Հունիսի 18-28-ը Պրահայում կանցկացվի 13-րդ Քվադրինալեն, որին կմասնակցեն 64 երկրներ, այդ թվում նաև Հայաստանը:
Մեր երկիրը Պրահայի Քվադրինալեին առաջին անգամ մասնակցել է 2011 թվականին՝ բեմանկարիչ Նելլի Բարսեղյանի ջանքերով:
Սա աշխարհի թերևս աﬔնաճանաչված բեմական ձևավորման փառատոնն է, որը կազմակերպվում է Չեխիայի մշակույթի նախարարության նախաձեռնությամբ և Եվրոպական ﬕության աջակցությամբ: Քվադրինալեն անցկացվում է 4 տարին ﬔկ անգամ:
Այս տարի Հայաստանը փառատոնին կներկայանա Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված «Կարﬕր կարկուտ» բեմանկարչական ինստալյացիայով:
Նախագիծն իրականացվում է «Էյվա» արվեստների հիմնադրաﬕ նախաձեռնությամբ, ՀՀ մշակույթի նախարարության և «Հայաստան» համահայկական հիմնադրաﬕ Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի ﬕջոցառումների տնօրինության աջակցությամբ:
«Փառատոնի թելադրած «Եղանակ, քաղաքականություն և երաժշտություն» խորագիրը հրաշալի հենասյուն է դարձել Ցեղասպանության թեմայով «Կարﬕր կարկուտ» նախագծի համար, որը հիանալի միաձուլում է այդ երեք գաղափարները»,- ասում է բեմանկարիչ, «Կարﬕր կարկուտ» նախագծի համահեղինակ ու համադրող Լիլիթ Ստեփանյանը:
Նախագծի հիմքում օգտագործվել են Ներսես Շնորհալու «Նոր ծաղիկ» տաղի ժամանակակից մշակումը, որը կատարել է երաժիշտ Տիգրան Համասյանը, և Ցեղասպանության ժամանակ հայ ժողովրդին օգնություն ցուցաբերած նորվեգուհի միսիոներուհի Բոդիլ Կատարինե Բիորնի արած վավերագրական լուսանկարը (1910 թվական, Մուշ): Լուսանկարում երևում են մի խումբ փոքրիկ աղջիկներ՝ իրենց տիկնիկներով:
«Կարﬕր կարկուտ» ինստալյացիան մեկ լուսանկարի պատմություն է, որը բացահայտում է այդ ժամանակաշրջանը, երեխաների ոգևորությունը,- պարզաբանում է Լիլիթ Ստեփանյանը.- առաջին հայացքից ուրախ լուսանկարի տպավորություն է թողնում: Թվում է՝ երեխաները շատ երջանիկ են, որովհետև Նորվեգիայից օգնություն ստացած տիկնիկներ ունեն իրենց ձեռքերում, և դա այն տարիներին, երբ անգամ ուտելիք չկար: Ըստ լուսանկարչուհու հուշերի՝ երեխաներն անհամբեր սպասում էին, թե երբ կավարտվեն լուսանկարչական աշխատանքները, որ իրենք սկսեն իրենց խաղը: Բայց նրանց խաղն ընդհատվեց, որովհետև 1915 թվականին նրանք դարձան Ցեղասպանության զոհեր: Եվ կարծես ամբողջ գաղափարը հենց նրա վրա է կառուցված, որ երեխաները չշարունակեցին իրենց խաղը»:
Բեմանկարչուհու տեղեկացմամբ՝ այս պատմությունը երևում է հրատարակված պատկերագրքում, որը նաև Ցեղասպանության մասին տարբեր տեղեկություններ և վերապրածների հուշեր է պարունակում, ինչպես նաև յոթ րոպե տևողությամբ ֆիլմում, որի վրա աշխատել է լուսանկարիչ և ռեժիսոր Վահան Ստեփանյանը: Ի դեպ, ֆիլմը նույնպես կցուցադրվի փառատոնի ընթացքում:
Լիլիթ Ստեփանյանի փոխանցմամբ՝ Քվադրինալեի ցուցադրությունները բաշխված են Պրահայի տարբեր հատվածներում: Հայկական տաղավարը կլինի Կաֆկայի տանը: Ամեն տեղ կլինեն նախագծի լուսանկարները, երաժշտությունը, ֆիլմի ցուցադրությունը, պաստառները, պատկերագիրքը… Փառատոնի շրջանակներում մեկ օր նվիրված կլինի Հայաստանին: Հենց այդ օրն էլ կներկայացվի Վահան Ստեփանյանի «Վերապրածները» նախագիծը, որը 30 մազապուրծ հայերի լուսանկարների և դրանց կցված հիշողությունների ու պատմությունների հավաքածու է: Բոլոր նյութերն անվճար կտրամադրվեն փառատոնի հյուրերին և այցելուներին:
Սիրանուշ ՀԱՅՐԱՊԵՏՅԱՆ
