Հեռուստացույցով «թերթում էի» հայկական հեռուստաընկերությունները սին հույսով, որ գտնեմ հետաքրքիր հաղորդում: Այսպիսով իմ «նիրհը» խանգարեց այդ ալիքներից մեկը։ Ես ալիքի անունը չեմ ուզում տալ, քանի որ բոլոր հեռուստաալիքներն էլ նման են իրար երկու կաթիլ ջրի պես։ Ուրեմն հեռուստաալիքով իմ ուշադրությունը հրավիրվեց մի երգչի վրա, որն, ըստ երևույթին, ժամանել էր արտերկրից, թե որ երկրից` ինձ համար անհայտ է։ Համերգը տեղի էր ունենում Ֆիլհարմոնիայի Արամ Խաչատրյանի անվան դահլիճում։
Հայֆիլհարմոնիայի դահլիճ ես հաճախել եմ դեռևս 9-10 տարեկանից՝ այն ժամանակ երաժշտական դպրոցների պարտադիր ծրագրով, երբ դպրոցականներին տանում էին աբոնոմենտներով համերգների։ Այնպես, որ իսկապես խորն ակնածանք ունեմ ու դեռևս պահպանվել է այդ (ինչպես նաև Օպերայի և բալետի) դահլիճների նկատմամբ։ Բայց այն, ինչ ցուցադրում էին այդ դահլիճից ՝ ուղղակի ապշեցնող էր։ Չգիտեմ գուցե շատերի համար սա արդեն սովորական է դարձել, բայց այդ այսպես կոչված համերգից հետո ես չեմ կարող լռել։
Ուրեմն մի երգիչ, որի անունն էր Կարեն ԲՈ(Կ)ՔՍյան, գրավել էր ֆիլհարմոնիայի բեմը, որի վրա, բացի իրենից, ոչ մի այլ անշունչ առարկաներ (ես նկատի ունեմ՝ երաժշտական գործիքներ) չկային։ Սոլո՝ առանց գործիքների, ամեն ինչ շատ պարզ։ Սույն այրը երգում էր անհասկանալի մի (կներեք արտահայտությանս) մեղեդիների շարք, բացահայտ արաբա-թուրքա-ադրբեջանական թեմաներով, երանգներով ու ռիթմերով։ Այս Բո(կ)քսյանի կատարման լեզուն ռուսերենն էր։ Այսպիսով` այս համերգի մեջ երաժշտությունը ոչ միայն «ոչ հայկական» էր (հիշեցի «ոչ իշխանական» քաղաքական եզրը), այլև լեզուն ռուսերեն։ Իսկ դահլիճին ժամանակ առ ժամանակ դիմում էր իր երգերի լեզվով ասելով՝ «Ցույց տանք թե հայերս ինչպես ենք կարողանում ուրախանալ»։
Այդ ընթացքում պարտերի արանքներում հայտնվում են կլորիկ հետույքներով, ամենայն հավանականությամբ՝ հայ աղջիկներ ու պարում են «ա լյա պորտապար», ցնցելով ու դողացնելով իրենց «կլորիկները»։ Ու դա մեր համերգային ամենալավ դահլիճում՝ մեր «Կարնեգի»- ում։ Ավելին` այս բեմի արարածը մոտենում է նստած միջին հասակի մի տղամարդ հանդիսատեսի ու հրավիրում է «հայկական պարի» նրա ձեռքերը զոռով վեր հանելով։ Տեղ-տեղ որոշ կանայք չեն դիմանում ու հենց դահլիճում ցնցվում են էքստազից։
Կարդացեք նաև
Մեր կյանքում այլանդակություններ շատ ենք հանդիպում՝ բայց այպիսի բան իսկապես…տեսեք այսպիսի համերգին մի դահլիճ, որ լեփ լեցուն է հայ հանդիսատեսով, ֆիլհարմոնիայի մեծ դահլիճի տնօրեն, որ թույլատրում է այս այլանդակությունը, հայկական կոչվող հեռուստաալիքի տնօրեն, որ հեռարձակում է այն, մշակույթի նախարար, որ…
