկա British Petroleum-ը 2008 թվականին ռեբրենդինգի համար Landor Associates-ին վճարել է 211 մլն դոլար։
Այլ հարց է՝ որքանով է մեզ դա այս պահին անհրաժեշտ և ինչ օգուտ է տալու, երբ մեր բոլոր կոպեկները հաշված են։ Բայց մյուս կողմից՝ առաջին անգամ չէ, որ հարկատուների հաշվին հսկայական գումարներ են տրամադրվում երկրի PR-ի նպատակներով, որոնց արդյունավետությունը խիստ կասկածելի է։
2009 թվականին ներկայացվեց «Հայաստան՝ Նոյի երկիր» վավերագրական ֆիլմը, որի համար, տարբեր տեղեկություններով, վճարվել էր մոտ կես միլիոն դոլար։ 52 րոպեանոց այս վավերագրական ֆիլմը նկարահանվել էր իսպանական «Թրանսգլոուբ» և «Բազզ բիզնես» ընկերությունների կողմից և նպատակ ուներ ներկայացնելու Հայաստանի, հայկական մշակույթի և զբոսաշրջության գրավչությունները։ Ասվում էր, որ աշխարհի շուրջ 200 երկրների ավելի քան 450 մլն հեռուստադիտողներ այսուհետև հնարավորություն կունենան ավելի մանրամասն իմանալ Հայաստանի .մասին ֆիլմի շնորհիվ։
Ցուցադրվե՞ց այս ֆիլմը 200 երկրներում, նայեցի՞ն 450 մլն զբոսաշրջիկների գոնե կեսի կեսը, ի՞նչ էֆեկտ ունեցավ՝ ոչ ոք հստակ չգիտի։ Այդ նպատակով գումար ծախսելու որոշում ընդունած մարդիկ կասեն՝ իհարկե, չէ՞ որ Հայաստան այցելող զբոսաշրջիկների հոսքը 2009-ից հետո աճել է՝ չնայած ճգնաժամին։ Սակայն այդ աճի ո՞ր մասն է պայմանավորված այդ ֆիլմով, համարժե՞ք էր արդյոք դրա վրա ծախսված փողը՝ տված օգուտին, որեւէ լուրջ հաշվարկ չի ներկայացվել։
Բաբկեն ԹՈՒՆՅԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ կարող եք կարդալ «168 ժամ» թերթի այսօրվա համարում
