Եւրոպայի համար տարին լաւ չըսկսաւ: Ֆրանսայի սիրտին մէջ օր ցերեկով երեք դիմակաւոր զինեալներ չորեքշաբթի օր յարձակում գործեցին Ֆրանսայի ամէնէն յայտնի քաղաքական- երգիծական «Շարլի Հէպտո» (Charlie Hebdo) թերթի խմբագրատան վրայ: Ահաբեկիչներուն բացած կրակով զոհուեցան 12 անձեր, որոնց մէջ կան թերթի լաւագոյն չորս երգիծանկարիչները: Նախնական տուեալներով յարձակումը կը կատարուէր արհեսավարժ եւ ֆրանսախօս ահաբեկիչներու կողմէ:
Գործողութեան արհեստավարժ ըլլալուն մասին խօսած է ամերիկեան գաղտնի սպասարկութեան (CIA) նախկին զօրավար Թոնի Շէֆֆըր, որ վերլուծելով յարձակումը ըսած է, թէ ահաբեկիչները քաջածանօթ եղած են Փարիզեան թաղերուն եւ անոնք լաւապէս ծրագրած են գործողութիւնը:
Դէպքէն ժամեր անց «Ալ Արապիյա» կայանը իր կայքին վրայ տեղադրեց տեսանիւթ մը, ուր երեք զինելաներու դէպքի վայրէն հեռացումը կը ցուցադրուի: Զինեալները կրակ կը բանան պահակ- ոստիկաններէն մէկուն վրայ ու կը զգետնեն զինք: Ապա վերադառնալով՝ սառնասրտօրէն դարձեալ կրակ կը բանան ոստիկանին վրայ:
Ինչ կը կատարուի Փարիզի մէջ: Ովքե՞ր են օգտուողները եւ ի՞նչու երգիծական թերթի մը կեդրոնատեղին կ’ընտրուի ահաբեկչութեան հիմնական թիրախ:
Կարդացեք նաև
Յարձակումէն ետք ուշագրաւ կ’ըլլայ Ֆրանսայի նախագահ Ֆրանսուա Հոլլանտի ըրած յայտարարութիւնը, որ դէպքին վայրէն դատապարտելէ եւ երկրին մէջ եռօրեայ սուգի օր յայտարարելէ ետք կ’ըսէր, թէ Ֆրանսայի ուժեղագոյն զէնքը անոր միասնակամութիւնն է եւ ոչ մէկ ուժ կրնայ մասնատել երկրի ազգային միասնութիւնը: Հոլլանտ նաեւ կը վստահեցնէր, որ կարեւոր ճիգեր պիտի գործադրուին ձերբակալելու համար ոճրագործները:
«Շարլի Հէպտո» թերթին պատմութիւնը բաւական երկար է: Թերթը բազմիցս ենթարկուած է գրոհներու եւ այդ յարձակումներէն ամէնէն յիշատակելին տեղի ունեցած է 2011 թուականի Նոյեմբերին, երբ անծանօթներ փորձած են հրկիզել թերթի գրասենեակները: Թերթը նաեւ դարձած է խիստ քննադատութիւններու թիրախ, որովհետեւ վերահրապարակած է դանիական երգիծական թերթերու Մոհամմէտ Մարգարէին մասին եղած այն ծաղրանկարները, որոնք լոյս տեսած էին 2006-ին եւ պատճառ դարձած իսլամական բազմահազարանոց բողոքի ցոյցերու:
Մինչ դանիական թերթերը դանդաղօրէն հրաժարած են այդ թեմայէն «Շարլի Հէպտո» հրապարակած է «Շարիհա- Հէպտո» անունով ներդիր մը, ուր դարձեալ ծաղրի առարկայ դարձած է Իսլամներու Մոհամմէտ Մարգարէն:
Այդ ներդիրի հրապարկումէն ի վեր Մարգարէն կը դառնայ թերթի մշտական կերպարներէն մին: Աւելի ուշ իսլամական աշխարհին համար ամէնէն շատ բողոքի ալիք բարձրացնելու պատճառ հանդիսացած է երգիծանկար մը, ուր Մարգարէն նստած է անդամլոյծներու աթոռի մը վրայ եւ կ’առաջնորդուի ուղղափառ հրեայի մը կողմէ:
Ինչ կը վերաբերի Ֆրանսայի իշխանութիւններուն անոնք բազմիցս զգուշացուցած են թերթի խմբագրակազմը, որ նման երգիծանկարներ կրնան լուրջ եւ անսպասելի հետեւանքներ ունենալ: Այսպէս Ֆրանասյի ԱԳ նախարար Լորան Ֆապիւս յայտարարութեամբ մը ըսած է, թէ նման գործելոճներ անընդունելի են եւ խօսքը շաբաթաթերթի խմբագրութեան ուղղելով ըսած ՝ «այս վարմունքը առկայ կրակին վրայ քարիւղ թափելու կը նմանի»:
«Շարլի Հէպտո»ի թերթի խմբագրութիւնը մնացած է անդրդուելի: Թերթի գլխաւոր խմբագիր՝ Ժէրար Պիար պատասխանելով իշխանութիւններուն յայտնած է ,թէ իրենք ենթակայ են միայն ֆրանսական օրէնքներուն եւ պիտի գործեն այդ օրէնքներու հովանաւորութեան տակ:
Պիար, որ դէպքին օրը կը գտնուէր Լոնտոն զարմանքով ընկալած է լուրը եւ դատապարտելէ ետք յարձակումը ըսած «կը զարմանամ, որ թերթի մը դէմ նման յարձակում կը գործուի: Մեր թերթը պատերազմի գործիչ մը չէ» եզրակացուցած է ան: 2011-ի Դէպքերէն ետք եւ թերթին կողմէ ներկայացուած յատուկ պահանջներուն հիմքով Ֆրանսայի իշխանութիւնները ապահովական յատուկ միջոցառումներ իրականացուցին թերթի գրասենեակներուն շուրջ սակայն ի զուր: Կը կատարուէր անսպասելին ու զինելաները «հանգիստ» կերպով կը յաջողին իրականացնել իրենց ծրագիրը:
Եւրոպական շարք մը աղբիւրներ «սեւ չորեքշաբթի» որակեցին այդ օրը: Կը հաղորդուի նաեւ,որ ինկած շուրջ 15 վիրաւորներէն 8-ին վիճակը վտանգաւոր է:
Տեսարանը բաական բարդ է ու ծանր: Միջին արեւելքի մէջ ահաբեկչական խմբաւորումներու կողմէ քանիցս հնչող սպառնալիքները այսօր միս ու ոսկոր կը ստանան: Ահաբեկչութեան նոր հանգրուան մը կը բացուի Եւրոպայի սիրտին վրայ:
Ահաբեկիչները իրենց առջեւ դրած են այլ խնդիր մը եւս: Անոնք կը յաջողին մէկ քարով քարով երկու թռչուն վար առնել: Նախ կը ստեղծեն խուճապի մթնոլորտ եւ երկրորդ իսլամութեան նուրբ թելերուն վրայ խաղալով կը տիրանան համաիսլամական առնուազն լուռ նեցուկի մը: Այդ նեցուկը բնականաբար կապ ունի շատ մը իսլամներու արեւմուտքի դէմ կուտակուած ատելավառ զգացումներուն հետ:
Յառաջիկայ օրերը կարեւոր են այն իմաստով, որ ցոյց պիտի տան, թէ ինչքանով ապահով է Փարիզը իր բնակիչներուն համար:
Հակառակ առկայ ապահովական միջոցառումներուն զինեալները յաջողեցան թափանցել Փարիզեան «բերդ»էն ներս: Այս մէկը կը խօսի այն մասին, որ գործողութիւնը կատարողները առանձին չեն: Անոնք լուրջ պատրաստութիւն ունին եւ վստահաբար քաղցկեղի նման տարածուած են Ֆրանսայի տարբեր քաղաքներուն մէջ: Այս բոլորէն անդին կարեւոր է Իսլամը զատորոշել ահաբեկիչներու արարքներէն: Ամէն գնով ահաբեկչութիւնը իսլամին առնչելու մեթոտը նորութիւն մը չէ: Պէտք է ականջ տալ իսլամ բազմաթիւ վերլուծողներու, որոնք արագօրէն դատապարտեցին Փարիզեան սպանդը:
Կը թուի, որ Եւրոպան իսլամը հասկնալու երկար ճանապարհ ունի կտրելիք ու այսօր այդ ջրբաժանի օրն է: Թէ ինչ զարգացումներ կրնան պատահիլ յառաջիկայ օրերը ցոյց պիտի տան: Սակայն մէկ բան յստակ է, որ մտած ենք նոր հանգրուան մը, որ բաւական մտահոգիչ, բաւական լարուած ու բաւական մեծ անակնկալներով յղի է:
Անհասկնալի զուգադիպութեամբ մը, երբ Փարիզի մէջ ահաբեկչական յարձակումը տեղի կ’ունենար լոյսին կը տրուէր Ֆրանսացի անուանի վիպասան Մէշէլ Ուէլպէքի «Հնազանդութիւն» վէպը, որուն հիմնական թեման նուիրուած է իսլամոֆոպիայի:
Թերթի երգիծանկարիչ Սթէֆան Շարպոնէի, իր նկարած վերջին երգիծանկարով կարծէք կը նախատեսէր իր եղեռական մահը: Նկարին մէջ իսլամ ահաբեկիչը կը յայտնէր, թէ մինչեւ օրս Ֆրանսայի մէջ ահաբեկչական արարքներ տեղի չեն ունեցած սակայն մինչեւ յունուար ամսուան աւարտը ահաբեկիչները իրենց լաւագոյն ցանկութիւնները պիտի ներկայացնէին:
Լաւագոյն ցանկութիւնները ներկուած են կարմիր արիւնով:
Ատոր դիմաց ամբողջ Փարիզը, ամբողջ Ֆրանսան, գուցէ ամբողջ Եւրոպան ոտքի են:
Կարեւոր օրերու ականատես կրնանք ըլլալ, սպասենք:
Սագօ Արեան
