Նյու Յորքում բնակվող դիմահարդար, դասախոս, լրագրող, բանաստեղծուհի Արմինե Մինասյանի մանկությունն ու երիտասարդությունն անցել է Իրանի Նոր Ջուղա հայաբնակ քաղաքում: Նա պատմագիր, Նոր Ջուղայի թանգարան-տպարանի տնօրեն Լեւոն Մինասյանի դուստրն է:
Երեկ Արմինե Մինասյանը ԱՄՆ մեկնելուց առաջ «Առավոտի» հետ զրույցի ժամանակ ասաց, թե Հայաստանում էր գտնվում հոր արխիվի առնչությամբ:
Պատմաբանը մոտ 80 գրքերի հեղինակ է, որից 35-ը նվիրված է Նոր Ջուղային:
«Հայրս իր ամբողջ կյանքը նվիրել է իր ազգին: Նրա մեծ ցանկությունն էր իր ողջ արխիվը, այդ թվում՝ անձնական գրադարանը, տեղափոխել հայրենիք: Մոտ երեք հազար կտոր գիրք ուներ նա: Գրքեր, որոնք տպագրվել են Կ.Պոլսում, Կալկաթայում, Վենետիկում՝ սկսած 1700, 1800 թվականներից»,- ասում է Արմինե Մինասյանը:
Կարդացեք նաև
Դրանց մեջ էին «Գիրք տոմարացը», «Պարզատումարը», «Գիրք պատմություն Սուրբ Վարդանանցը», «Գիրք պատասխանականը», «Գանձ չափոյ»-ը…
Գրադարանի մի մասը Ջուղայից այս տարի տեղափոխել է Հայաստան եւ այն նվիրել է Ե.Չարենցի անվան գրականության եւ արվեստի ինստիտուտին:
Երեկվանից սկսվել է դրանց ցուցակագրումը, տեղեկացնում է Ա. Մինասյանը:
Ի դեպ, բացի գրքերից, հայրենիք են տեղափոխվել թանկարժեք գեղանկարներ, բնանկարներ, արժեքավոր իրեր, լուսանկարներ:
Արմինե Մինասյանը պատմում է, թե ինչպիսի դժվարությունների է հանդիպել մեր մաքսատանը, անգամ առաջարկել էր, որպեսզի դրանք թանգարան տեղափոխելուց հետո մաքսազերծվեին, քանի որ հատուկ փաթեթավորած էին եւ հսկայական գումարներ էր տվել՝ դրանք անվտանգ հայրենիք տեղափոխելու համար:
«Ցավն այն է, որ այդ ամենը մեր սահմանում էր կատարվում: Ի՞նչ մաքս, երբ հորս թանկարժեք իրերն եմ տեղափոխում Հայաստան»,- հարցնում է Ա. Մինասյանը:
Զրուցակիցս հուզված նկարագրում է, թե ինչպես է գնացել Իրան:
Հայրը երեք տարի առաջ էր մահացել:
«Ես բերեցի ինձ հետ Վրացյանի, Շիրազի, հայ մեծերի հետ հորս ունեցած նամակագրությունը: Հայրս Շիրազի հետ մտերիմ էր՝ առանց տեսնելու նրան: Կոմունիստների ժամանակ, երբ Շիրազը չէր կարողանում իր գրություններն ուղարկել, ուղարկում էր արտասահման, այնտեղ էր տպագրվում»,- ասում է Ա. Մինասյանը: Նրա համար հոր կյանքը, անգամ ութ երեխա ունենալը նման էր Շիրազի կենսագրությանը:
Լուսանկարների մեջ ուշադրություն գրավեց Լեւոն Մինասյանի հետ Սերո Խանզադյանի, Վահագն Դավթյանի նկարը:
Գալիք տարի հոր ծննդյան 95-ամյակի առթիվ կբացվի ողջ արխիվը:
Իսկ թե ինչու նա ընտրեց Ցեղասպանության հարյուրամյակի տարին, ասում է՝ ցանկացել է, որ թուրքը տեսնի, որ հայը ապրում է, կառուցում է, որ նրան չի կարողացել ոչնչացնել, որովհետեւ հաղթել է հայ ժողովուրդը:
«Սփյուռքահայության կյանքը վտանգված է: Որովհետեւ կորցնում են իրենց, որովհետեւ կորցնում ենք մեր մշակույթը: Ամերիկայում ծնված հայն այլեւս հայերեն չի խոսում»,- ասում է քառասուն տարի առաջ Նյու Յորք գնացած, տեղի Համազգային հայ կրթական մշակութային միության երկարամյա անդամը:
«Ունեինք մեր դպրոցները, մեր վարժարանները հայկական, բայց այսօր այն մեկն է մնացել: Հայկական կազմակերպություններն են պահպանում մեր համայնքը: Եթե չլինի անդամ, եւ չգան, եթե քո մշակույթը չզարգացնեն, ուրեմն կորչում ես»,- ասում է նա՝ օրինակ բերելով ցեղասպանությունը վերապրածներին, որոնք պահպանեցին, մեր օրերը հասցրեցին մեր մշակութային արժեքները:
«Հոգեպես շատ բավարարված եւ ուրախ եմ, կարծես մի մեծ բեռ իմ ուսերից իջավ: Ուրախ եմ, որ մեր հողի մեջն է»,- ասում է նա:
Լեւոն Մինասյանը պարգեւատրվել է «Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոց» շքանշանով, Կիլիկյան ասպետի, Վ. Սարոյանի մեդալներով, Նոր Ջուղայի բարեգործական ընկերակցության մեդալով, տասնյակ պատվոգրերով: Նա Տարվա՝ 2014թ. ինտերնացիոնալ մարդ է ճանաչվել:
ՌՈՒԶԱՆ ՄԻՆԱՍՅԱՆ
«Առավոտ» օրաթերթ
06.08.2015
