Կիեւում մեկնարկած «IDEAS. ներառական որոշումներ հավասար և հաշվետու հասարակության համար» թեմայով համաժողովի մասնակիցների թվում է «Ունիսոն» հ/կ-ի հանրային կապերի պատասխանատու Մարիաննա Չալիկյանը: Aravot.am –ի հետ զրույցում նա փաստեց, որ մարդիկ հաշմանդամ բառը լսելիս, առաջինը որ պատկերացնում են, անվասայլակն է կամ ձեռնափայտը, մինչդեռ իրականում հաշմանդամության տեսակներն ու կարիքները տարբեր են:
«Վերջին շրջանում աճել է հետաքրքրությունը դեպի միջավայրի հարմարեցման գաղափարը, մինչդեռ կան հաշմանդամության տեսակներ, որոնք պահանջում են այլ տեսակի, օրինակ` բժշկական միջամտություն: Շատ երկրներում գործում է ոչ միայն բժշկական կամ սոցիալական մոդելը, այլ այդ երկուսի համակցումը՝ բժշկասոցիալական մոդելը, որը ենթադրում է հնարավորինս տրամադրել բուժում, իսկ եթե բուժումը չի բերում բարելավման, պետք է ստեղծել այնպիսի պայմաններ, որպեսզի ցանկացած անձ իրեն հարմարավետ զգա»:
Մարիաննա Չալիկյանը որպես օրինակ բերում է երիկամների քրոնիկ անբավարարությունը, որը մի տեսակ դուրս է մնացել հարմարեցման համատեքստից: «Վերջին շրջանում աճել է քրոնիկ հիվանդությունների թիվը, ու շատ կուզենայի, որ այդտեղ եւս լինեին համապատասխան պայմաններ: Ցավոք ոչ բոլոր դեղերն են Հայաստանում վաճառվում կամ տրամադրվում»,-ասում է մեր զրուցակիցը՝ անդրադառնալով նաեւ օրգանների փոխպատվաստման խնդրին:
«Հիվանդության վերջին փուլում գտնվող մարդկանց երիկամների փոխպատվաստման հարցը մեզանում դեռեւս բաց է, չնայած կան սակավաթիվ բժիշկներ , որոնք անցկացնում են փոխպատվաստումներ: Օրենսդրորեն որոշ բաներ ամրագրված են՝ մահացած մարդկանց օրգանների փոխպատվաստումն արգելված չէ Հայաստանում, սակայն չգիտես ինչու այն չի գործում, գուցե նրանից է, որ կիրառման մեխանիզմներն ապահովված չեն: Մինչդեռ զարգացած երկրներում այդ գործընթացն ապահովում է պետությունը, բոլոր նման վիրահատություններն անցկացվում են պետպատվերով, դոնոր չլինելու դեպքում էլ՝ մարդուն տրամադրում են լիարժեք վերականգնվելու հնարավորությունները: Մեզ մոտ բոլոր խնդիրները՝ եւ ֆինանսական եւ դոնորի որոնման, դրված են զուտ տվյալ անձի վրա»,-նշում է Մարիաննա Չալիկյանը:
Կարդացեք նաև
Նա հայտնեց, որ առաջիկայում պատրաստվում մատչելիության մշտադիտարկում անցկացնել՝ ոչ թե թեքահարթակների կամ սայլակների, այլ սննդի գծով: «Հայաստանում որոշակի սննդակարգերին հետեւող մարդիկ սպասարկման ոլորտի հաստատություններում մշտապես բախվում են մատչելիության խնդիրներին: Որեւէ ռեստորանում կամ սրճարանում չկա դիետիկ ճաշացանկ, որից առողջական խնդիրներ ունեցող այցելուները կարող են ընտրություն կատարել, մինչդեռ դա երկու կողմին էլ օգտակար կլիներ՝ եւ այցելուին եւ հաստատությանը»,-կարծում է «Ունիսոնի» հանրային կապերի պատասխանատուն:
Գոհար ՀԱԿՈԲՅԱՆ
