Օրերս Լոնդոնում կայացել է բրիտանացի դրամատուրգ Լուիս Օուենսի պիեսի հիման վրա բեմադրված ներկայացման պրեմիերան: Այս ստեղծագործության բեմականացումը հատկանշական է նրանով, որ իրական դրվագ է պատկերում 1958-ին Շոստակովիչի՝ Մեծ Բրիտանիա այցելության մասին, երբ նրան պետք է շնորհվեր Օքսֆորդի համալսարանի պատվավոր դոկտորի կոչում:
Պիեսը տարօրինակ վերնագիր ունի՝ «Ինչպես քիմիկոսը Կանադայից»: Հենց այսպիսի համեմատություն է արել լոնդոնաբնակ փիլիսոփա Իսայա Բեռլինը՝ առաջին անգամ տեսնելով ճնշված, համեստ, վախվորած, բայց անվանի կոմպոզիտորին: Բեռլինը եւս ժամանակին հեռացել էր ԽՍՀՄ-ից, ի դեպ, հենց նրա լոնդոնյան տանն էր իջեւանել Շոստակովիչը: Բեռլինը պատմել է, որ մշտապես կոմպոզիտորին ուղեկցում էին երկու մարդ՝ իբր դեսպանատնից, որոնց Շոստակովիչը «ընկերներ» էր անվանում: Փիլիսոփան հիշում է, թե ինչպես էր մի անգամ նեղսրտել ու խուճապի մատնվել արվեստագետը, երբ նրա «ընկերները» ուշացել էին իրեն Լոնդոնից Օքսֆորդ ճանապարհելիս ու վախենում էր, որ հետո մեղքն իր վրա բարդեն: «Երբեք կյանքումս այդ աստիճան ճնշված, վախեցած ու խղճալի արտաքինով մարդու չեմ հանդիպել»,- գրել է փիլիսոփան, նաեւ հավելել, որ Շոստակովիչը քիչ էր մնում կաթվածահար լիներ, երբ նրան քաղաքականությունից հարցեր էին տալիս Անգլիայում: Լրիվ փոխվել է տպավորությունը, երբ Շոստակովիչը նստել է ռոյալի առաջ: «Նվագելիս նրա վախն արդեն չկար, աչքերը փայլում էին, դեմքին ոգեւորություն էր… Ես այդ պահին հասկացա, որ հենց նման տեսք են ունենում դարի հանճարեղ կոմպոզիտորները»,- BBC.COM-ի փոխանցմամբ՝ տեղեկանում ենք փիլիսոփայի նամակից, որն առաջին անգամ մասնակիորեն հանրայնացվել է 2004-ին` Շոստակովիչի եւ Բեռլինի մահվանից հետո:
Դրամատուրգ Լուիս Օուենսը նշել է, որ պատմությունն իրական է, ինչ վերաբերում է Շոստակովիչին ուղեկցող երկու անձանց, նրանք իսկապես ԿԳԲ-ի գործակալներ էին, որոնցից մեկին հետագայում մեծ Բրիտանիայից արտաքսել են լրտեսության կասկածանքով: Պիեսի հեղինակը պարզաբանել է, որ պիեսում միտումնավոր Շոստակովիչին «զրկել» է ձայնից, որովհետեւ այդպես նրա կերպարն ավելի ազդեցիկ է դարձրել, չնայած կոմպոզիտորը, այսպես թե այնպես, անգլերեն խոսել չգիտեր եւ հաղորդակցվում էր թարգմանչի միջոցով:
Կարդացեք նաև
Պատրաստեց
ԳՈՀԱՐ ՀԱԿՈԲՅԱՆԸ
«Առավոտ» օրաթերթ
01.07.2015
