HSBC բանկի շվեյցարական մասնաճյուղում բանկային գաղտնիքի առնչությամբ մամուլի արտահոսքի արդյունքում հրապարակվել են հաճախորդների հաշիվների վերաբերյալ տեղեկություններ: Խոսքը հազարավոր անձանց հաշիվների մասին է, որոնց թվում կան նաև Հայաստանի որոշ քաղաքացիներ: Լայն արձագանք է ստացել, հատկապես, Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի անունով բացված հաշվի վերաբերյալ լուրը, ինչը սոցիալական ցանցերում առայժմ մեկնաբանվում է իբրև «մութ գործարք»:
Հաշվի գոյության փաստը չժխտվեց Մայր Աթոռ տեղեկատվական համակարգի կողմից, սակայն տրված պարզաբանումը կասկածները փարատելու փոխարեն, ոմանց հիմք տվեց համառորեն եզրահանգելու, որ իրենց նախնական գնահատականներն առնվազն հապճեպ չէին:
Այս կապակցությամբ փորձեցինք պարզաբանումներ ստանալ մասնագետներից. մեր զրուցակիցն է «Սահմանադրական իրավունքի կենտրոն» ՀԿ խորհրդի նախագահ, ԵՊՀ սահմանադրական իրավունքի ամբիոնի վարիչ, իրավագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր Գևորգ Դանիելյանը:
Կարդացեք նաև
– Պարոն Դանիելյան, շրջանառության մեջ է դրվել տեղեկատվություն, որով հավաստվում է Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի անունով HSBC բանկի շվեյցարական մասնաճյուղում հաշիվ ունենալու մասին: Խոսքը 2006-2007թթ. 1,1 մլն դոլարի մասին է: Կարո՞ղ էր այս փաստն ինքնին դիտարկվել, որպես շահադիտական նպատակներ հետապնդող իրավախախտում:
-Գաղտնազերծված տեղեկատվությանը կարելի էր և ընդհանրապես չարձագանքել, քանզի այն ինքնին որևէ ոչ իրավաչափ, կամ, ինչպես հաճախ է անհարկի ձևակերպվում՝ «մութ գործարքի» հետ աղերս չունի, եթե անտեսենք զուտ հուզական կամ կանխակալ ասպեկտները: Սակայն ի սկզբանե թուրքական լրատվական աղբյուրների նպատակասլաց ակցիաները, թերևս, այս դեպքում իրենց կողմից ակնկալվելիք ազդեցությունն ունեցան. հայրենական մամուլի մի հատված, սոցիալական ցանցի մեր առանձին հայրենակիցներ, ցավոք, այս իրավիճակում, ըստ էության, ակամա դարձան անվերապահորեն թշնամաբար տրամադրված աղբյուրների խոսափող:
Հասկանալի է, որ տվյալ դեպքում «հրապուրիչ» ու կանխակալ գնահատականներ բովանդակող վերտառությամբ հոդվածների հեղինակները պատահաբար չեն ընտրել Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի անձը. կրոնական համոզմունքներին հարվածը անվերապահորեն կարող է ամենազորեղը լինել:
Բոլորիս համար էլ ավելի, քան հասկանալի պետք է լիներ թուրքական աղբյուրների մտադրությունը: Այս «միջադեպը» զուտ արհեստականորեն ուռճացվեց ու դարձավ անպտուղ և սոսկ Հայ Առաքելական եկեղեցին վարկաբեկմանը միտված բանավեճի նյութ: Անգամ Մայր Աթոռ տեղեկատվական համակարգի հնարավորինս համարժեք արձագանքից հետո էլ շարունակվեց նույն գործելաոճը:
Ինչևէ, առանձնացնենք որոշ էական հարցադրումներ: Նախ, տվյալ դեպքում հաշիվը բացվել է ոչ թե պարզապես ֆիզիկական անձի, այլ կրոնական կազմակերպության ղեկավարի կարգավիճակ ունեցող անձի անունով, ընդ որում՝ բանկային փաստաթղթերում հստակ արձանագրվել կարգավիճակը՝ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ներսես: Այսպես կոչված, «մութ գործարք» հետապնդելու պարագայում կարգավիճակը չեն բացահայտում:
Հաջորդը, խոսքը ոչ թե նոր բացված, այլ արդեն ավանդաբար գործող հաշվի համարի մասին է, որի դեպքում սոսկ իրավահաջորդության հիմքով տեղի է ունեցել անվանափոխություն:
-Խոսվում է այն մասին, որ հաշվեհամարը բացվել է արտասահմանյան բանկում, ինչը ևս կասկածելի գործարքների համար իբրև նպաստավոր դաշտ է ստեղծում:
-Նախ, հաշվի համարը բացվել է նախկինում, այն գործել է այն ժամանակներից, երբ հայրենական կայացած բանկային համակարգի մասին խոսելն անգամ լուրջ չէր ընկալվի: Բացի այդ, բնական է, որ Մայր Աթոռ Ս.Էջմիածնի հաշվեհամարին բարեգործական նպատակներով դեռևս խորհրդային համակարգի շրջանում փոխանցումներ էին կատարում, հիմնականում, սփյուռքահայ գործարարներ ու հասարակական գործիչներ, որոնք նախընտրում են առավել հուսալի ու վստահելի բանկային համակարգ:
Բնականաբար այս տեղեկատվությունը հերքել արդեն հնարավոր չէ, ուստի անհասկանալիորեն գործի են դրվել այլ հնարքներ՝ «հասարակական տրամադրությունները հակված է այլ դիրքորոշումների», «հանրությունը համարում է, որ տեղի ունեցածը իր կարծիքի հիմնավորվածության հաստատում» և նմանաբնույթ այլ ձևակերպումներով, որոնք արդեն զուտ հուզական հարթության վրա են և պարզապես չեն կարող դույզն ինչ հիմնավոր բանավեճի նյութ լինել: Հարգելով բոլորի կրոնական հավատն ու համոզմունքները, չեմ կարող չնկատել, որ այդ դատողությունները հարիր չէ վերագրել «ողջ հանրությանը»:
-Բանկային ինչպիս՞ի տեղեկատվության դեպքում հնարավոր կլիներ խոսել հանցավոր արարքների առկայության մասին:
-Կարծում եմ, կարևոր հարցադրում եք անում, քանզի բոլորը կամա, թե ակամա սահմանափակվել են սոսկ բացված հաշվեհամարի առկայության հարցով ու իբր դրանից բխող «հիմնավորված եզրահանգումներով»: Որևէ մեկը չէր փորձի անդրադառնալ հնչող գնահատականներին, եթե գեթ մեկ տեղեկատվություն լիներ այն մասին, որ հաշվեհամարում առկա միջոցները ունեցել են ծախսային կասկածելի ուղղություններ, սակայն ամբողջ խնդիրն էլ այն է, որ հիշյալ հաշվեհամարի գոյությունը չի ժխտում հենց Հայ Առաքելական Եկեղեցին, ինչը հնարավորություն տալիս հենց կրոնական այդ կազմակերպությանը գնահատելու, թե արդյոք եղե՞լ են ոչ նպատակային ծախսեր:
-Որքանո՞վ է հիմնավորված Հայ Առաքելական Եկեղեցու, որպես կրոնական կազմակերպության համար հարկային արտոնություններ սահմանելը, դա չի խաթարում, արդյոք, խղճի ազատության սահմանադրական իրավունքի էությունը:
-Այս հարցը, ցավոք, ժամանակին ծագել էր նաև կառավարության շրջանակներում՝ 2003-04թ.թ, սակայն բանակցությունների արդյունքում հուշագիր ստորագրվեց, որի դրույթները բնավ թելադրված չէին խտրական քաղաքականությամբ: Հարկային արտոնությունը քննարկվող դեպքում խիստ հասցեական է ու հիմնավորված:
Հակիրճ անդրադառնամ խնդրի էությանը. բոլշևիկյան հեղափոխության արդյունքում ազգայնացվեց ու առ այսօր էլ գտնվում է պետական սեփականության ներքո եկեղեցապատկան մեծարժեք գույք (հայտնի է, որ մատենադարանի հին ձեռագրերի միակ սեփականատերը եղել է եկեղեցին): Գույքի մի զգալի հատվածի, հայտնի գաղափարախոսության հենքով, պատճառվել է մեծ չափերի հասնող նյութական վնաս:
Հիմա մեզ հարց տանք. եթե Հայ Առաքելական Եկեղեցին հրաժարվում է նյութական հատուցման համարժեք պահանջ ներկայացնել, դրա դիմաց սոսկ մասնակի հարկային արտոնությունները կարո՞ղ են դիտարկվել իբրև անհիմն արտոնություններ ու խղճի ազատության իրավունքի անտեսում: Կարծում եմ, ցանկացած այլ կրոնական համոզմունք ունեցող մարդն առաջին հերթին, նախ, պետք է փորձի նվազագույնն այս հարցադրմանը հակափաստարկ ներկայացնել:
Հարցազրույցը՝ Ռուզան ՄԻՆԱՍՅԱՆԻ
Հարգելի լրագրող: Իսկ դուք վստահ ե՞ք որ Դանիելյանը հասկանում է թե խոսքը ինչի մասին է գնում նախքան հարցազրույց սկսելը: Ինքը արդյո՞ք հասկանում է որ խոսքը ոչ թե բանկում հաշիվ ունենալու մեջ է այլ գաղտանզերծել են այն հաշիվները որոնք տարբեր հանցավոր, ոչ օրինական կամ կասկած հարուցող ճանապարհներով վաստակած փողն են պահ տվել բանկում: Եվ վերջապես թուրքական աղբյուրների մտադրությունը այստեղ ի՞նչ կապ ունի: էլի սկսեցիք պարտակել սեփական կեղտը: Ես հասկանւմ եմ որ Դանիելյանի խելքը դրանից ավել չի հասնում: Դրա համար էլ նրան իրավագիտության դոկտոր ու պրոֆեսոր են տվել ԵՊՀ-ում: Բայց տպավորություն է ստեղծվում որ Դուք էլ միտումնավոր հարց ձևակեպվում եք. «կարո՞ղ էր այս փաստն ինքնին դիտարկվել, որպես շահադիտական նպատակներ հետապնդող իրավախախտում» շեղվելով այն միակ բուն հարցից այն է՝ հանցագործության մասին հաղորդում է արված, ո՞րն է իրավական մոտեցումը այս հարցին: Արդյո՞ք իրավապահ մարիմնները պետք է անհապաղ հետամուտ լինեն (օրինակի համար վերցվի կաթողիկոսի անձնագիրը, քանի որ նա կարող է երկրից փախչել և կալանավորել, քանի որ նա հասարակության մեջ մեծ համբավ ունի և կարող է հետաքննության ենթացքի վրա ազդել): Այս վերջինը իհարկե լուրջ չեմ ասում, բայց Վարդան Պետրոսյանի ժամանակ նմանատիպ դոկտոր պրոֆեսորները մասնագիտական հստակ կարծիք ունեին քանի որ 2 զոհ կար: Իսկ այս պարագայում մի աբմողջ ազգն է զոհ: Այս վեջինը արդեն լրիվ լուրջ էր: