Կյանքում ամենածանր բաներից է սեփական սխալները խոստովանելը: Դրա համար պետք է ունենալ բավականաչափ թեթեւ բնավորություն (լավ իմաստով), որը հնարավորություն է տալիս հեշտությամբ հրաժարվելու մոլորություններից: Ես, հուսով եմ, հենց այդպիսի բնավորություն ունեմ եւ միանգամից խոստովանեմ, որ հենց վերջին շրջանում սխալ բաներ էի անում (դրանից առաջ էլ, բնականաբար): 1/ Ես Ֆեյսբուքում արգելափակում էի այն մարդկանց, որոնց գրառումներն ինձ դուր չէին գալիս: Դա թուլության նշան է՝ դու, կարծես, քեզ արհեստականորեն սահմանազատում ես քեզ անհաճո կարծիքներից: 2/ Ես երկար ժամանակ հիշում էի, թե ով, երբ եւ ինչպես է ինձ վիրավորել, ինչն արդեն իսկ խելամիտ չէ, իսկ երբեմն վիրավորանքով էի պատասխանում, որը կատարյալ հիմարություն է՝ սեփական «կարման» փչացնելու ուղիղ ճանապարհ: 3/ Ես չէի պատասխանում, երբ ինձ զանգահարում էին անծանոթ համարից, ինչը ոչ միայն անհամեստության եւ մեծամտության դրսեւորում է, այլեւ իր մեջ պարունակում է հետաքրքիր առաջարկներ բաց թողնելու վտանգ:
Այս խոստովանությունից հետո, իհարկե, կարելի է սահուն անցում կատարել քաղաքական ուժերին: Բայց ես չէի ցանկանա խոսել ընդդիմության 20 տարի կրկնվող, կասեի նույնիսկ՝ շաբլոնային սխալների մասին, որոնք մեր ընդդիմադիր գործիչները չեն ընդունում: Դրա մասին վերջերս չափից դուրս շատ է խոսվում, եւ այդ հանգամանքը, կարծես, ստվերում է իշխանության սխալները, որոնք ավելի շոշափելի են: Վերցնենք թեկուզ մի օրինակ երեկվա լրահոսից՝ չարժե՞ արդյոք խոստովանել, որ «Հյուսիս-Հարավ» ավտոճանապարհը տապալված նախագիծ է, եւ դրա վրա այլեւս փող չծախսել:
Սակայն այստեղ կցանկանայի խոսել ավելի մեծ եւ ավելի սկզբունքային սխալի մասին, որը պիտի խոստովանենք մենք բոլորս՝ այն մարդիկ, ովքեր 1991-ի սեպտեմբերի 21-ից առ այսօր ապրում են Հայաստանում, գուցե նաեւ, որոշ չափով, Հայաստանից դուրս բնակվող մեր հայրենակիցները: Իսկ արձանագրումն այն պիտի լինի, որ պատմական «աստղերի շքերթի» բարեհաջող դասավորության շնորհիվ մեզ հնարավորություն է տրվել սեփական պետությունը կառուցելու, բայց մենք այդ շինարարությունը դրեցինք միանգամայն սխալ հիմքերի վրա: «Մենք»-ը այստեղ ճիշտ բառ է՝ հենց որ սկսում են մարդկանց կամ կուսակցությունների անուններ տալ, սկսվում է սովորական քաղաքական գզվռտոցը, որի ժամանակ մարդիկ խոսում են ոչ թե պատճառների, այլ հետեւանքների մասին: Իսկ սխալն այն է, որ կարծում էինք ու կարծում ենք, որ պետությունը մի մեխանիզմ է, որը պետք է մեզ համար հարմարավետ կյանք ապահովի:
