ԵԱՀԿ-ի Ժողովրդական հաստատությունների եւ մարդու իրավունքի գրասենյակ (ԺՀՄԻԳ)-ը 2015 թվականին դեկտեմբերի 6-ին Հայաստանում տեղի ունեցած սահմանադրական փոփոխությունների հանրաքվեի վերաբերյալ վերջնական զեկույց է հրապարակել:
Aravot.am-ը խնդրեց ԱԺ պատգամավոր Խոսրով Հարությունյանին անդրադառնալ այդ զեկույցին: Խոսրով Հարությունյանը ասաց, որ կարծում է, որ ԵԱՀԿ ԺՀՄԻԳ այս փաստաթղթում կամ ընդհանրապես դիտորդական առաքելության արդյունքում ձեւավորված փաստաթղթում, անկախ նրանից, թե ինչ տոնայնությամբ է գրվում այս կամ այն խախտման վերաբերյալ, այդ ամենը ընկալվում է որպես գործընկեր կազմակերպության կողմից քայլեր, աջակցություն, որպեսզի գործընթացը լինի ավելի թափանցիկ եւ ավելի վստահություն ներշնչող. «Այսինքն՝ այնտեղ տեղ գտած փաստերը, եթե նույնիսկ մեր կարծիքով՝ չափազանցված են, այնուամենայնիվ, հիմնական իմ ընկալումը գոնե այնպիսին է, որ այդ փաստաթուղթը մենք պետք է դիտենք, եւ այդպես էլ անում ենք, դիտում ենք որպես ընտրական գործընթացը բարելավելուն միտված մեր գործընկեր կազմակերպության աջակցություն»:
Խոսրով Հարությունյանը նշեց, որ տարակուսանք է առաջացնում այն հանգամանքը, որ կազմակերպությունը դիտորդական առաքելությունը իրականացրել է սահմանափակ ռեսուրսով՝ 2 ընտրատեղամասում. «Սա չի խոսում այն մասին, որ հարցերը, որոնք բարձրացվել են զեկույցում ուշադրության արժանի չեն: Բայց եթե մենք նայում ենք համակարգային բնույթի հարցադրումներին, որոնք ընտրություններից ընտրություն անընդհատ հնչում են, անշուշտ, դրանց նկատմամբ պետք է լինեն ավելի ուշադիր»:
Զեկույցում ԵԱՀԿ ԺՀՄԻԳ-ը անդրադարձել էր հանրաքվեի ընթացքում նույնականացման քարտերով քվեարկությանը՝ նշելով, որ այն առաջացրել է հակասություն, քանի որ այն հնարավորություն է ստեղծում ընտրական հակաօրինական գործողությունների համար: Խոսրով Հարությունյանը ասաց, որ նույնականացման քարտերը կնքել հնարավոր չէր, եւ նույնիսկ ընդդիմությունը, երբ անդրադառնում էր այդ խնդրին, ընդունում էր, որ քարտը դժվար է կնքել. «Անշուշտ, մենք բոլորս էլ գիտենք, որ նույնականացման քարտը չի կարելի կնքել, բայց որպեսզի այդուհանդերձ այդ քարտով քվեարկության հնարավորությունը չչարաշահվեր, կամ չփորձեին օրենքը կեղծել, որոշում կայացվեց ընտրական օրենսգրքում փոփոխություն կատարվեց, որ այդ քարտով քվեարկողները առանձին ցուցակով արձանագրվում էին: Միգուցե սա լիարժեք չէր կարող փարատել բոլոր կասկածները, բայց այդուհանդերձ պետք է ասել, որ իշխանությունները արձագանքել էին այդ հարցադրմանը, որը հնչեցվել էր մինչ այդ ընդդիմության կողմից»:
Կարդացեք նաև
ԵԱՀԿ ԺՀՄԻԳ-ը նաեւ արձանագրել է, որ քվեների հաշվարկի գործընթացը նշանավորվել է ՀՀԿ-ի վստահված անձանց կատարած էական միջնորդությամբ: Խոսրով Հարությունյանը չի բացառում, որ 1-2 տեղամասում նման երեւույթ գրանցված լինի: Սակայն, նա անտրամաբանական եւ անհասկանալի է համարում այն հանգամանքը, որ դիտարկելով ընդամենը 2 տեղամաս, կազմակերպությունը դա տարածում է ամբողջ ընտրական գործընթացի վրա. «Ըստ շարադրանքի, ինձ մոտ տպավորություն է, որ ոչ թե նրանք դրա ականատեսն են եղել, այլ նրանք տեղեկացվել են այդ մասին: Այսինքն՝ հավանաբար, տեղամասում վստահված անձինք ասել են այս մասին, հիմա ես հարց եմ տալիս՝ չէ՞ որ իրենք ընտրական օրենսգիրքը գիտեին, իսկ իրենք գիտեն, ծանոթ են ընտրական օրենսգրքին, մեզնում նման կոպիտ խախտումների դեպքում ընտրատեղամասում գոյություն ունի հատուկ մատյան, որտեղ գրառումներ են կատարվում խախտումների վերաբերյալ, եւ այդ գրառումները կարող է կատարել ցանկացած վստահված անձ, հանձնաժողովի ցանկացած անդամ: Հետեւաբար՝ դիտորդական առաքելությունն իրականացնողը, եթե ուզում էր համոզված լիներ, որ այդ փաստերը հավաստի են, պետք է նաեւ ուսումնասիրեր նման գրառում մատյանում արձանագրված կա՞, թե՞ ոչ»:
Խոսրով Հարությունյանը նշեց, որ չի հասկանում այն հատվածը, որտեղ կազմակերպությունը քննադատում է քարոզարշավում պաշտոնյաների ներգրավվածությունը: Նա ընդգծեց, որ նախագահը, վարչապետը, նախարարները, մարզպետները Հանրապետական կուսակցության ազդեցիկ անդամներ են. «Եթե նրանք չզբաղվեն քարոզչությամբ, կազմակերպչական աշխատանքներով, կներեք, ո՞վ զբաղվի: Ճիշտն ասած, ինձ շատ հետաքրքրում է, երբ որ Գերմանիայում ընտրություններ են տեղի ունենում, ի՞նչ է Գերմանիայի կառավարության անդամները բոլորը ձեռքերը ծալած տներում նստած են: Այդպես չէ, չէ՞: Բոլոր պաշտոնյաները մասնակցում են ընտրական գործընթացին, այդպես էլ նախաձեռնվել է հանրաքվեն, ընդ որում, չնայած այս դեպքում հանրաքվեն չի նախաձեռնել իշխանությունը, բայց լինում են դեպքեր, երբ հանրաքվեն նախաձեռնի իշխանությունը: Ի՞նչ եք կարծում պաշտոնյաները ձեռքերը ծալած, բերանները փակ հետեւում են գործընթացին, իհարկե՛ ոչ: Եվ այդ հարցադրումը ինձ համար նույնիսկ անհասկանալի է»:
Ամի ՉԻՉԱԿՅԱՆ
