Հօրս՝ Կարապէտ Քերոբեանի անմառ յիշատակին
Ինչեր ըսես չէր տեսած հայրս. Տարսոն՝ Կիլիկիա, ապա ցեղասպանութիւն, տարագրութիւն դէպի Աթէնք, Յունաստան եւ ապա Պէյրութ՝ Լիբանան: Եղած էր անխոնջ եւ աշխատասէր, ամուսնացած ատանացի Հայկանուշ Եղիայեանի հետ՝ անուանի գրող եւ մշակ Բիւզանդ Եղիայեանի զարմուհին, կազմած իր հայկական բոյնը ունենալով հինգ զաւակներ, ջամբած զիս Հայ ճեմարան՝ աշակերտելու Լեւոն Շանթին, Նիկոլ Աղբալեանին, Կարօ Սասունիին, Գառնիկ Գիւզէլեանին:
Սակաւախօս էր հայրս, յատկապէս՝ երբ խօսքը կ՛ըլլար ցեղասպանութեան արհաւիրքի մութ էջերուն: Համաշխարհային երկրորդ պատերազմի օրերուն, երբ ճրագի լոյսի տակ հաւաքուած՝ ատանացի եւ տարսոնցի ընտանիքներ կը յիշէին երազային Կիլիկիան եւ իւրաքանչիւրը կը պատմէր անցեալի յուշերը եւ հայրենիք վերադառնալու երազը, հայրս կը մնար լուռ, մտքով՝ Տարսոն, հայրենի քաղաքը, փնտռելով անոնց, որոնց կարծես ձգած ըլլար հոն:
Կարդացեք նաև
Եւ ահա, այդ գիշերներէն մէկուն ընթացքին, երբ խօսակցութեան նիւթը կը շօշափէր մեր մտաւորականութեան տարագրութիւնը, հօրս երեսը յանկարծ լուսաւորուեցաւ եւ ներկաներուն ընդմէջէն դառնալով եղբօրս եւ ինծի ըսաւ. ձեր հայրը պատիւը ունեցած է անձամբ ծանօթանալու հայ մեծանուն ռահվիրաններուն՝ Գրիգոր Զոհրապին եւ Վարդգէս Սէրէնկիւլեանին, Օսմանեան խորհրդարանի նշանաւոր հայ երկու պետական երեսփոխաններուն: Շշմած ենք բոլորս. Քար լռութիւն:
Տարագրութեան ճանապարհին, Գրիգոր Զոհրապ եւ Վարդգէս Սէրէնկիւլեան կը հասնին Տարսոն եւ նախապէս տեղեակ ըլլալով քաղաքի անուանի խորովածի մասնագէտին՝ կը հարցնեն Կարապետ Քերոբեանի մասին: Մեծ կ’ըլլայ հօրս զարմանքն ու միաժամանակ ուրախութիւնը՝ տեսնելով Հայոց նուիրեալները իր ճաշարանի շքամուտքին: Ան, անմիջապէս կ՝ապսպրէ իր խոհարարներուն՝ պատրաստելու տեսակաւոր խորոված, բազմատեսակ խորտիքներով: Իսկ ինքը, անձամբ կը սպասարկէ հիւրերուն՝ ներքին մեծ հպարտանքով: Ընթրիքը երկար չի տեւեր սակայն: Կը մեկնին այնուհետեւ Զոհրապ եւ Վարդգէս, հօրս ականջին հազիւ կարենալ փսփսալով՝ թէ ջանան ամէն գնով ողջ մնան:
Հասկնալի էր ամեն ինչ ….. ու երկար ժամանակ չանցած, իրենց եղերական մահուան բօթը կը տարածուի ամերուրէք. Նահատակուած էին երկու Սեծերը…. անհուն էր ցաւը: Այդ օրուընէ սկսեալ, յատուկ պատասխանատւութիւն մը դրուած էր մեր ուսերուն՝ վառ պահել Հայ հսկաներուն անունները, որոնց յիշատակին անուանած էր հայրս մեզի:
Համաշխարհային երկրորդ պատերազմի աւարտին՝ դարձած էի արդէն Հայ Ճեմարանի լսարանի ուսանող եւ ահա օր մը Լեւոն Շանթ, մտնելով դասարան, յայտնեց թէ օրուան նիւթը պիտի ըլլար ցեղասպանութիւնը: Երբ կարգը հասաւ ինծի՝ մօտենալով ամպիոնին փոխանցեցի հօրս պատմածը: Յուզուած էր դասարանը եւ Լեւոն Շանթի աչքերուն ես նկատեցի արցունքի կաթիլներ. կարծես վիրագտած ըլլար Շանթ իր վաղեմի երկու բարեկամներուն:
Փառք ու պարծանք ցեղասպանութեան ականատես սերունդին՝ որ անկոտրուն կամքով վառ պահեց Հայ ազգը, հիմնելով սփիւռքեան գաղթօճախներուն եւ ճամբայ հարթելով «Դէպի Երկիր» տեսլականին:
Ձախէն աջ. առաջին շարք՝ Կարապետ Քերոբեան, դուստրերը՝ Արշակուհի եւ Արուսեակ
երկրորդ շարք. զաւակները՝ Գրիգոր Զոհրապ եւ Վարդգէս եւ Տիկինը՝ Հայկանուշ
Վարդգէս Քերոբեան
Ճեմարանի 1948-ի շրջանաւարտ
Դեկտեմբեր 2015
Մոնթրէալ, Քանատա
