«Ազգային վերածնունդ» կուսակցության նախագահ, պաշտպանության նախկին նախարար Վաղարշակ Հարությունյանը՝ ՀԷՑ-ում աուդիտ անցկացնելու եւ ռազմավարական նշանակության օբյեկտները ազգայնացնելու մասին:
– Անցած շաբաթ էլեկտրաէներգիայի թանկացման դեմ հայաստանյան զարգացումները շոշափեցին նաեւ հայ-ռուսական հարաբերությունները` ի ցույց դնելով այն բացթողումները, որոնք առկա են այդ հարաբերություններում: Ձեր կարծիքով՝ տեղի ունեցածից ի՞նչ հետեւություններ պետք է անեն պաշտոնական Երեւանը եւ պաշտոնական Մոսկվան:
– Եվ ՌԴ-ի, եւ Հայաստանի կողմից պետք է վերահսկվեն այն ընկերությունները, որոնք ունեն Հայաստանում ռազմավարական նշանակություն եւ կարող են ազդել սոցիալական, տնտեսական եւ քաղաքական իրավիճակի վրա, որն էլ իր հերթին կարող է ազդեցություն ունենալ հայ-ռուսական ռազմավարական հարաբերությունների վրա: ՌԴ-ում պիտի ուշադրություն դարձնեն այն հարցին, թե արտերկրում իրենց ընկերությունների ղեկավարներ ովքե՞ր են նշանակվում, եւ ի՞նչ խնդիրներ են նրանք հետապնդում:
– «Հայաստանի էլեկտրական ցանցերում» աուդիտի անցկացումը, որի մասին պայմանավորվածություն ձեռք բերվեց եւ հայտարարվեց, արդյունավետ կարո՞ղ է լինել: Հանրությունը մի տեսակ թերահավատ է:
Կարդացեք նաև
– Այո, հարցի լուծման միակ տարբերակն այսօր դա է: Այլ տարբերակ չկա: Սա շատ լուրջ ու բարդ հարց է, որովհետեւ շատերի շահերն է շոշափում: Հարցի միակ լուծումն այն է, որ չեզոք կազմակերպություն աուդիտ իրականացնի:
Իմ համոզմամբ՝ աուդիտը չպետք է վերաբերվի միայն ՀԷՑ-ին: Աուդիտ պիտի անցկացվի նաեւ այլ կազմակերպություններում, որոնք աշխատում են Հայաստանի տարածքում: Ես համոզված եմ, որ եթե աուդիտ իրականացվի այնպիսի ռազմավարական խոշոր նշանակություն ունեցող ընկերություններում, ինչպիսիք են, օրինակ, պղնձամոլիբդենային կոմբինատը, օդանավակայանը, Երեւան-ջուրը եւ այլն, այնպիսի խոշոր չարաշահումներ կբացահայտվեն, որ մեր բյուջեն միանգամից կլցվի` լուծելով առօրեական հարցեր` թոշակների ու աշխատավարձերի հետ կապված: Ինչպես նաեւ, զարգացման հնարավորություններ կընձեռի: Բոլորն էլ լավ հասկանում են, թե ինչ է կատարվում: Այդ ընկերություններում վերահսկողություն չկա, տեղական չինովնիկների ու այդ ընկերությունների ղեկավարների, այսպես ասենք, շահերն էլ համընկնում են, ինչի արդյունքում կազմվում ու իրագործվում են սեւ սխեմաներ:
– Ինքներդ էլ նկատեցիք, որ շատերի շահերին դիպչելու հարց կա. նախ` չինովնիկները կընդդիմանան, ապա իշխանական վերնախավում էլ կլինեն մարդիկ, ում, մեղմ ասած, ձեռնտու չեն լինի բացահայտումները:
– Ես ուշադիր հետեւել եմ հայտարարությանը. հստակ ասվեց` ազդեցիկ աուդիտ, որին կմիանան նաեւ «Ոչ թալանին» շարժման նախաձեռնողները: Այսինքն՝ իշխանական վերնախավում հասկանում են, որ դիմադրություն կլինի: Ի դեպ, արդեն հնչում են տարբեր կարծիքներ ՀԷՑ-ի ազգայնացման հետ կապված, մասնավորապես, որ պետությունը չի կարող լավ տնտեսվարող լինել եւ այլն: Դա միանշանակ խոսում է մարդկանց անձնական շահերի մասին: Բոլորն էլ լավ հասկանում են, որ ՀԷՑ-ի ազգայնացումը կարող է օրինակ լինել մյուս ձեռնարկությունների համար: Իսկ Հայաստանի պարագայում, իմ կարծիքով, ելքը դա է. այսօր պետության բյուջեն փոքր է, գանձարանն էլ դատարկ մեկ պատճառով` մեզ մոտ ամեն ինչ սեփականաշնորհված է, եկամուտը գնում է որոշ մարդկանց գրպաններ, ապա ներդրվում այլ երկրներում՝ բյուջե մտնելու եւ տեղում ներդրումների փոխարեն: Իսկ չունենալով բյուջե՝ Հայաստանը չի կարող որեւէ հարց լուծել: Պետության փոքր բյուջեն բերում է սոցիալական պայթյունավտանգ իրավիճակի, ինչի ականատեսն ենք այսօր, եւ այս վիճակը գնալով խորանալու է:
Եթե ռազմավարական խոշոր օբյեկտները պետական լինեին, ես չեմ ասում, որ կոռուպցիա չէր լինի, բայց եկամտի 80 տոկոսը գոնե պետբյուջե կգնար` հնարավորություն տալով լուծել շատ հարցեր, այդ թվում նաեւ կանխել արտագաղթը:
– Կարծում եք միայն հասարակական ընդվզումն ու երիտասարդների ըմբոստացո՞ւմը Սերժ Սարգսյանին ստիպեցին մտորել այդ ամենի մասին:
– Ոչ, կյանքն է ստիպում նաեւ, իսկ սա աջակցեց: Այդ առումով ես դրական եմ համարում այն, ինչ արվում էր այս օրերին: Դա ճիշտ ճանապարհ է` դնել կոնկրետ խնդիրներ, որոնք այսօր սպառնալիք են Հայաստանի համար, եւ լուծել դրանք: Այս շարժումը հստակ դրել է խնդիրը ու գնում է այդ ճանապարհով: Գտնում եմ, որ իրենք անպայման պիտի մասնակցեն աուդիտին, մենք բոլորս պիտի աջակցենք, որ պարզվի, թե ի վերջո ի՞նչ է տեղի ունեցել:
– Այս շարժման ընթացքում հետաքրքիր մի զարգացում էլ եղավ. էլեկտրաէներգիայի թանկացման հարցը խորհրդարանում էլ քննարկվեց, ընդդիմադիրները, նույնիսկ իշխող քաղաքական ուժի ներկայացուցիչները բավական ընդդիմացան: Բայց դա որեւէ արդյունք չտվեց: Հասարակության ձայնը, մինչդեռ, ավելի ազդեցիկ եղավ: Ստացվում է` քաղաքական ուժերն այլեւս անելիք չունե՞ն դաշտում:
– Ոչ, այդպես լինել չի կարող: Խնդրի լուծմանը նպաստեցին տարբեր գործոններ, նաեւ խորհրդարանական քննարկումը եւ իհարկե՝ շարժումը: Անվստահությունը քաղաքական իշխանության հանդեպ ձեւավորվել է երկրում կուտակված սոցիալ-տնտեսական խնդիրների չլուծման պատճառով, իսկ ընդդիմության նկատմամբ անվստահությունը գալիս է նրանից, որ տարիների ընթացքում դրվել են խնդիրներ, որոնց լուծմանը հասնել չի հաջողվել:
Հիմա ասում ենք, որ այս շարժումը հասարակական է, բայց այն քաղաքական խնդիր է լուծում, ոչ թե ընդհանրական` իշխանափոխություն, այլ կոնկրետ տնտեսական, քաղաքական խնդիր: Ձեւավորված այս համակարգը միայն մեր ներքին խնդիրների արդյունք չէ, այլ նաեւ արտաքին: Այս համակարգը մեզ ստիպել են ընդունել, եւ դրա դեմ պայքարելը պիտի լինի համատեղ` հասարակություն, իշխանություն: Այս կարգով խնդիրներ առաջադրելով ու դրանք լուծելով միայն կարող ենք հասնել նրան, ինչ ուզում ենք: Ոչ թե այնպես, ինչպես եղել է մինչեւ այսօր` դնել գլոբալ խնդիր, չհասնել լուծման:
Հայաստանի խնդիրն այսօր տնտեսական է, իսկ կոռուպցիան դրա մի մասն է: Պետք է անել այնպես, որ պետական հարստությունը ժողովրդի համար աշխատի եւ ոչ թե անձերի:
– Նախագահ Սերժ Սարգսյանը, փաստորեն, քաղաքական որոշումը կայացրեց: Վարչապետն իր թիմով ի վիճակի՞ է կյանքի կոչել դա:
– Ոչ թե ի վիճակի են, այլ պարտավոր են անել:
– Նկատի ունեմ՝ կառավարության անդամները, անձերը, ովքեր պետք է կատարեն այդ գործը, ունե՞ն բավականաչափ կարողություններ, ներուժ` դա անելու:
– Դրա համար էլ նախագահն իր ելույթում դիմեց հասարակությանը` ասելով` եկեք մասնակցեք: Հասկանալի է, չէ՞, թե ի՞նչ համատեքստում: Եվ նրանք, ովքեր ասում են, թե պետք չէ մասնակցել՝ կա՛մ չեն հասկանում, կա՛մ ուզում են աջակցել կոռուպցիային ու այս վիճակի շարունակությանը: Սա բարդ խնդիր է` կապված հարցի ներքին ընդդիմության հետ եւ դրսի: Մեծ շահեր են բախվում:
Այդ խնդրի լուծումը պետք է դառնա յուրաքանչյուրիս հարցը, անկախ նրանից՝ ընդդիմություն է, թե իշխանություն, որովհետեւ այս խնդրով լուծվում է ՀՀ զարգացման եւ ապագայի հարցը:
Զրույցը`
ՆԵԼԼԻ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԻ
«Առավոտ» օրաթերթ
03.07.2015
