Aravot.am-ը պատմաբան-իրանագետ Հովհաննես Խորիկյանից կարծիք հարցրեց սահմանադրական փոփոխությունների մասին, որին ի պատասխան վերջինիս մի հետաքրքիր պատմական դրվագ մեջբերեց Նապոլեն Բոնապարտի գործունեությունից:
«Հայ ժողովրդի համար անկախությունը և պետականությունը, ցավոք, դրանց բացակայության ժամանակ միշտ էլ բարձրագույն արժեքներ են եղել: Սակայն այսպիսի անկախության մասին, հարկավ, չենք երազել: Հայաստանի ներքաղաքական ծանր վիճակը, արտաքին սպառնալիքները, երբ պետության առջև ծառացած են բազում օրհասական խնդիրներ, պարզվում է, սահմանադրական փոփոխությունների շնորհիվ կարող են ի չիք դառնալ: Հերթական անգամ տեսնում ենք, որ մեր երկրում անձնական բարօրությունը վեր է հանրային բարիքից: Ժողովրդից անջրպետված վերնախավի համար անտիկ բնութագրումը` «հարստությունը պատվի փոխարեն», դարձել է գործունեության միակ հավատամքը: Հայաստանում անկախության ձեռքբերումից ի վեր ցանկացած վերափոխում, դեռ կյանքի չկոչված, զավեշտորեն համարվում է բարեփոխում: Հիմա էլ, պարզվում է, «հանուն Հայաստանի» իրականացվող սահմանադրական փոփոխությունները մի հարվածով կլուծեն պետության անհաջողությունների պատճառ «գորդյան հանգույցը»:
Այս առումով տեղին է հիշել պատմական հետևյալ փաստը.Նապոլեոն Բոնապարտը VIII տարվա ֆրիմերի 22-ի (1799 թվականի դեկտեմբերի 13-ի) Սահմանադրությունը կազմելիս իրավաբաններին խորհուրդ տվեց գրել «կարճ և անորոշ»: Անկասկած, Սահմանադրությունում կային բազմաթիվ առաջադիմական հոդվածներ, սակայն առաջին հերթին այն ուղղված էր առաջին կոնսուլի` քաղաքացի Նապոլեոնի անձնական իշխանության ամրապնդմանը: Եվ, ահա, ըստ փարիզյան թերթերից մեկի հայտնի պատմության, ինչպես ընդունեց հասարակ ժողովուրդը նոր սահմանադրությունը, երբ մունետիկները դրա տեքստը հրապարակեցին փողոցներում ու հրապարակներում. մի կին ասաց մյուսին. «Ես ուշադրությամբ լսեցի, բայց ոչինչ չհասկացա»: «Իսկ ես,-պատասխանեց մյուսը,-ոչ մի բառ բաց չթողեցի»: «Ուրեմն ի՞նչ է տալիս Սահմանադրությունը»: «Նա տալիս է Բոնապարտ»: Ահա և ողջ ճշմարտությունը»:
Նունե ԱՐԵՎՇԱՏՅԱՆ
Կարդացեք նաև
