«Իրատես de facto»-ի հյուրը գրող-գրականագետ, թարգմանիչ, մշակույթի վաստակավոր գործիչ Ալեքսանդր ԹՈՓՉՅԱՆՆ է։
– Կան որոշ նախագծեր, որ կյանքի են կոչվելու Ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի շեմին, բայց դրանք չեն խոստանում «Դաշնակահար» կամ «Շինդլերի ցուցակ» լինել։ Ի՞նչ գիտեք այս մասին։
– Լավ ասացիք՝ «որոշ»։ Այդ «նախագծերը» մշակվում են նախանձելի կոնսպիրացիայի պայմաններում, ասես մասոնական օթյակի գերթաքուն մի նիստ է, որին մասնակցելու իրավունք ունեն միայն առանձընտրյալ գաղտնահաղորդները։ Ես դրանց շարքում չեմ, բայց բախտ եմ ունեցել այդ նախագծերից մեկ-երկուսին ծանոթանալու, եւ հավանաբար պիտի ազգովին աղոթենք, որ դրանք երբեք չիրականանան։
Իսկ եթե անկեղծ ասեմ, ապա լավագույնը կլիներ, որ 100-ամյակի առթիվ Հայաստանում ընդհանրապես ոչինչ չնկարվեր։ Մենք պատրաստ չենք այդպիսի ֆիլմ նկարելու։ Երանի սխալվեմ, բայց դատելով մեր երկրի քաղաքական-հասարակական, վերջապես տնտեսական-մշակութային վիճակից, ժողովրդի հոգեվիճակից, կինոարվեստի մեր համեստագույն հնարավորություններից, ես ոչ մի լավ բան չեմ սպասում։
Կարդացեք նաև
Չասած այն մասին, որ առայսօր ցեղասպանությունը գեղարվեստորեն մշակելու հստակ գաղափարախոսություն չունենք։ Եվ չի երևում, թե վերեւները շա՜տ մտահոգված են դրանով։ Թող ուզած թեմայով տասնյակ ու տասնյակ անհաջող ֆիլմեր նկարեն, բայց այս դեպքում ձախողումն անթույլատրելի է։
– Նախագծերից մի երկուսի մասին էլ մամուլում խոսվեց։
– Իսկապես, տխմարության, զավեշտի, անինքնասիրության, վերջապես, սրբապղծության տիրույթներում գտնվող նախագծեր։ Հրճվալից հանդիսավորությամբ հայտարարվեց, թե Սպիլբերգը պիտի ֆիլմ նկարի այդ թեմայով։ Հետո լուրը ժխտվեց։ Որոշ ժամանակ անց նորից հաստատվեց, եւ հաջորդեց անորոշ լռությունը։ Մեկ ուրիշն էլ ԱՄՆ-ից, ծանոթ ազգանունով, ապագա ֆիլմի աֆիշներով հեղեղեց մամուլը, Հոլիվուդի ամենանշանավոր եւ ամենաթանկ դերասանների անուններն էին հոլովվում, եւ այս աղմուկին էլ անորոշ լռություն հաջորդեց։ Սակայն ամենաողբալին Ֆրանսիայում հաստատված, «Երրորդ հարկ» կոչվող ակումբի նախկին անդամներից մեկի տենչանքն է՝ Ցեղասպանության 100-ամյակի կապակցությամբ ինստալյացիա անել Փարիզում՝ կազմված միլիոն ու կես խմված ու չորացված թեյի տոպրակներից։ Այս անհեթեթությանը նույնիսկ «Ֆիգարո» թերթն անդրադարձավ։ Շնորհակալ լինենք, որ թեյի տոպրակներ է ընտրել և ոչ թե գործածված ուրիշ բաներ։ Չշարունակենք։
Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ
Հարցազրույցն ամբողջությամբ կարող եք կարդալ «Իրատես de facto» թերթի այսօրվա համարում