Դա՛ է, ինձ թվում է, գլխավոր մոլորությունը: Շատ ավելի հզոր պետություններ, կայսրություններ կործանվել են ոչ թե բնական աղետների կամ թշնամու հարձակումների պատճառով, այլ որովհետեւ քաղաքացիների մեծամասնությունը սկսել է նախեւառաջ «իր ծառը ջրել»: Հենց որ մարդիկ ցանկացած հարաբերություններում՝ անձնական, թե հասարակական, ավելի շատ վերցնում են, քան տալիս՝ վերջ, այդ հարաբերությունները դատապարտված են կործանման:
Կարդացեք նաև
ԱՐԱՄ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ
Դժբախտ կամ բարեբախտաբար մենք հայերս կրքոտ ժողովուրդ ենք , յօդուածին ամբողջութիւնը
ընկալելու համար քանի լիովին համաձայն եմ,պէտք ենք պահ մը մէկդի դնենք մեր կիրքերը եւ
սառը գլուխով վերլուծենք արտայայտուած միտքերը։ կը համարիմ որ ընթերցողներու մեծագոյն
մասը համաձայն գտնուի ։ Ինծի համար որ շատ տեղեակ չեմ ներքին կացութեան,աւելի դիւրին է
անկիր արտայայտուիլը քան անոնց որ բախում ունին ամենօրեայ խնդիրներու եւ անձերու հետ։
Եթէ այդ ճիգը կատարեն յօդուածագիրին միտքերը իրենց տեղը կը գտնեն նաեւ Երկրում։
Դատելով գրածիդ ուղղագրությունից՝ սովետական մարդ երբեք չես եղել…
Բայց գրածիդ «համաժողովրդասկ ոգևորությունը» տվեց-անցավ «սովետական մարդու» բոլոր ռեկորդները..))).. (Լավ է չես գրել՝ «հոդվածը կարդալուց հետո՝ բուռն և երկարատև ծափահարում էի… մեր աշխատավորական կոլեկտիվով ժողով արեցինք և որոշեցինք սեղմ շարքերով համախմբվել «Առավոտ» թերթի խմբագրության շուրջը՝ մեր հարվածային հայրենասիրությամբ իրագործելու նրա պատմական որոշումները»..)))..)
Մարդ ա, հոդված ա գրել, որով ինքը ուրախացել ա, որ իր անձնական թերությունների մի մասը կարողացել ա հաղթահարել… Էդքանի համար՝ շնորհավորենք, և ցանկանանք, որ առանց կանգ առնելու մտածի մյուսները ևս հաղթահարելու… Դեռ այդ թերություններից շատ ունի…
Էս ՛՛քաղաքացիների մեծամասնության՛՛, կամ էսպես ասած՝ ՛՛ժողովրդի՛՛ ձեռքը իրոք որ կրակն ենք ընկել. փոխանակ նախ մեր փառապանծ ղեկավարության, այդ թվում և մեր՝ ծառը ջրեն, նախ և առաջ մտածում են իրենց ծառը ջրելու մասին: Սրանց գիտակցական մակարդակը մնացել է դեռ հին մագաղաթների բորբոսի մեջ: Պատկերացրեք, այնքան են հղբացել, որ իրենց փոխարեն մերոնք են երկրի առաջընթացի համար անհրաժեշտ տոկոսները խփում: Բա էս պայմաններում դրանց առաջընթացը, դրանց ապահովությունն ո՞նց ապահովես: Էն տիտանական ջանքերը, որ գործադրում է մեր հայրենի ղեկավարությունը, իր՝ ՛՛ինչպես է կոփվում չուգունը՛՛ երիտ-կոհորտայի հետ միասին ձեռք-ձեռքի տված, սրանց պնդաճակատության պատճառով գնում՝ ջուրն է թափվում, և սա էն դեպքում, որ մի կարգին ՛՛կրիտիկական մասսսա՛՛ էլ չունեն, բա որ ունենա՞ն ինչեր կանեն:
Կարճ ասած՝ մենք քի՛չ ենք, բայց մեզ էս էլ ա շատ…
Տատարկաբանելու փոխարեն նորմալ առաջարկությամբ հանտես արի…….
Հայերը պարզապէս չեն գիտեր թէ ի՞նչ է՝ Հայոց Պետութիւն:
Նաեւ, խորապէս անհատապաշտ են,
եւ բնազդաբար՝ դէմ են իրենց գլխին վերեւ որեւէ հեղինակութեան:
Կայ սակայն մի կարեւոր տարբերութիւն՝ Արտասահմանի հայերը սովորել են ապրիլ որպէս մի պետութեան հպատակներ, կարգապահ քաղաքացիներ (այսինքն՝ ոչ-հայ պետութեան) : Այս պատճառով է որ անոնք աւելի հանդարտ եւ համբերատար են՝ Հայաստանի քաղաքական ղեկավարութեան նկատմամբ: (Առաւել՝ անոնք աւելի լաւատես են եւ յուսալից, քան թէ Հայաստանաբնակ կամ Հայաստանածին ժողովուրդի մի մասը: )
Իսկ ամէն պարագայի, անհնար է որ Հայաստանում հանդուրժուին ծայրահեղ եւ անպատասխանատու, «անարխիստ» շարժումներ, որոնք նրբօրէն կը կոչուին նաեւ արմատական ընդդիմութիւն: Անոնք նուազ եւս կը թոյլատրուին՝ օտար երկիրներում: Ի դէպ, արտայայտութեան ազատութիւնը Հայաստանի մէջ շատ աւելի լայն է, քան թէ արեւմտեան երկիրներում, նամանաւանդ արդի ժամանակներուն… Կը մնայ սակայն զայն չարաչար չգործածել, չմսխել… Թէ ոչ ան ալ մի օր կորսնցնելու ենք…
Մ. Հայդուկ Շամլեան, Գանատա
http://www.shoushisummercamp.org
Կարծես թե ինչ-որ բան ես գրել՝ պետության դիրքերից… իրականում խավարի քարոզ է…
Նախ՝ եթե «խորապես անհատապաշտ են»՝ ապա դա շատ լավ է, որովհետև անհատապաշտ մարդը՝ իր իրավունքներից ոչինչ հենց այնպես ինչ-որ մեկին չի տալիս՝ միայն երբ գիտի թե դա ինչի համար է։
… «բնազդաբար՝ դէմ են իրենց գլխին վերեւ որեւէ հեղինակութեան»…
«մտքից» չգիտեմ՝ լամ թե խնդամ ..))).. Արդյոք «բնազդաբար դեմ լինել իրենց գլխից վեր ցանկացած հեղինակության» (որը, ըստ քեզ՝ վատ է) հակառակը՝ «բնազդաբար կողմ լինել իրենց գլխից վեր ցանկացած հեղինակության»-ն է? (որը, ըստ տրամաբանության օրենքների պետք է, որ քո կողմից ամենագնահատելի հատկությունը լինի …))).. )։
… Արտասահմանի հայերը սովորել են ապրիլ որպէս մի պետութեան հպատակներ, կարգապահ քաղաքացիներ … միտքը՝ շեդևր է..)))..
Ըստ դրա ստացվում է, որ «հպատակը» և «կարգապահ քաղաքացին» նույն բանն են… մինչդեռ դրանք իրար հետ ոչ մի ընդհանուր բան չունեն…
Այն, որ …«անոնք աւելի հանդարտ եւ համբերատար են՝ Հայաստանի քաղաքական ղեկավարութեան նկատմամբ»…՝ միանգամայն հասկանալի է…
օրինակ՝ ես ապրում եմ Ֆրանսիայում, և շատ ավելի հանդարտ և համբերատար եմ Նիգերիայի քաղաքական ղեկավարության նկատմամբ, քան հենց իրենք Նիգեեացիները… Բնական է՝ Նիգերիայի կոռուպցիայի մեջ թաղված, մարդատյաց «քաղաքական իշխանության» գործողությունները իմ առօրյա կյանքի վրա՝ ոչ մի ձևով չի ազդում…
Կցանկանայի նաև իմանալ՝ այդ որ շարժումն է, ըստ քեզ …«ծայրահեղ եւ անպատասխանատու, «անարխիստ» շարժումներ, որոնք նրբօրէն կը կոչուին նաեւ արմատական ընդդիմութիւն»… որոնք ունեն այնպիսի գաղափարախոսություն, որը չի թույլատրվում ժողովրդավարական երկրներում?
…«արտայայտութեան ազատութիւնը Հայաստանի մէջ շատ աւելի լայն է, քան թէ արեւմտեան երկիրներում, նամանաւանդ արդի ժամանակներուն»…
քեզ ես ձեռ առնում թե մեզ?..)))… Դու այդ որ երկրում ես ապրում, որի հետ համեմատած Հայաստանի «արտահայտման ազատությունը ավելի լայն է»..))).. Պատահաբար հո Սիրիայում չես?..)))..
Եվ վերջին …«Կը մնայ սակայն զայն չարաչար չգործածել, չմսխել… Թէ ոչ ան ալ մի օր կորսնցնելու ենք…»..))).. այսինքն, ձեզ խելոք պահեք, և ձեր բերանները միայն «հեղինակության» թույլատրված չափով բացեք, թե չէ ձեզ նետված փշրանքներն էլ ձեր ձեռքից կխլվեն-ը ..))).. ակնառու ցույց տվեք թե, քո բնակության երկում ինչքան հուսալի հպատակ (որը, ըստ քեզ, նույն ինքը՝ «քաղաքացին» է ..)))..) էս դու…
Շատ հարգելի Հայդուկ, համաձայն եմ որ մենք հայերս «անհատապաշտ ենք կամ եսասեր»…սակայն կկարծիմ , «՝ դէմ են իրենց գլխին վերեւ որեւէ հեղինակութեան » եթե նկատի ունիք այսօրվան իշխանության «հեղինակությունը»… չեմ կարծեր որ Գանատային իշխանությունները ինչքան ել որ պակաս ժողովրդավարական են երկրին կառավարման ընտրական ընթացքին թիվերը «Կխփեն» կամ 500 դոլլարով մարդկանց ձայները կգնեն, կամ ոստկաններու միջոցով ընտրողներին իրավունքներ կճնշեն… Հայաստանին մեջ այս վերջին 20 տարվա մեջ ազատ ընտրություններ չեն եղած, չնայած որ «Առավոտ» թերթին մեջ ազատ կգրենք ինչ ուզենք…Գանատային մեջ կեղծ ընտրություններուն առթիվ բողոքին ատենը, չեմ լսած որ կառավարության զորքերը 10 մարդու սպանած ըլլա…աս տասը մարդոցը չեմ կարծեր որ «անարխիստ» կդիտեք…Ես կհիշեմ շատ տարիներ առաջ Արտասահմանին հայերը կուգային Սովետական Հայաստան եվ Արմենիա հյուրանոցին առջեվը ինքնագոհ ծամոններ կբաժանեին զարմացած երեխաներուն…անոնցմե շատերը դեռ նունը մնացած են…շատ հանդուրժող են…
Յարգելի Գալուստ,
Բազմաթիւ հետաքրքրական կէտեր կ’արտայայտես,
եւ այդ ել՝ պատշաճ եւ քաղակիրթ կերպով կ’արտայայտես,
հետեւաբար, կ’արժէ որ պատասխանեմ, սիրով:
. «գլխի վերեւ հեղինակութիւնը» խօսքս չի վերաբերիր միայն իշխանութեան. նոյնիսկ՝ չի վերաբերիր անոր, նախնական կերպով, առաջին հերթին: Այլ ամէն դէպքում այդպէս է, եւ այս մէկը՝ ամէն տեղ այդպէս է, ներառեալ – ներազգային գետնի վրայ – Արտասահմանում (գաղութային «ղեկավարութեան» նկատմամբ) : Սա ազգային համահայկական գիծ է, որ նախ խառնուածքի հարց է, սակայն նաեւ ունի այլազան պատմական-հոգեբանական խոր պատճառներ:
. այն ինչ կը վերաբերի Գանատայում եւ Հայաստանում ժողովրդավարական չափանիշների բաղդատականին, ասեմ երկու բան՝
ա. ո՞րքանով տեղին է այդպիսի բաղդատական կատարել, նկատի ունենալով երկու երկիրների միջեւ կացութիւնների եւ պայմանների հիմնական տարբերութիւնները, այլազան մակարդակների վրայ
բ. ասով հանդերձ, քեզ վստահեցնեմ թէ երկուքի միջեւ կան նմանութիւններ որոնք, եթէ տեսնես ու ապրես, քեզ զարմացնելու են, ցնցելու են… արդարեւ, այդ քո նշած բոլոր տհաճ երեւոյթների եւ իրողութիւնների պարագային, հարցը այն չէ թէ անոնք գոյութիւն ունե՞ն, թէ ոչ, Գանատայում – կամ նոյնանման, զարգացած, ճոխ եւ ապահով երկիրներում -, այլ՝ ի՞նչ աստիճանի գոյութիւն ունեն…
Իսկ յատկապէս մի կէտի կապակցութեամբ, քեզ հաստատ յայտնեմ եւ հաւաստիացնեմ՝ արեւմտեան ժողովրդավարութեան մէջ, ներառեալ ուրեմն – բայց ոչ միայն – ընտրութիւնների պարագային, ԱՄԷՆ ԲԱՆ կախեալ է դրամից, փողից, նիւթական ուժից:
. Մարտ 1-ի վերաբերող քո ակնարկութեան պարագային, թոյլ տուր, խնդրեմ, որ բան չասեմ: (Լռելն ալ իրաւունք է, չէ՞: )
. «չնայած որ «Առավոտ» թերթին մեջ ազատ կգրենք ինչ ուզենք…»
Միայն «Առավոտ»ում չէ, Գալուստ ջան: Ես երկար տեւողութեամբ եղել եմ եւ տակաւին անպայման լինելու եմ Հայաստանում: Այնտեղ բաներ ասվում եւ գրվում են, սովորական կերպով, որոնք եթէ Գանատայում հանրապէս ըսուին կամ հրատարակուին, անոնց հեղինակները օրինական լուրջ խնդիրներու կ’ենթարկուին, անկասկած:
. «Ես կհիշեմ շատ տարիներ առաջ Արտասահմանին հայերը կուգային Սովետական Հայաստան եվ Արմենիա հյուրանոցին առջեվը ինքնագոհ ծամոններ կբաժանեին զարմացած երեխաներուն…անոնցմե շատերը դեռ նունը մնացած են…»
Հարիւր տոկոս համաձայն եմ: Աւելիով:
Դժբախտ բայց անհերքելի, ակնյայտ իրողութիւն է:
Արտասահմանի կարգ մը հայերի վերաբերմունքը, Մայր Հայրենիքի այցելութեան ընթացքում, անընդունելի է: Ամբողջովին ամօթալի: Կը հաստատեմ այդ, եւ կը բաժնեմ քո եւ Հայաստանի ազգակիցներիս արդար ընդվզումը այս ուղղութեամբ:
Սակայն ինչպէս որ «միւս տեսակի» Սփուռքահայերը աչք են փակում Հայաստանի «որոշ տեսակի» բնակիչների նկատմամբ, թերեւս պէտք է նոյնը կատարուի՝ փոխադարձ ուղղութեամբ եւս…
Լաւ կը լինի:
Մ. Հայդուկ Շամլեան
http://www.shoushisummercamp.org
Հարգելի Հայդուկ, քեզ հետ համաձայն եմ , ինչ կվերաբերե «փողին» , չգիտեմ ինչու «աստված պապան» մարդուն ձեռքը փող տվավ…այնոււամենայնիվ , ինչպես որ «մեր» երկրին նախագահը խոստովանեցավ Ծառուկյանին առիթով, իրենք մարդկանց «կընտրեն» որ իրավունք ունե «կապիտալիստ» ըլլալու, ապա թե ոչ եթե դեմ ելլան …իրեցմե այդ փողը պիտի ետ առնեն ու իրենց «գուլագ» ուղարկեն ինչպես որ Մեծ եղբայր Պուտինը սորվեցուցած է…կկարծեմ որ Աֆրիկային մեջ ալ նման բռնատիրական համակարգ չիկա…իսկ «ժողովրդավարություն խաղալը «Առավոտին» մեջ…ինչ կվերաբերի Կանադաին եվ Ամերիկային …Սթիվ Ջոբսին ոչ ոք չընտրեց «կապիտալիս» ըլլալու…եվ որ իր ընտանիքը ոչ մեկ «իշխանավոր կրնա սնանկացնել «սխալ» խոսք ըսելու համար…իհարկե ցավալի է որ փողը այդքան մեծ դեր ունի…սակայն այն ավելի մեծ դեր ունի այսօրվան Հայաստանին մեջ քան Գանատաի…համոված եմ, սիրելի Հայդուկ…
Հարգելի Հայդուկ, ասածիս կուզեմ ավելացնել, որ բոլորովին Ամերիկյան կապիտալիզնի երկրպագուն չեմ…բավական դաժան շահագործում է հոս, հատկապես գլոբալիզացիաի սկզբից…Կլինտոնեն սկսած…մենք ուրբաթ օրերը Լոսեն «ֆրիվեյով» երեկոյան 9 ատենները կերթանք ինըսուն մայլ մեր «գյուղի» տունը…խճողում «թրաֆիկ»մարդի գործեն հետո երկու ժամ ճամփա կերթան որ տուն հասնին…աշխատանք գտնելը շատ դժվար է: Ժամանակակից ճարտարարվեստի զարգացումը ավելի ու ավելի կքամե մարկանց հնարավորությունները…իհարկե, սակայն մեզ Ամերիկան ու Գանատան չի հետաքրքրեր, մեր դարդը մեր մի փոքր ժողովուրդն է, եվ կկարծեմ Սփյուռքը լռելու իրավունք չունի…առաջին հերթին քաղաքացիության պահանջատիություն պիտի ըլլա, հետո էլ ընտրական իրավունք եվ իհարկե համապատասխան հարկերի վճարում….
Եվ միուս նկատառումս էլ այն է որ Արցախի հիմնախնդիրը շահագործել պետք չէ, առանց հայ բնակչության Հայաստանն ում է պետք….
Ճիշտ եք՝ 90-ականերին,երբ անկախություն ստացանք,միանգամից մտածեցինք պատմական հողերը վերցնելու մասին, Ղարաբաղ կոմիտեի դրդմամբ:Ճիշտ էր դա,թե սխալ,կարելի է համեմատել ինչ ձեռք բերեցինք և ինչ կորցրեցինք,մյուս կողմից ինչ կարող էր լինել, եթե …
Երբ ձեզ զանգում են անծանոթ համարից,պատասխանեք,պատկերցրեք որ ձեր հարազատի հետ (աստված չանի) դեպք է պատահել,նա կորցրել է հեռախոսը, ու խնդրել է մի անծանոթից հեռախոս և փորձում է կապնվել ձեզ հետ,իսկ Դուք մեծամտություն եք դրսեւորում և չեք պատասխանում:
Եթե խոսքդ ազատությունը՝ նկատի ունես «հայրենասիրական» սպեկտորի «ազատությունը», որի մեծ մասը Հայստանում հատում է, և անցնում է նացիոնալիզմի և ռասիզմի սահմանը և դրա համար՝ ոչ ոք պատասխանատվության չի ենթարկվում՝ ապա իրավացի ես։ «Նորմալ» երկրներում՝ դրանց համար տվյալ թերթերը լուրջ պրոբլեմներ կունենայն։
Եթե նկատի՝ «իշխանության» քննադատությունը, ապա այդ քննադատությունը՝ որակ չունի (ճնշող մեծամասնություն դեպքերում)… Ողղակի՝ անշառ հայհոյանքներ են, թույատրված են, որ հասարակությունը զվարճանա և քո նման մարդիկ կարծեն թե խոսքի ազատություն են տեսնում։
իսկ …ա. ո՞րքանով տեղին է այդպիսի բաղդատական կատարել, նկատի ունենալով երկու երկիրների միջեւ կացութիւնների եւ պայմանների հիմնական տարբերութիւնները, այլազան մակարդակների վրայ… միտքը, ցույց է տալիս, որ դու ապրում ես այլ չափանիշներով հասարակությունում, բայց Հայաստանի համար, ինչ-ինչ նկատառումներից ելնելով՝ քո համար ընդունելի են այլ չափանիշներ…))).. ԿՐԿՆԱԿԻ ՍՏԱՆԴԱՐՏԻ տիպիկ օրինակ…
Ւսկ ինչ է նշանակում ամեն ինչ կախված է փողից? Ես էս տարի ուզում էի 2 շաբաթով Բալի գնալ, բայց այդքան փող չունեի, 1 շաբաթով գնացի Նորմանդիա… իմ արձակուրդի տևողություն և ուղղությունը կախված էր փողից..)))..
Իսկ քո «երազած» Հայաստանում մասրդասպանի բանտ չնստելն է կախված փողից…)))… Էդ Կանադայում «փողից կախված» այդպիսի բաներ կան?..)))..
Հ.Շ -ին։
երկու կէտերի պատասխանելու եմ ՝
. «բայց Հայաստանի համար, ինչ-ինչ նկատառումներից ելնելով՝ քո համար ընդունելի են այլ չափանիշներ…»
«ինչ-ինչ նկատառումներ»-ը թէական, երկրորդական, ենթակայական եւ աննշան բաներ չեն, այլ հիմնական, էական, խորապէս նշանակալից ազդակներ. որոնց կարգին, եւ միայն նուազագոյնը նշելու համար՝
ի տարբերութիւն Հայաստանին, Գանատան՝
– մի քանի դար գոյութիւն եւ հոլովոյթ ունեցող երկիր է
– շրջապատուած չէ թշնամիներով
– ազգային անվտանգության լրջօրէն ճգնաժամային խնդիր չունի
– բառացիօրէն պատերազմի մէջ չէ անմիջական հարեւաների հետ
– տասից աւել անգամ մեծ թիւով բնակչութիւն ունի
– հարուստ, ճոխ, լիովին կերտուած եւ զօրեղ երկիր է
եւայլն. եւայլ.
իսկ ամէն պարագայի,
այստեղ կայ թիւրիմացութիւն
Սփիւռքը, հիմնականում, ուղղակիօրէն չի զօրակցում Հայաստանի իշխանութեան
Սփիւռքը ուզում է մնալ չեզոք, լուռ, կրաւորական, այս նիւթով
սակայն այս չէզոքութիւնը, լռութիւնը, կրաւորականութիւնը՝ նկատվում են որպէս զօրակցութիւն իշխանութեան. եւ այս, այն նոյն մարդոց կողմէ որոնք, երբ պատահի որ մի Սփիւռքահայ ժպրհի որեւէ դրական կարծիք յայտնել իշխանութեան մասին, իրեն ասում են՝ ասա տեսնեմ, դու ի՞նչ իրաւունքով ես խօսում… դու այստեղ չես բնակում անգամ… դու բան չունես ասելիք… գնա եւ քո գործին խառնվիր
ուրեմն,
որ լռենք՝ յանցաւոր ենք, պէտք է որ խօսենք
իսկ թէ որ խօսինք… կախում ունի թէ ինչ ենք ասելու. եթէ իշխանութեան ի նպաստ որեւէ բան ենք ասում – թէկուզ նաեւ քննադատութեան կողքին -, անընդունելի է. եթէ միայն անոր դէմ են խօսելու՝ շա՜տ բարի, «ընդունված» ենք, մերսի
. Իսկ քո «երազած» Հայաստանում մասրդասպանի բանտ չնստելն է կախված փողից…)))… Էդ Կանադայում «փողից կախված» այդպիսի բաներ կան?..)))..
նախ յստակացնեմ թէ ես Ձ6 տարիներու տեւապէս գործոն փաստաբան եմ
իսկ պատասխանս քո այդ հարցումին, այո է,
հետեւեալ յաւելեալ բացատրութեամբ՝
– երեւելի, էլիտար, այս կամ այն չափանիշներով՝ հանրածանօթ կամ «ուժեղ» անձերի նկատմամբ, անշուշտ թէ կայ օրինական կողմնակցութիւն, կողմնակալութիւն, քաղաքական կամ այլ նկատառումներ, դատական գործընթացի մէջ կառավարական միջամտութիւն, ամէն բան… կան այսպիսի դէպքեր եւ պարագաներ… յաճախ մարդ չի լսեր անգամ այդ մասին…
– սակայն կայ աւելի վատ, խորապէս փտած մի կացութիւն՝ նոյնիսկ վերոյիշեալ պարագաներից դուրս, օրէնքի առջեւ ոեւէ մեղադրեալի ճակատագիրը հիմնականօրէն կախեալ է իր դրամական կարողութիւններից, իր պաշտպանութեան առընչութեամբ.
որչափ որ մեծ նիւթական միջոցներ ունեցայ մեղադրեալը, նոյնչափ աւելի բարձր են անպարտ արձակուելու կամ նուազ պատիժ ստանալու հաւանականութիւնները.
իսկ ան որ աղքատ է, բաւարար փող չունի պաշտպանուելու, ոչ միայն ծայրագոյն պատիժը կը ստանայ, այլ շատ յաճախ անմեղ լինելով հանդերձ՝ կը դատապարտուի. ԱՄՆ-ի բաները յատկապէս լիքն են մինչեւ իսկ մահուան դատապարտուած անձերով, որոնցմէ ոմանց անմեղութիւնը յանկարծ կը բացայատուի, երկար տարիներ ետք (մահապատիժի գործադրութիւնը երկար ժամանակ կ’առնէ, եւ մինչ այդ, յատուկ ընկերակցութիւնների միջամտութեան շնորհիւ, նիւթի առարկայ դատապարտեալներից ոմանք, ամենավատ պայմաններում երկարատեւ բանտարկութենէ ետք, կ’ազատին. սակայն վստահաբար ոչ բոլորը… )
ասոնք են պարզ իրականութիւնները
որոնց լոյսին տակ
ինծ թվում է թէ ես չեմ, որեւէ բան… «երազող»ը
Սփյուռքը՝ (համենայնդեպս իմ եղած նեղ շրջապատում՝ մոտ մի հարյուր հոգի) ընդհանրապես չի աջակցում և հավատում Հայաստանին, և ես շատ որախ եմ, որ իմ փոքրիկ ներդրումը դրանում ունեմ։ (Իհարկե՝ տեղում եղած ինֆորմացիան և վերլուծությունները միայն ինձնով չէ, մարդիկ առանձ ինձ էլ ամեն ինչ տեսնում և հասկանում են, բայց ես միշտ և ամեն տեղ հաստատել եմ, որ որևէ ներհայաստանյան զարգացման մեջ՝ միշտ իրականանալու են ամենավատ սցենարները… և, ինչպես տեսնում ես, մինչև այաօր դեռ չեմ սխալվել)…
Ինչ վերաբերվում է՝ նույն օրենքների (հավասար) հարուստների և աղքատների տարբեր պաշտպանվելու հնարավորությունից (կախված իրենց նյութական հնարավորություններից), մեկ անգամ չէ որ այդ մասին այստեղ գրել եմ… բայց իրերի այդ դրությունը բոլորովին կապ չունի տարբեր «լավ տղեքի» համար, ոչ թե «պաշտպանվելու տարբեր հնարավորություններ» այլ «տարբեր օրենքներ» դրության հետ … (գոնե, որպես փաստաբան, այդ տարբերությունը պետք է, որ քեզ համար պարզ լինի)..)))..
Այն որ Հայաստանը ունի ինչ որ «օբյեկտիվ» պատճառներ և նրան պետք է «ըմբռնումով մոտենալ», խաբեություն է, որվհետև ինչքան «ըմբռնումով մոտենաս» այնքան նորանոր «օբյեկտիվ պատճառներ» դեմ կտան՝ որոնց թիվը անընդհատ միայն աճում է…
Եվ հետո, վարվել ես ինչպես «իսկական փաստաբան»..))).. 15 հարցից՝ ընտրել ես 2-ը, տվել ես քեց անհրաժետ մեկնաբանություն, և ըստ էության, պատասխանել ես ոչ թե հարցերին այլ հարցերին տրված քո մեկնաբանություններին..)))..
Փորձիր՝ հարցերին պատասխանել՝ մեկնաբանությունները ես ինքս կանեմ..))..
Սա ապսուրդի հասնող մի , վտանգավոր դատողություն է: ի՞նչ է նշանակում` “<<քաղաքացիների մեծամասնությունը սկսել է նախևառաջ «իր ծառը ջրել»:Եթե մարդը ապրում է հասարակության մեջ, ապա նա հանդիսանում է նրա մի մասնիկը,եվ շատ բնական է, որ աշխատող մարդը առաջին հերթին իր ծառը պիտի ջրի ու ըստ իրեն ստացած արդյունքից նաեվ մաս հանի իրեն շրջապատողներին…Եվ եթե ունենք կազմակերպված պետություն, ապա պետական Չինովնիկները ՈՉ թե Պիտի լափեն այդ ամենը, այլ պիտի ծառայեն ժողովրդին ու համապատասխան արդարացի օրենքներով կազմակերպեն, խթանեն մարդկանց աշխատելու ապրելու միմյանց հետ առընչվելու մարդավայել փոխհարաբերություններն: ու Չ'ստեղծեն այնպիսի ահավոր պայման – իրադրություններ` անարդարություններ,, որ մարդիկ թողնեն փախչեն երկրից…
Ինչ խոսք սեփական սխալները խոստովանելը դժվարին, բայց գովելի և գնահատականի արժանի գործ է: Ինչ մնում է հայերիս մոլորությանը, թե պետությունը պետք է մեզ համար հարմարավետ կյանք ապահովի, որ մենք պետք է ավելի վերցնենք պետությունից քան տանք, դա իրոք այդպես է, սակայն ես դժվարանում եմ ասել, որ դա է հենց մեր գլխավոր մոլորությունը, միգուցե գլխավորներից մեկն է:
Եթե ես ճիշտ եմ հասկանում, հայ ազգը՝ դա հայոց պետության քաղաքացիների բազմությունն է, իսկ հայ ժողովուրդը՝ հայ ծինի (ծնող, ծնունդ, բնածին) կրողների բազմությունն է։ Դառնալով այլ երկրի քաղաքացի ու կորցնելով հայոց պետության քաղաքացիությունը, ես շարունակում եմ մնալ հայ ժողովրդի ներկայացուցիչ, բայց այլեւս հայ ազգի ներկայացուցիչ չեմ, դրանով իսկ թուլացնելով հայոց պետականությունը թեկուզ նրանով, որ հարկ չեմ վճարում հայոց պետությանը։ Ասում են՝ ամեն ազգ արժանի է իր կառավարությանը, եթե դրսի հայերը, որոնց անձնագրերում ազգությունը գրված է հայ, հնարավորություն ունենային ստանալ թեկուզ սահմանափակ քաղաքացիություն, մասնակցել ընտրություններին ու հարկ վճարել հայոց պետությանը, ազգը եւ պետությունը մեծ առաջընթաց կապրեն։ Հայոց պետությունը կպաշտպանի իմ իրավունքներն ու շահերը դրսում, ես էլ դրա համար հարկ կվճարեմ պետությանը։ Մեզ ճկուն օրենքներ ու դիվանագիտություն է պետք հզոր հայ ժողովրդից հզոր հայ ազգ ձեւավորելու համար։