Հարցազրույց ՀՅԴ Բյուրոյի անդամ, Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառումները համակարգող պետական հանձնաժողովի անդամ ԿԻՐՈ ՄԱՆՈՅԱՆԻ հետ
-Նախօրեին Տեր-Պետրոսյանը հանդես եկավ Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի համահայկական հռչակագրի դեմ հոդվածով՝ ի ցույց դնելով իր անհանգստությունը, թե ինչպե՞ս կարող է մի հանձնաժողովի հաջողել հանդես գալ այնպիսի հռչակագրով, որի շուրջ հանկարծ համահայկական համախմբում կկայանա: Ու այդ զայրույթից հարձակման անցավ նախ հանձնաժողովի վրա, թե վերջինս ի՞նչ իրավունք ունի արտահայտելու հայ ժողովրդի միասնական կամքը: Ի՞նչ է հուշում ձեզ Տեր-Պետրոսյանի այս պոռթկումը:
-Սա Տեր-Պետրոսյանի մտածողության անկեղծ արտահայտությունն է: Նա երբեք էլ չի հավատացել համահայկականությանը, եթե նույնիսկ երբեմն համահայկական անվանումը կրող նախաձեռնություններով է հանդես եկել (խոսքս «Հայաստան» հիմնադրամի մասին է):
Գրում է, թե հանձնաժողովը չի կարող համայն հայության անունից հանդես գալ, եւ նշում, թե դրա միակ միջոցը համահայկական հանրաքվեն է: Սակայն հաջորդ իսկ նախադասությամբ վրա է բերում՝ «դրա կազմակերպումը, հասկանալի պատճառներով, անհնար է»: Դժվար է ասել, թե որոնք են իր համար «հասկանալի պատճառները», սակայն մի բան փաստ է՝ հռչակագրի բովանդակությանը համաձայն չլինելով՝ փաստորեն հակադրվում է այն գաղափարներին, մտքերին, ինչին համակարծիք է հայությունը:
Տեր-Պետրոսյանը փորձում է վարկաբեկել հանձնաժողովը, նրա կատարած աշխատանքն ու դրա ծնունդ համարվող հռչակագիրը: Իսկ այն, որ հանձնաժողովը արտահայտիչն է հայության միասնական համոզումների, դրա մասին է վկայում այն փաստը, որ հանձնաժողովում ներկայացված են հայության ամենատարբեր կառույցների ներկայացուցիչներ:
Կարդացեք նաև
Բացի դրանից, հռչակագրի նախագիծն անցել է երկար ճանապարհ. նախ այն ներկայացվեց հանձնաժողովի չորրորդ նիստին, որը գումարվեց 2014-ի մայիսի 27-ին: Այդ նիստին մասնակցում էին ոչ միայն հանձնաժողովի անդամներ, որն ինքնին արդեն իսկ ներկայացուցչական է, այլեւ սփյուռքյան բոլոր համայնքներից ժամանած՝ Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի հանձնախմբերի ներկայացուցիչներ: Նրանց տրվեց հռչակագրի նախագիծը ու ակնկալվեց իրենց ներդրումն ունենալ հռչակագրի վերջնական կազմման հարցում:
Բազմաթիվ կարծիքներ, առաջարկներ ստացանք, եւ ի վերջո, այդ ամենի համադրությամբ ձեւավորվեց այն փաստաթուղթը, որը պաշտոնապես ընդունվեց 2015-ի հունվարի 29-ին պետական հանձնաժողովի 5-րդ նիստում:
Եվ ահա, այս ամենը անտեսելով, Տեր-Պետրոսյանն ասում է՝ մենք չեն կարող երբեւիցէ համայն հայության անունից խոսել: Նման կարծիք հայտնելու բացատրությունն այն է, որ, ըստ Տեր-Պետրոսյանի, համայն հայություն չկա, նա մշտապես եղել է Հայաստանը Սփյուռքից բաժանելու կողմնակից գործիչ: Հաճախ փորձել է իրեն արդարացնել, թե դրանք իր հասցեին հնչող անհիմն մեղադրանքներ են, բայց փաստն այն է, որ դա իրողություն է, որը հերթական անգամ դրսեւորվեց նրա վերջին հոդվածում:
– Հայաստանը Սփյուռքից տարանջատելը թուրքական քաղաքականության կարեւոր բաղադրիչն է. Թուրքիան ահռելի ֆինանսական միջոցներ է ծախսում իր նպատակին հասնելու համար: Փաստորեն Տեր-Պետրոսյանը առանց վարանելու, բացահայտորեն հանդես է գալիս թուրքական գծի պաշտպան մարտիկի դիրքերից:
-Այդպես է ստացվում։ Նշեցիք Տեր-Պետրոսյանի թուրքական մոտեցման մասին, ու ես հիշեցի նրա 2007-ի հոդվածներից մեկը՝ «Վերադարձ» անվամբ, որի մասին հիշատակում է իր վերջին հոդվածում եւս:
Իսկ «Վերադարձում» գրում է. «Ժամանակն է վերջապես հասկանալ, որ վերջնագրեր ներկայացնելով կամ անկյուն սեղմելով՝ ոչ ոք չի կարող Թուրքիային պարտադրել ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը»: Եվ ես հիմա հայտնում եմ իմ համոզմունքը, որ այս խոսքերի տակ, Տեր-Պետրոսյան անվան կողքին, շատ սիրով կստորագրեն թե՛ Էրդողանը, թե՛ Դավութօղլուն:
Արմինե ՍԻՄՈՆՅԱՆ
Հարցազրույցն ամբողջությամբ՝ «Հայոց աշխարհ» թերթի այսօրվա համարում
