Այս հոդվածում Լեւոն Գեւորգյանը ցավով նշում է, որ Ցեղասպանության հարյուրամյակին նվիրված Էական արժեք ներկայացնող ոչ մի միջոցառում չի ձեռնարկվել, բացի «հիշատակի համերգներից, ցուցահանդեսներից և դեպի Հայաստանի Հանրապետություն զբոսաշրջիկների զգալի հոսքից»: Նա զգուշացնում է անգործության բացասական հետևանքների՝ Թուրքիայի դատարաններում և վերազգային ատյաններում դատական հայցերի բացակայության մասին: Նա անդրադառնում է նաեւ 1920թ նոյեմբերի 22-ի Վուդրո Վիլսոնի իրավարար վճռի օգտագործման անարդյունավետությանը, որն իր կարծիքով ամբողջովին անհեթեթ է, քանի որ անիրատեսական է և միջազգային իրավունքի տեսանկյունից՝ չհիմնավորված: Ի վերջո, հայ փաստաբանը կասկած է հայտնում, թե պե՞տք է արդյոք թույլ տալ Հայաստանի հանրապետությանը ներկայացնել Հայոց ցեղասպանության դատը ողջ հայության անունից, թե՞ վերջիններս պետք է ընտրեն Հայաստանի կողմից առաջարկվածից այլ ճանապարհ:
Չնայած ամբողջ Հայաստանի Հանրապետությունում և սփյուռքում Թուրքիայի Հանրապետության կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը պահանջող անհամար և անվերջանալի հակաթուրքական հռետորաբանությանը` Հայոց ցեղասպանության հարյուրամյակը բացահայտեց պահանջատիրության հետ կապված միասնական դիրքորոշման բացակայություն, որը հիմնված կլիներ միջազգային իրավունքի և քաղաքականության վրա, ինչը Հայաստանը ու հայերը պետք է ներկայացնեն ընդդեմ թուրքական պետության:
Էական արժեք ներկայացնող ոչ մի միջոցառում չի ձեռնարկվել, բացի Ցեղասպանության հարյուրամյակին նվիրված միջոցառումների` հիշատակի համերգներ, ցուցահանդեսներ և զբոսաշրջիկների զգալի հոսք դեպի Հայաստանի Հանրապետություն:
Ինչպես և նախկինում, Հայաստանի Հանրապետության բոլոր նախաձեռնությունների գագաթնակետը սահմանափակվում է աշխարհին ևս մեկ անգամ հիշեցնելով, որ Թուրքիայի Հանրապետությունը չի ճանաչել Հայոց Ցեղասպանությունը, մինչդեռ ամբողջ (կամ առնվազն մեծամասնություն կազմող) սփյուռքահայության գործողությունների գագաթնակետը ԱՄՆ-ի նախագահին դատապարտելն է` «Ց» տառով սկսվող բառը իր` ապրիլի 24-ի ուղերձում չօգտագործելու համար:
Այսպիսով, Հայոց Ցեղասպանության հարյուրամյակը, չնայած վերջինիս մասսայականությանն ու կարևորությանը, այդքան էլ չէր տարբերվում նախկին ապրիլ քսանչորսյան օրերից: Այդ ամենի հետ մեկտեղ, սակայն, կարևոր է հասկանալ, թե ի՞նչ պետք է արվեր և կարող էր արվել մեկդարյա անգործության ընթացքում, որո՞նք են անգործության ռիսկերն ու նման անգործության բացասական հետևանքներն, և հնարավորության դեպքում դեռ ի՞նչ կարող է արվել` անկախ անցյալում գործած սխալների:
Նյութի մանրամասները կարդացեք repairfuture.net-ի կայքում
