Ամենահիմար բանը, որը կարող է անել բանական մարդը, վիճելն է: Բայց հիմարության գագաթնակետն է վիճել պոպուլիստի հետ: Որովհետեւ նրա նպատակն է ոչ թե խնդիրը քննարկելը, այլ իր նմաններին եւ ամբոխին դուր գալը:
Ենթադրենք, ես գրում եմ. «Եկեք մայթին չգցենք ծխախոտի մնացորդը»: Կարծես թե միանգամայն նորմալ, բանական կոչ է: Բայց պոպուլիստը դրան հրաշալի «հակափաստարկ» է գտնում: Նա չի կարող ասել, որ մայթերն աղտոտելը լավ բան է, սակայն նա գիտի, թե ինչպես է հնարավոր ցանկացած թեմա օգտագործել ամբոխին հաճոյանալու համար: Եվ ի պատասխան մայթերը չաղտոտելու կոչին նա պատասխանում է` «Բա Շմա՞յսը»: Եվ եթե սխալվես ու հարցնես` ի՞նչ կապ ունի այստեղ Շմայսը, ամբոխահաճն արդեն կընկնի իր տարերքի մեջ. «Ինչպե՞ս թե կապ չունի` երկրում անպատժելիության մթնոլորտ է, կոռուպցիան հասել է ահռելի մասշտաբների, աղքատությունը, արտագաղթը» եւ այլն:
Այսինքն` վերցվում է մի «հնչեղ» անուն, որն այս կամ այն ձեւով ասոցացվում է մեր երկրի արատների հետ (հիմնականում` արդարացիորեն), իսկ բուն բովանդակությունը` փողոցները մաքուր պահելը, այլեւս նահանջում է երկրորդ պլան: Եվ ամենակարեւորը՝ ստացվում է, որ Շմայսի գոյությունը ինչ-որ տեղ նույնիսկ արդարացնում է մայթին ոչ միայն ծխախոտ գցելը, այլեւ թքելն ու բնական կարիքները հոգալը: Փոքր-ինչ ձեւափոխելով Դոստոեւսկու միտքը՝ կարելի է ասել՝ եթե Շմայսը (կամ որեւէ «շմայսատիպ կերպար») կա, ուրեմն ամեն ինչ թույլատրելի է:
Չգիտեմ, գուցե դա է նշանակում «թրոլինգ»` բոլոր թեմաները բերել մի կետի հասցնելը, բայց ի սրտե խորհուրդ եմ տալիս բանականություն ունեցող մարդկանց չխրվել նման բանավեճերի մեջ: Սովորաբար ես դրանց չեմ մասնակցում: Երբեմն, սակայն, նյարդերս տեղի են տալիս եւ սկսում եմ ինչ-որ բաներ բացատրել պոպուլիստներին, իսկ հետո խորապես զղջում եմ կորցրած ժամանակի համար:
Կարդացեք նաև
Մեզ մոտ կա ստանդարտ վարքի երկու տեսակ: Մեկը հարմարվողականության այս կամ այն աստիճանն է՝ ագրեսիայի եւ ստրկամտության որոշակի դրսեւորումներով՝ «ՀՀԿ տատիկից» սկսած եւ նույն կուսակցության «չեբուրաշկա-մանկավարժներով» վերջացրած: Դա, բոլոր դեպքերում, փոքրամասնության ստանդարտն է: Բայց կա նաեւ մեծամասնության ստանդարտը՝ ամեն ինչից բողոքել, դժգոհել, «կեղտ բռնել» եւ այլն: Հենց այդ՝ երկրորդ ստանդարտի վրա են աշխատում պոպուլիստները՝ երբեմն դա համարելով խիզախության եւ քաղաքացիական կեցվածքի բարձրագույն դրսեւորում: Հնարավո՞ր է այդ երկու ստանդարտների մեջ չմտնել: Դա գուցե շատերին դուր չի գալիս, բայց խնդիրը հենց այն է, որ պետք չէ փորձել բոլորին դուր գալ:
Այնպես որ՝ սիրելի բարեկամներ, շարունակում եմ պնդել, որ ծխախոտի մնացորդները պետք է նետել աղբարկղի մեջ: Նույնիսկ եթե Շմայսը դա չի անում:
ԱՐԱՄ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ
Ինքս ծխող եմ (չանրադառնամ երևույթի բացասական հետեվանքների մասին),տանը երբեք չեմ ծխում,նույնիսկ ինձ,ցխողիս համար շատ տհաճ է հոտը,մանավանդ
ձմռանը, երբ ամուր փակված են պատուհանները ու դռները,ծխախոտի հոտը ժամեր շարունակ մնում է տան ներսում,էլ չեմ ասում նիկոտինը,որը ներծծվում է պատերին,հատկապես առաստաղին ու ժամանակի ընդացքում դեղնում է:Տանը չծխելը իմ ներքին համոզմունքն է, գիտակծությունը,կուզեք ասեք դաստիարակությունը:Եթե ես գնում եմ եկեղեցի ու եկեղեցում ինձ թույլ չեմ տալիս ծխել,որը բոլոր քրիստոնիաներիս համար սրբություն է,ապա ինչու այդ նույն բանը չեմ կարող անել տանը?Միթե բոլորիս համար մեր ՏՈՒՆԸ ՍՐԲՈՒԹՅՈՒՆ չէ,միթե ՄԱՅՐՍ,ԵՐԽԱՆՐՍ,ԿԻՆՍ ինձ համար սրբություն չեն?Ասելիքս նա է,որ եթե հարեվանս կամ ծանոթս տանը ծխում են,դա իրենց որոշումն է ,սակայն ասել թե Պողոսը կամ Պետրոսը ծխում են ուրեմն ես էլ պիտի ծխեմ,ներքին համոզմունքի,աշխարահայացքի հարց է:Նույնը ծխախոտի մնացուքն է,եթե այն պիտի դեն նետեմ,ապա միշտ նայում եմ չորս բոլորս, թե որտեղ կարելի այն նետել:Սակայն այլ հարց է,երբ վերեվիտ հարեվանը կամ հարեվանները,իրենց դասելով բարցր գիտակցական էությունների շարքում, պատուանի կամ պատշկամբի մոտ են ծխելով,ցխախոտը նետում են առաջին հարկում ապրողի պատուհանի տակ,շատ անգամ էլ լվածքի վրա ու կարծում են որ իրենք մեղք չունեն, ընդամենը առաջին հարկում ապրողի բախտը չի բերել ,որ նա ապրում է այդ հարկում ու բազմիցս խնդրանքներին,որ մի նետեք ցխախոտի մնացորդները ցաժ, ԵՐԴՈՒՄ -ՊԱՏԱՌ,վայ էս ինչ ես ասում կյանքիտ մեռնեմ…Դա ես չեմ,երևի թե ուրիշ հարկերից են նետում:
Այդ մարդիք հավանաբար մտածում են,որ եթե առաջին հարկինը լիներ իրենց տեղը ու նրանք լինեին առաջին հարկում, նույն բանը նրանք կանեին, դեռ մի բան ել ավել:
Այդպես են մտածում նաև ասենք Ձեր ասած Շմայսը,Նավդալյանները,որը ի դեպ նաելով ամողջ ազգի աջքերին, կարողանում է ստել,ասելով որ հանրաքվեն շատ թափանցիկ էր ու ազնիվ,այսինքն թե նա ունի ազնվության ու թափանցիկության իր չափանիշները:Նույնը նաև որոշ դպրոցների տնորենները ու ուսուցիչները,էլ չեմ ասում նախարարներին ու …
Չխորանամ:
Բոլոր դեպքերում հասարակությունը ամեն օր լսում և տեսնում է խորհրդարանի առօրյան,այս կամ այլ պատգամավորի ելույթը,կամ նախարարների բացատրությունները,եզրակածություններ անում,հիմնակնում “հայհոյանք”,անեծք,բացասական լիծքեր,հիաթափություններ…Այդ բոլորը լսում ու տեսնում են նաև մեր երեխաները,որոնք ներկան ու ապագան տեսնում են միայն մռայլ գույներով ու ասում,եթե “մեծերի” երեխաներին ամեն ինչ կարելի է,եթե “մեծերի” երեխաները բանակում չեն ծառայում,կամ ծայրահեղ դեպքում Արցախ չեն գնում,ինչու ես գնամ?Եթե երեխան կարդում կամ լսում է,որ Սիլվա Կապուտիկյանը բանաստեղծ չի եղել Սեվակն էլ կասկածի տակ է,ինչու կարդա? Կամ թէ Նժդեհին,որի շնորհիվ այսօր մերն է Մեղրին,ցեխ են նետում ու սեվացնում նրա կենսագրությունը…Որ մեկը ասեմ?
Իսկ այն մարդիկ,որոնք օրինապաշտ են եւ նույնը պահանջում են շմայսից,նրա՛նք ի՞նչ անեն:
պատկերացրեք թե ֆուտբոլի մրցավարը օրենք խախտելու համար պատժում է միայն մեկ թիմի:բնականաբար, այդ թիմը կտարվի ,նույնիսկ եթե Բարսելոնան լինի,որը խաղում է շմայսի հավաքականի հետ,դե իհարկե, կարելի ա ասել որ չպետք է խախտումներ աներ,բայց մեծամասնության համար, մեր նման տգետների համար, միանշանակ, պարտությունը կկապվեր մրցավարի կողմնպահության հետ:օրինախախտը, եթե չի պատժվում, մեծ աոավելություն ունի օրենքի կողմից պատժվողի հանդեպ: ժամանակի ընթացքում այդ առավելությունը այնքան է մեծանում,որ մի մասի համար գոյություն պահպանելն է դառնում անհնար:Այստեղ միայն ծխախոտ նետելը չի:
Իսկ դուք որտեղից իմացաք, որ ծխախոտի մնացորդները պետք է նետել աղբարկղի մեջ? Կամ ձեզ ով ասաց, որ ավելի ճիշտ է ծխախոտի մնացորդները նետել աղբարկղի մեջ, այլ ոչ թե փողոցում, հատակին կամ հարևանի երեսին?
Ւնչը կարելի է անել և ինչը՝ չի կարելի՝ դա ոչ ի վերուստ է տրված ոչ էլ ինքնաբերաբար հասկանալի է։ Ցանկացած բան, որը ՉԻ ԿԱՐԵԼԻ անել՝ հասարակական պայմանավորվածության արդյունք է։ Հասարակոկան պայմանավորվածությունն է, որ որոշում է՝ ինչը չի կարելի (օրենքների տեսքով) և որոշում է՝ ինպես վարվել այն մարդկանց հետ, որոնք՝ այդ պայմանավորվածությունը չեն հարգի (պատիժների տեսքով)։
Այն դեպքում, երբ բաղադրիչներից որևէ մեկը չի աշխատում (չկա հասարակական պայմանավորվածություն կամ հնարավոր չէ պայմանավորվածությունը չհարգողին պատժել) քայքայվում է ամբողջ սիստեմը։ Եթե «Շմայսը» սիգարետը գցում է գետնին և դուք հնարավորություն չունեք նրան պատժելու՝ այլևս վերանում է ՕՐԵՆՔԸ։
Причем тут популизм, родной мой?..))))… Ուզում եք, որ սիգարետը գետնին չգցելը ՕՐԵՆՔ լինի (եթե հարցի վերաբերյալ՝ կա հասարակական պայմանավորվածություն)? – Պատժեք «Շմայսին»։
Եթե չկա ՕՐԵՆՔ սիգարետը գետնին չգցելու մասին (իսկ, ինչ արգելված չէ՝ թույլատրված է) ապա, դուք ազատ եք՝ ինչպես սիգարետը գետնին գցելու, այնպես էլ չգցելու՝ (անհատական ընտրության հարց է) իրարից չտարբերվող հետևանքներով (երկուսն էլ՝ թույլատրելի են)։ Եվ եթե դուք գերադասում եք սիգարետը գետնին չգցել՝ մի գցեք, իսկ ես գերադասում եմ գցել՝ և գցելու եմ….
ՕՐԵՆՔԸ կամ կա, և ՆՈՒՅՆՆ Է ԲՈԼՐԻ ՀԱՄԱՐ, կամ՝ չկա։
Այնպես որ՝ սիրելի բարեկամս, հանգիստ կարող ես շարունակել պնդել, որ ծխախոտի մնացորդները պետք է նետել աղբարկղի մեջ։ Ւնչ-որ բան պնդելը՝ արգելված չէ, հետևանքներն են զրոյական…))))…
խմբագրին արծարծած նիւթը կարելի է նաեւ մի այլ տեսանկիւնից պարզաբանել՝ քանի որ շատեր ոճրագործներ են, ուրեմն մնացեալ բոլոր մարդիկը պէտք է որ իրենք իրենց արտոնեն ոճրագո՞րծ լինել… որ մէկը անբարոյ է, ե՞ս ալ լինեմ անբարոյ… որ ոմանք ստախօս, անպարկեշտ, գող են, ուրեմն ամէնքս ալ այդպէ՞ս լինենք. նոյնիսկ եթէ, որպէս վարկած, ենթադրենք որ մարդոց մեծամասնութիւնը բարբարոս է, մնացեալնե՞րն ալ պէտք է դադրին քաղաքակիրթ լինելէ…
իսկ նկատի ունենալով որ աշխարհի ամէն կողմ կան մարդիկ, պետական պաշտօնի տէր անձեր, որոնք խախտում են Օրէնքը եւ մնում են անպատիժ, եթէ,այդ պատճառով եւ հետեւաբար՝ ամբողջ եւ համայն մարդկութիւնը պէտք է որ անտեսէ Օրէնքը, ի՞նչպէս կարող ենք ապրիլ այս մոլորակին վրայ
մարդը մարդ է, առաջին հերթին՝ շնորհիւ իր խղճին, Չարն ու Բարին զանազանելու իր ունակութեամբ, եւ ըստ այնմ՝ աշխարհի նկատմամբ իր դիրքորոշումով եւ իր վարքագծով. պետական օրէնսդրութեան յարգանքը մի երկրորդական մասնիկն է միայն այդ էական ըմբռնողութեան.
(իսկ օրինական այդ անմիջական խնդրի կապակցութեամբ, Հայաստանը, որպէս երկիր, այսօր կարելի է բաղդատել ԱՄՆ-ի ծագման Far West-ի ժամանակներին. տակաւին մի քիչ քաոս է, շատ են, եւ յաճախ «մեծ» են, անօրէն տարրերը. կամաց-կամաց, կը նուազին – երբեք չեն անհետանար -, քաղաքակրթութիւնը կը տիրապետէ, եւ կը դառնանք նորմալ երկիր.)
Սիրելիս ..)))… որևէ գործողություն ինքնին՝ հանցագործություն կամ «օրենքի խախտում» չէ։
Օրինակ. Օրենքի խախտում է արդյոք՝ մարդ ուտելը? Եթե դու ապրում ես Կանադայում, որտեղ՝ հասարակական պայմանավորվածություն կա օրենքի տեսքով, որ՝ մարդ ուտել չի կարելի, դու դրա համար կստանաս՝ ցմահ բանտարկություն։
Եթե դու ապրեիր Աֆրիկայում՝ սրանից դեռ մի 200 տարի առաջ, դու հանգիստ խղճով՝ մարդ կուտեիր, կգղթայիր, ստրուկներիդ մտրակով կծեծեիր, որ լավ աշխատեին…))))… որպես՝ միանգամայն հարգարժան մարդ…. և ոչ մեկի մտքով էլ չէր անցնի՝ որ դու հանցագործ ես, որովհետև, այն ժամանակ և այնտեղ այդ հարցով հասարակական պայմանավորվածություն՝ համարել մարդակերությունը հանցագործություն այդտեղից բխող հետևանքներով՝ չկար։
Այսպիսով, հանցագործություն է արդյոք մարդ ուտելը?…))))… Պատասխանն է՝ նայած որտեղ և երբ։
Հարցի վերաբերյալ պետք է լինի հասարակական համաձայնություն…. Չկա ՕՐԵՆՔ, չկա ՀԱՆՑԱՆՔ…
Հիմա Հայաստանում «Շմայսը» այնքան հզոր է, որ պայթեցրել է օրենքը… էլ ինչ ՀԱՆՑԱՆՔ?…))))…
Դու Կանադայի օրենքները կիրառեցիր Հայաստանցիների նկատմամբ՝ տեսար, որ այնտեղ լիքը հանցագործ կա? և…«քանի որ շատեր ոճրագործներ են, ուրեմն մնացեալ բոլոր մարդիկը պէտք է որ իրենք իրենց արտոնեն ոճրագո՞րծ լինել»… …))))… Որ օրենքներով որոշեցիր՝ ովքեր են հանցագործ Հայաստանում?…)))…
Չլինի կարծում ես, որ գոյություն ունեն ինչ-ունիվերսալ օրենքներ ժամանակից և տարածությունից անկախ, որոնցով կարելի է բոլոր ժամանակներում որոշել՝ որ արարքներն են «լավ», որոնք «դատապարտելի»?..)))…