Կան դաշնակիցներ եւ հակառակորդներ
ՌԴ Պետդումայի ամենաաղմկոտ քաղաքական գործիչ Վլադիմիր Ժիրինովսկին քննադատել է Դումայի առաջարկած հայտարարությունը, որը դատապարտում էր Հայերի ցեղասպանությունը: Նա, իհարկե, կողմ էր, որ նման հայտարարություն ընդունվի, սակայն դեմ էր, մասնավորապես, «եղբայրական հայ ժողովուրդ» կամ «եղբայրական Հայաստան» ձեւակերպումներին: Փաստարկներից մեկը, թե 1991 թվականին Հայաստանից քշել են ռուսներին, եւ այդ պատճառով մենք դարձել ենք մոնոէթնիկ երկիր, պարզապես սուտ է:
Մյուս փաստարկն այն է, որ Հայաստանը Ռուսաստանի նկատմամբ ամենեւին եղբայրական չէր լինի, եթե մեզ չսպառնային հարեւանները: Ըստ Ժիրինովսկու` եթե Հայաստանը տեղափոխվի Ֆինլանդիայի տեղը, մեր երկրում կլինեն կարծր հակառուսական տրամադրություններ: Ֆանտաստիկ ենթադրության վրա հիմնված փաստարկը դժվար է մեկնաբանել: Ես, օրինակ, ջերմ զգացմունքներ ունեմ ռուս ժողովրդի հանդեպ ոչ այն պատճառով, որ Ռուսաստանը փրկում է մեզ թուրքերից. ես խիստ կասկածում եմ, որ դա իսկապես այդպես է: Բայց ինձ հոգեհարազատ է այդ ազգի ստեղծած մշակույթը, իսկ «ռուս մտավորական» հասկացությունը ես շատ բարձր եմ դասում:
Բայց մի հարցում Ժիրինովսկին միանգամայն իրավացի է. աշխարհում չկան եղբայրական ժողովուրդներ եւ պետություններ, եւ Ուկրաինայի հետ կապված վերջին իրադարձությունները իսկապես դրա վառ օրինակն են: Ռուսները Ռուսաստանում եւ ռուսները Ուկրաինայում դարձել են ոխերիմ թշնամիներ: Ուկրաինական բանակը, որը պատերազմ է վարում ռուսամետ զինյալների հետ, ըստ որոշ տվյալների, 40 տոկոսով բաղկացած է ռուսներից: Նույն ազգի մարդիկ բարիկադների հակառակ կողմերում են հայտնվել: Դա կարելի է տեսնել Ուկրաինայի հայերի օրինակի վրա. Դոնբասում ապրող մեր հայրենակիցները վստահ են, որ Կիեւում իշխանության են եկել «ֆաշիստներն ու բենդերականները», իսկ մնացած Ուկրաինայում բնակվող մեր հայրենակիցները չեն կասկածում, որ Դոնբասում ապրող բոլոր մարդիկ Ռուսաստանի ազդեցության գործակալներ են: Էլ չասած, իհարկե, որ ռուսական ու ուկրաինական էթնոսներն իրար շատ մոտ են անցած պատմական ճանապարհով եւ մշակույթով: Մոտ են, բայց ոչ «եղբայրական»: (Ժիրինովսկին, որքան հասկանում եմ, չի ընդունում, որ գոյություն ունի ուկրաինական էթնոս, բայց դա նրա խնդիրն է):
«Եղբայր ժողովուրդներ», հետեւաբար, չկան՝ կան դաշնակիցներ եւ հակառակորդներ, իսկ այդ հարաբերությունները հիմնված են ոչ թե սիրո կամ ատելության, այլ շահերի համընկնման ու հակադրության վրա: Ընդ որում, ամբողջապես ոչ մեկի շահերը չեն կարող համընկնել՝ ոչ միայն «եղբայրական» ժողովուրդների կամ պետությունների, այլ անգամ սիամական երկվորյակների դեպքում: Ճիշտ այդպես էլ քիչ հավանական է, որ շահերը բացարձակապես չհամընկնեն: Ռուսաստանի հետ մեր շահերը 70-80 տոկոսով համընկնում են (թվերը, բնականաբար, պայմանական են), եւ հենց այդ պատճառով ենք մենք պատմական այս փուլում դաշնակիցներ, բայց ոչ` եղբայրներ: Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի հետ մեր շահերը 90 տոկոսով չեն համընկնում, ինչի հետեւանքով մենք հակառակորդներ ենք: Սակայն շատ կարեւոր է, որ մենք հարեւանների հետ միասին գտնենք այդ «համընկնումների» 10 տոկոսը եւ դրա մասին երկխոսենք:
Կարդացեք նաև
Այո, ֆրանսիացիներն ու գերմանացիները, անգլիացիներն ու իռլանդացիները, շվեդներն ու ֆինները եղբայրներ չեն եւ երբեք «եղբայրության» մասին չեն խոսում: Պարզապես նրանք այս պահին գտել են համակեցության այն ձեւերը, որոնք հնարավորություն են տալիս խաղաղ համագոյակցել: Արդյոք այդ ձեւերը հավե՞րժ են: Իհարկե, ոչ՝ դրանք մշտապես կատարելագործման կարիք ունեն: Ռուսներն ու ուկրաինացիները նույնպես եղբայրներ չեն, բայց նրանք նույնպես վաղ թե ուշ գտնելու են համակեցության փոխադարձաբար ընդունելի ձեւեր:
Քաղաքականության մեջ, այդպիսով, եղբայրներ չկան: Իսկ հոգեւոր իմաստով անխտիր բոլոր ազգերը եւ բոլոր մարդիկ են եղբայրներ: Բայց դա ավելի բարձր մակարդակ է, քան քաղաքականությունը:
ԱՐԱՄ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ
«Առավոտ» օրաթերթ
28.03.2015
Ուկրաինական բանակը, որը պատերազմ է վարում ռուսամետ զինյալների հետ, ըստ որոշ տվյալների, 40 տոկոսով բաղկացած է ռուսներից: Նույն ազգի մարդիկ բարիկադների հակառակ կողմերում են հայտնվել: «Եղբայր ժողովուրդներ», հետեւաբար, չկան՝ կան դաշնակիցներ եւ հակառակորդներ, իսկ այդ հարաբերությունները հիմնված են ոչ թե սիրո կամ ատելության, այլ շահերի համընկնման ու հակադրության վրա: Ընդ որում, ամբողջապես ոչ մեկի շահերը չեն կարող համընկնել՝ ոչ միայն «եղբայրական» ժողովուրդների կամ պետությունների, այլ անգամ սիամական երկվորյակների դեպքում:
Ձեր ասածի պես, որ ասում եք, թե անգամ նույն ազգի ներկայացուցիչներն են դառնում ոխերիմ թշնամիներ՝ ինչպես ռուսները Ռուսաստանում եւ ռուսները Ուկրաինայում՝ կարո՞ղ է այնպես լինել, որ հայաստանցիների եւ ղարաբաղցիների շահերը չհամընկնեն եւ նրանք էլ դառնան ոխերիմ թշնամիներ:
Ես ունեմ իմ տարբերակը՝ բացառելու հայաստանցիների եւ ղարաբաղցիների թշնամի դառնալու տարբերակը: Կուզենայի Ձերն իմանալ՝ Ձեր իսկ գրած ենթատեքստում:
Ռուսական ու ուկրաինական (հայաստանյան եւ ղարաբաղյան) էթնոսներն իրար շատ մոտ են անցած պատմական ճանապարհով եւ մշակույթով: Մոտ են, բայց ոչ «եղբայրական»: (Ժիրինովսկին, որքան հասկանում եմ, չի ընդունում, որ գոյություն ունի ուկրաինական էթնոս, բայց դա նրա խնդիրն է): (Գուցե Դուք էլ, կամ էլի ոմանք, չեք ընդունում, որ գոյություն ունի ղարաբաղյան էթնոս, բայց դա ձեր խնդիրն է):
պարոն Աբրահամյան, Ձեզ ուղղված հարցերից, ի՞նչ սկզբունքով եք ընտրում, որին պատասխանեք, որին՝ ոչ: Ասեք, իմանանք, որ այդ չափանիշներով էլ ձեւակերպենք հարցերը: Թե չէ իմ ոչ մի հարցին չեք պատասխանում:
Որը նկատում եմ, հարգելի Տիգրան, աշխատում եմ պատասխանել: Ձերը, հավանաբար, չեմ հասցրել նկատել մեկնաբանությունների հոսքերում՝ մեկնաբանությունների թիվը միյան իմ հոդվածների տակ հաճախ հասնում է մի քանի տասնյակի: Չնայած, որքան տեսնում եմ, սովորաբար դրանք հարցեր չեն, նպատակ չեն հետապնդում ինչ-որ բան պարզելու` ընթերցողներին սովորաբար «ամեն ինչ պարզ է»: Դրանք հարցի տեսքով ձեւակերպված մեղադրանքներ են իմ հասցեին, թե ինչու եմ ես նման սխալ բաներ գրում: Նման դեպքերում առաջարկում ընթերցողներին մտածել, որ իրենք հաղթել եւ ջախջախել են ինձ: Նման բանավեճերի մեջ եթե մտնեմ, կյանքս չի հերիքի:
Ես ոչ մի նպատակ չունեմ Ձեզ ջախջախելու եւ ոչ էլ ուզում եմ ուրիշի կողմի Ձեզ ջախջախված տեսնելու: Ես համախոհներ եմ փնտրում, որ իրար հետ լուծումներ գտնենք, ոչ թե իրար ջախջախենք: Տարօրինակ բան եք ասում: Դուք լուրջ բան եք գրում, ես էլ լրջորեն հարցնում եմ. ո՞նց անենք, որ Ձեր հոդվածում արտահայտված մտքերի շրջանակներում բացառենք կռիվը հայաստանցիների ու ղարաբաղցիների՝ որոնք ոչ թե եղբայրական ազգ ու պետություն են, այլ այս պահին ունեն շահերի համընկում, որը կարող է եւ վաղը չլինել, ինչպես ռուսների եւ ուկրաինացիների պարագայում: Սա էր իմ հարցը, որը, իր ձեւակերպմամբ արդեն, կարծում եմ շատ մտահոգիչ պետք է լինի, իսկ Դուք անձնական մակարդակի ջախջածումից եք խոսում: