Երկու օր առաջ «Շանթի» եթերում իմ զրուցակիցն էր ԿԲ նախկին նախագահ եւ հայտնի տնտեսագետ Բագրատ Ասատրյանը: Թեման ԵԱՏՄ-ն էր, որի վերաբերյալ նրա գնահատականները հիմնականում բացասական են: Բայց ինձ միշտ դուր է եկել նրա քննադատության ոճը: Նախ` ցանկացած հարցազրույցի գալուց նա անպայման «զինվում է» թվերով, որպեսզի նրա գնահատականները հիմնված լինեն փաստերի վրա եւ չկորչեն օդի մեջ: Երկրորդ` նա երբեք չի օգտվում եթերից` իր անձը շեշտելու եւ նարցիսական հաճույքներ ստանալու համար: Եվ վերջապես՝ իր ընդդիմադիր հայացքները շարադրելիս նա առիթներ չի փնտրում պարտադիր ինչ-որ վիրավորական բառ ասել կոնկրետ անձերի հասցեին: Որ մեր, մասնավորապես, տնտեսական վիճակը վատն է՝ դրանում, կարծում եմ, ոչ ոք կասկած չունի: Բայց տնտեսագետը խոսում է ոչ թե «հանցավոր իշխանությունն` իր ապաշնորհ քաղաքականությամբ» մաշված բանաձեւերով, այլ կոնկրետ մատնանշում է, թե ինչն է վատ, ինչու է վատ եւ ինչ է պետք անել, որ լավանա: Այդ մոտեցումն ինձ ավելի սոլիդ, ավելի համոզիչ է թվում: Չգիտեմ, գուցե «լայն ժողովրդական զանգվածներին» ավելի շատ են դուր գալիս 25 տարի կրկնվող պիտակները` ճաշակի հարց է: Բայց եթե մենք ուզում ենք հասկանալ երեւույթների էությունը, ապա ավելի «չոր», մասնագիտական վերլուծությունը, կարծես թե, ավելի գերադասելի է: Ճիշտ նույն սոլիդ վերլուծության տպավորությունն եմ ես ստանում, երբ Ավետիք Իշխանյանը խոսում է մարդու իրավունքների մասին:
Դուք կասեք, որ նշված անձինք քաղաքական գործիչներ չեն: Բայց այդ դեպքում հարց է առաջանում՝ իսկ մի՞թե «քաղաքական գործիչ» հասկացության մեջ մտնում է լաչառությունը, կոկորդ պատռելը, կարծրատիպային սահմանափակումը եւ նարցիսիզմի հասնող ինքնասիրահարվածությունը: Գուցեեւ այդպես էր: Սակայն կյանքն առաջ է գնում` չգիտեմ, թե որքանով է աճում հասարակության գիտակցությունը եւ կրթական մակարդակը, բայց մարդիկ, հատկապես երիտասարդ սերունդն ավելի տեղեկացված է դարձել եւ պակաս միամիտ: Ընչազուրկ թոշակառուներին հնարավոր է խաբել ծեծված բանաձեւերով` այստեղ առանձնապես ջանքեր էլ պետք չեն` ատելություն եւ ցասում առաջացնելու համար, այդ քաղաքացիներից մի քանիսն այսպես թե այնպես կգան Ազատության հրապարակ: Եթե դա է խնդիրը, ապա «քաղաքական գործիչ» հասկացությունը, որին մենք սովոր ենք, չպիտի որեւէ ձեւափոխման ենթարկվի:
Բայց քաղաքական ուժերի հավակնությունները կարծես թե այլ են` նրանք ուզում են կա՛մ ընտրություններով գալ իշխանության, կա՛մ էլ հեղաշրջում անել եւ գրավել Բաղրամյան 26-ը: Երկու դեպքում էլ անհրաժեշտ են գիտակից, դատողունակ, գործունյա մարդկանց խմբեր. «հանցավոր ռեժիմի» մասին «նավթալինոտ» հայտարարություններով այդ մարդկանց ոտքի չես հանի: Անհրաժեշտ է չծուլանալ եւ «զինվել» իրավիճակը շտկելու գործիքներով: Այն արդյունքը, որին դու հասել ես, ուղիղ համեմատական է այն ջանքերին, որոնք դու գործադրել ես: Այդպես է ոչ միայն քաղաքականության մեջ:
Ի դեպ, փորձը ցույց է տալիս, որ կուրծք ծեծողների եւ կոկորդ պատռողների մեծ մասի համար գործարքի գնալն ավելի հավանական է:
ԱՐԱՄ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ
Եթե մանր վաշխառուին կարելի է համարել հայտնի տնտեսագետ, ապա
Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը շատ ավելին է, քան Շառլ դը Գոլը:
Քանի դեռ Կենտրոնական բանկը Հայաստանի Հանրապետությունում ենթակա չէ ոչ մեկին (ոչ կառավարությանը, ոչ խորհրդարանին, ոչ նախագահին), Հայաստանի Հանրապետության անկախ պետականության հաստատման գործընթացը դեռեւս դոփում է տեղում: