Վերջերս, թեեւ, անկեղծ ասած՝ վաղուց, ես կարդացել ու, ցավոք, նաեւ տեսել էի, որ ոչ մի ազգ իր սեփական ցեղին այնպես չի նշավակում եւ իր երկիրը չի վարկաբեկում այնպես, ինչպես մենք: Այսինքն` հարազատ ժողովրդի մեջ անվերջ դավաճաններ փնտրելով, հրահրելով, իսկ երբ չեն գտնում` հորինելով: Այդպես, եթե չեմ սխալվում, վերջին անգամ Վլադիմիր Լենինն արեց իր բոլշեւիկներով` որպես Գերմանիայի լրտես, եւ կործանեց ռուսական հրաշալի կայսրությունը:
Վեց հարյուր տարվա անպետություն, անթագավոր ապրելուց հետո եկավ պահը, երբ մենք ստեղծեցինք մերը, մեր անկախ երկիրը: Հաղթեցինք պատերազմում, թուրքից մեր վախը փոխանցեցինք թուրքին` որպես հայից վախ:
Հաղթեցինք, բայց տարօրինակ է՝ հաղթողի զգեստը չհագանք, մնացինք մի տեսակ շփոթված, թող ինձ ներվի, նաեւ` անտեղյակ: Ինչպես Սասունցի Դավիթն էր անտեղյակ, որ ինքը Մհերի` թագավորի որդի է, եւ ձեռքի թուրը վարժեցնում էր իմաստուն պառավի շաղգամների վրա, այսինքն` ինքը իր բոստանն էր քանդում, փոխանակ թուրն ուղղեր հակառակորդի դեմ: Եվ այդ շաղգամատեր իմաստուն պառավն ասաց.
– Դավիթ, քո թուրն ափսոս է, դու թագավորի որդի ես, քո թուրը պառավի շաղգամի համար չէ, քո թուրը քո թշնամուն զսպելու ու ոչնչացնելու համար է:
Գրում եմ այս տողերը, ու սիրտս ցավում է: Եվ հիշում եմ երջանկահիշատակ Լեւոն Ներսիսյանին, որ իր ուսանողներին, այդ թվում նաեւ ինձ, սովորեցնում էր, որ մարդու վիճակը երբեք չպիտի կախված լինի իրավիճակից: Այսինքն թե՝ ասում էր` մարդը պահի մեջ վիճակի գերին չպիտի դառնա, այլ ինքը պիտի տիրապետի իրավիճակին:
Եվ դարձյալ ինքն էր, այդ մեծ Մարդը, որ այնուհետեւ մեր երկրի անկախության առաջին տարիներին, երբ լույս չկար Հայաստանում, ու շատերը թողեցին երկիրն ու հեռացան, ասում էր, հորդորում.
Կարդացեք նաև
– Ով ուզում է՝ թող հեռանա երկրից, ես մնալու եմ, ես եմ նավը պահող խարիսխը, գուցե արդեն ժանգոտվել եմ, բայց ես եմ խարիսխը իմ երկրի նավը պահող:
Այնինչ՝ այսօր մեր երկրի պատկերը ներկայացնողները տաքսու վարորդներն են եւ երթուղային տաքսիների ծրագրային ուղեւորները, ովքեր բարձրաձայնում են եղածը եւ առավելապես չեղածը: Բայց երկու դեպքում էլ ընդդեմ սեփական երկրի, ընդդեմ սեփական պետության: Եվ որպես նրանց խոսքերի հաստատում՝ անմիջապես արձագանքում է համացանցը: Ցանց, ուր ամեն մարդ իր տանը ե՛ւ լրագրող է, ե՛ւ խմբագիր, հաճախ ոչ իր ազգանունով: Եվ հիմա, կեսգիշերին, ավարտելով կիսատ խոսքս՝ ուզում եմ բարձրաձայն գոռալ.
– Ո՞ւր ես, իմաստուն պառավ, որ Դավթի զարմերին արթնացնես թմբիրից, որպեսզի նրանք հասկանան, որ իրենք արքայական տոհմից են եւ իրենց թրերը սեփական բոստանը ավերելու համար չէ: Կամ՝ ո՞ւր է այն մարդը, մտավորականը, որ կփոխարինի Մեծն Լեւոն Ներսիսյանին` ասելով, թե` ես եմ երկրի նավը պահող խարիսխը…
ՄԵՐՈՒԺԱՆ ՏԵՐ-ԳՈՒԼԱՆՅԱՆ
«Առավոտ» օրաթերթ
20.02.2015
