Տնտեսական ծանր վիճակի հիմնական պատճառը ԵԱՏՄ մտնելն է։ Ընդ որում՝ միանգամայն արդարացի են այն պնդումները, որ եթե անգամ Հայաստանը չանդամակցեր ԵԱՏՄ-ին, միեւնույն է՝ Ռուսաստանի տնտեսական ծանր վիճակն ու ռուբլու արժեզրկումը ծանր հարված էր հասցնելու Հայաստանին, էլի դեպի այդ երկիր արտահանումը կտրուկ նվազելու էր, էլի տրանսֆերտները պակասելու էին եւ այլն։ Ճիշտ են ասում։
Բայց այստեղ ուրիշ խնդիր կա՝ ԵԱՏՄ-ին անդամակցելով Հայաստանը կտրուկ նվազեցրել է այլ ուղղություններով գործընկերներ գտնելու հնարավորությունները։ Իսկ ԵԱՏՄ– ին անդամակցելու որոշումը կայացրել է Սերժ Սարգսյանը՝ «մի գիշերվա մեջ»։ Ուշադրություն դարձրեք՝ դրա համար Սերժ Սարգսյանին քննադատելը կարող է «հեռուն տանել»։ Չէ՞ որ բոլորի համար էլ ակնհայտ է՝ Հայաստանը չէր կարող իր ռազմաքաղաքական անվտանգությունը կապել ՀԱՊԿ-ի հետ, իսկ տնտեսապես ինտեգրվել «հակառակ բեւեռին» (ասենք՝ Եվրամիությանը)։ Այդպես չի լինում։ Կամ ինտեգրվում ես Արեւմուտքին եւ ռազմաքաղաքական հարցերում ապավինում ՆԱՏՕ-ին, կամ՝ եթե ապավինում ես ՀԱՊԿ-ին, պիտի «ինտեգրվես» ԵԱՏՄ-ին։ Դրա համար էլ այս թեմայով խոսելն ընդունված չէ։ Որովհետեւ եթե «շատ խորանան»՝ կստացվի, որ առանց դարաբաղյան հակամարտությունը կարգավորելու հնարավոր չէ դուրս պրծնել Ռուսաստանի ազդեցության գոտուց։ Իսկ ղարաբաղյան խնդիրը կարգավորելը, որպես կանոն, մեզանում համարվում է «ազգի դավաճանության» նման մի բան։
Մի խոսքով՝ Հայաստանը թակարդում է հայտնվել։ Բայց պրոբլեմն այն է, որ բուն վտանգը դեռ առջեւում է։ Եթե Ռուսաստանի վիճակը շարունակի վատանալ (իսկ դրա հավանականությանը շատ մեծ է), Հայաստանի վիճակը նույնպես վատանալու է, ընդ որում՝ շատ ավելի կտրուկ։ Եվ Հայաստանը վաղ թե ուշ ստիպված է լինելու դուրս գալ ԵԱՏՄ-ից։ Այլ ելք պարզապես չի մնալու, որովհետեւ Ռուսաստանից ակնկալիքներ չկան, իսկ Արեւմուտքը հազիվ թե ցանկանա աջակցել ԵԱՏՄ անդամ երկրին։
Այլ կերպ ասած՝ պրոբլեմը ԵԱՏՄ-ին անդամակցելու հետեւանքները չեն, պրոբլեմն այն ՚է, որ ԵԱՏՄ-ից դուրս գալու հետեւանքներն ավելի ցավոտ են լինելու։ Ընդ որում՝ ոչ թե տնտեսական, այլ ռազմաքաղաքական առումով։ Դրա համար են ասում «Էշին նստելը մի այիբ է, իջնելը՝ երկու»։
Կարդացեք նաև
Մարկ ՆՇԱՆՅԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ կարող եք կարդալ «Չորրորդ իշխանություն» թերթի այսօրվա համարում