Ես չեմ ուզում հավատալ, որ Մշակույթի նախարար Հասմիկ Պողոսյանը, տանը հեռուստացույցը միացնում և թուլանում է հաճույքից՝ այս այլանդակությունները տեսնելիս։ Բայց հիմա նախարարուհին լուրջ դեմքով կասի, թե ճաշակին ընկեր չկա, պահանջարկն է այդպիսին։ Բայց ինչու հենց նախարարուհու «կառավարման» տարիներին այս «հիթերը» շատացան։ Այդ ինչու հենց հիմա հանդիսատեսին «դեբիլի» տեղ դրեցիք։ Դրա մեջ նախարարուհին չի՞ տեսնում իր բաժինը, եթե չասեմ, որ նրա շնորհիվ կամ բացահայտ աջակցությամբ է, որ վերջին մի քանի տարիներին նկատվող այս նորամուծությունը թևածում է մեր արվեստի մեջ՝ ռուսերեն լեզվով այս ադրբեջանա-տաջիկական թյուրիմացությունը հայի կատարմամբ։
Ստեղծվում է «նոր» ուղղություն ադրբեջանական մոտիվներով ու ռուսերեն լեզվով կատարվող հայկական երգ։ Միայն այս ձևակերպումն արդեն իսկ այլանդակություն է։ Ես սա չեմ չափազանցնում՝ այսպիսի այլանդակություն կարելի է հանդիպել ՑԱՆԿԱՑԱԾ ռեստորանում։ Կա նույնիսկ ՀԻԹ «Կայֆույեմ» անվանումով։ Այս ո՞ւր հասանք…
Ի՞նչ է սա իշխող կուսակցության «նոր ազգային գծի» իրականացո՞ւմ, որն արտահայտվում է արտերկրից էմիսարների ժամանումով։ Այսինքն ով հասնի մեզ դեբիլի տե՞ղ դնի, հա՞, ու ասենք ՝ ճաշակին ընկեր չկա՞։
Չէ. դե սա շատ նման է վերջերս արտերկրյան մի այլ էմիսարի՝ Անդրանիկ Մի(հ)գրանյանի Հայաստան կատարած առաքելությանը։ Սա հայտարարեց, թե Կիսելյովի հասցեին Հայաստանում հնչեցված քննադատություններն ապուշություններ են։
Կարծեմ Բո(կ)քսյանի «առաքելության» հետ նմանություն կա…միայն այն տարբերությամբ, որ հեռարձակվում է ոչ թե ֆիլհարմոնիայի դահլիճից, այլ մամուլի ասուլիսով, ու բոլոր հեռուստաալիքներով գովազդվող հայտարարությամբ։
Ես հասկանում եմ, որ հիմա, երբ ԵՏՄ անդամ դարձանք, հասմիկպողոսյանները և այլ «նժդեհականներն» ավելի կամրապնդվեն ու մեր ռեստորաններում ավելի ուժեղ կհնչի հայկական ռաբիզը ռուսերեն լեզվով։ Գլուխը քարը՝ գնացեք ու պարեք «Կայֆույեմ» հիթի տակ, բայց մի պղծեք ֆիլհարմոնիան ու երևանցիներիս այլ մասունքներ։
Մայիս ՎԱՆՈՅԱՆ
Հարգելի Մայիս ՎԱՆՈՅԱՆ
Կարդացի Ձեր հոդվածը: Առաջին բանը, որ մտքովս անցավ՝ այն է, որ Դուք չափազանց ուշացել էք Ձեր քննադատութեան մեջ առ այն, որ Արամ Խաչատրյան համերգասրահը տրամադրվում է համերգների՝ մեղմ ասած ոչ այնքան հարիր երաժիշտների համար: Այդ ամենը սկսվել է հենց սովետական միութեան փլուզումից անմիջապես հետո,հակիրճ ասած ՝այն ժամանակ, երբ ռուսները հեռացան եւ մենք ԱԶԳՈՎԻ մնացինք մենք մեր գլխի տերը: Եւ ոչմիայն ՀՊՖՆ-ի դահլիճը, այլեւ Հ1 -ը, ինչպես նաեւ հետագայում եթեր հեռարձակելու իրավունք ստացած ամբողջ հեռուստատեսությունը՝ «էֆիրը» լցվեց՝ «մենք ենք մեր գլխի տերը» ենթատեքստ ունեցող՝ այն է ԿԱՅՖՈՒԵՄ -ներով, եւ բնավ էլ առանցքային չէ այստեղ ռուսերեն լեզուն. Ձեր խոսքի մեջ առանձնահատուկ նշել եք ռուսերենը՝ որպես արվեստի արժեզրկման չափանիշ. սակայն սիրելի՜ս, ի՞նչ մեղավոր է այստեղ ռուս ժողովուրդը… կամ ռուսերեն լեզուն: Խնդրում եմ մեր թերությունները չբարդել ուրիշների գլխին: Այն ժամանակներում , երբ ռուս ժողովորդն էր Մոսկվայից կառավարում այդ նույն համերգասրահը, այդ դահլիճում հնչում էր Արամ Խաչատրյան, ելույթ էին ունենում Առնոյի, Ռաիսա Մկրտչյանի նման մեգա արտիստները, ելույթ էր ունենում Օրբելյանի նվագախումբը: Հիմա կասեք՝ի՞նչ է հիմա չկա՞ դասական բարձր արվեստ: Այո, կա. բայց դրա կողքին դրվեց նորը, ՄԵՐԸ, ինչ մենք կերտեցինք անկախութեան այս քսանհինգ տարիների ընթացքում: Իսկ այն ինչ մենք «կերտեցինք» սարսափելի է. Թուրքը, պարսիկն ու արաբը իրենց տիրապետման ժամանակներում մեր ազգին այսքան մշակութային գենոցիդի չեն ենթարկել՝ ինչքան ինքներս ՝մեզ այս անհաջող քսանհինգ տարիների ընթացքում:
Սևակ, եթե ուշացել եմ, ու Դուք ավելի շուտ եք քննադատել՝ ապա ողջունում եմ։ Բայց եթե ԴՈւք ոչինչ չեք արել, բացի նրանից որ հիմա ինձ մեղադրում եք քննադատելու համար՝ առնվազն անհասկանալի է։ Դրանից հետո անհասկանալի է, թե էդ ինչու այդպես թունդ պաշտպանում եք ռուսերեն լեզվով հայերեն կոչվող երգերը։ Դա ինչ է արվեստի նոր ճյուղ է՞, որ չենք իմացել։ Արդեն ռուսերեն լեզվով ռաբիզի կողմնակիցները այնքան շատ են, որ այսպիսի պաշտպանություն են գտնու՞մ։ Եթե անգլերեն լեզվով էլ կատարվեին նույն ռաբիզ երգերը՝ նույնչափ զզվելի կլինեին, հարգելիս։ Ընդհանրապես հարց չեք տվել ինչու՞ են ռուսները մեզանից զզվում ու արհամարհանքով կանչում մեզ ԱՌՄՅԱՇԿԱՆԵՐ կամ ԽԱՉԻԿՆԵՐ։ Եթե պատասխանը չգիտեք՝ կարդացեք գրվածիս տակ որոշ մեկնաբանություններ…եթե դա էլ չօգնի՝ ես Ձեզ կբացատրեմ։
Կավ հոդաված է,ցավը համազգային է, ազգային և օտար արվեստի խառնաշփոթի խաչմերուկին, որտեղ ինչպես միշտ ակտիվ են միջակությունները: Ժամանկան է լայն քննարկում բարձրացնել և հնարավորը անել, “միջին վիճակագրական” հային ավելի հայեցի դարձնելու համար: Շնորհակալություն հեղինակին, բայց սա միայն զանգ էր տագնապի:,
Պ. Վանոյան, նոր նկատեցիք մեր արվեստում տիրող վիճակը????? Որն է Ձեր հոդվածի ԻՍԿԱԿԱՆ նպատակը?? Ինչ կապ ունեն Միհրանյանն ու Կիսելյովը մեր դահլիճներում հնչող արաբա-թուրքական պորտապարի հետ? Հըն? Թե , Ձեր կարծիքով հարմար առիթ է ԵՏՄ-ի մասին մի բան «բլթացնելու»??? Շատ անհաջող փորձ եք արել: Հիմա միամիտ մարդ չի մնացել, 25 տարին բավարար էր «թացն ու չորը ջոկելու» համար(точка не возврата): Եվ մենք, իրոք, մեծ հույսեր ունենք, որ ԵՏՄ-ն կօգնի մեր երեխաներին հաճախել Օպերայի դահլիճներ ու ծանոթանալ իսկական արվեստին,( ինչպես որ արվում է այսօր Ռուսաստանում), ինչից որ, ցավոք, զրկված ենք եղել այս 25 տարիներին: Իսկ եթե հարգելի Նախարարուհին չի նպաստի այս բոլոր այլանդակությունների վերացմանը, ուրեմն կխնդրենք, որ ազատի զբաղեցրած պաշտոնը:
В Москве в эти дни , перед музеями километровые очереди—–люди часами стоят со своими детьми!! Власти организовали более 1500 культурных мероприятий и для взрослых, и для детей! И, что особенно радует, очень много детей армянской национальности!
Հարգելի Նառա, գաղտնիք չի որ Ռուսաստանում, ինչպես միշտ կա և եղել է բարձր կարգի մտավորականություն, որը հոսանքին հակառակ է շարժվել։ Այդ մարդիկ տարբերվում են ագրեսիվ մեծամասնությունից։ Բայց ցավն այն է, որ հայերիս մեջ էլ շատերը, ինչպես նաև Դուք այնքան հավատ ունեն ներկայիս Ռուսաստանի բռնատիրական ռեժիմի նկատմամբ, որ իրենց ավելի շատ ռուս են զգում քան հայ։ Չնայած, նրան որ իրենք՝ ռուս իսկական մտավորականները քարկոծում են այդ ռեժիմը (ինչպես օրինակ ցարի, կամ Սովետի ժամանակ)։ Այ այդ պատճառով երևի մեզ հայերիս այդ նույն ագրեսիվ մեծամասնությունը (արդարացիորեն) կանչում է Առմյաշկա, Խաչիկ և այլ արհամարհական արտահայտություններով։ Ձեզ մոտ երևի չի ծագել միտք, ինչու ասենք վրացիներին այդպես չեն անվանում։ Ուրեմն երբ ազգը իրեն, իր մշակույթը, ինքնագոյությունը չի հարգում, երբեք նրան չեն հարգի… ու միշտ արդարացիորեն կդիմեն այսպես ,,Ты раб, ты трус,….,,
Մեր մշակույթի նախարարությունը, տեսնես ինչով՞ է զբաղված,թե այն չունենք…
Նոր տարին նոր է սկսվել, կլինի թույն չթափեք ու մի քիչ բարի սկսեք: Զզվեցրիք ձեր քննադատություններից, արդեն հոգնել ենք: Մի լավ բան չկա, որ գրեք?
Հարգելիս լավ բաները թողնում եմ Ձեզ՝ Դուք գրեք…
Այսօր այդ նույն Ռուսաստանը հազարավոր հայ ընտանիքների հացով ու գոմարով է ապահովել, կարիք չկա անաղուհաց քրդի նման մոռանալ ամեն ինչ, իսկ Պուշկինյան տողերը այլ իմաստ ունեն, քո Հայաստանում չկա բռնատիրական ռեժիմ? Ոչ կուլտուրա ունեք, ոչ չափանիշ: Ով ասես ինչի մասին խոսում ա ու գրում: Եվ ինձ խորհուրդ մի տվեք՝ կգրեմ լավ բաներ թե չէ: Դա ոչ մեկի գործը չի:
Եթե դուք ,,քո Հայաստան,, եք ասում, նշանակում է դուք այլևս Հայաստանում չեք, որն իհարկե ինձ մեղմ ասած չի վշտացնում։ Ուրեմն այս ,,ոչ ձեր,, Հայաստանից Ռուսաստան գնացած հայերը այնտեղ աշխատում են , այլ ոչ թե հումանիտար օգնություն են ստանում՝ գումարը ապահովվում է աշխատանքով։ Ձեր գրածից կարո՞ղ ենք ենթադրել, որ ավելի լավ է լինել ռուսի շուն, քան քրդի շու՞ն։ Կարդացեք ձեր առաջին գրությունը, կհասկանաք որ դուք եք առաջինը ինձ խորդուրդ տալիս ,,բարի,, սկսել, չնայած ինչ կապ ունի իմ ասածները ,,բարի,, կամ ,,չար,, լինելու հետ։ Եվ վերջապես ձեր գրությունից հետո մի անգամ ևս համոզվում եմ որ Պուշկինը շատ ճիշտ էր…
Արդեն շատ ես ավելորդ խոսում:
Շատ ԵՍ չէ՝ այլ շատ ԵՔ։
դու էդքան չկաս: