Առցանց «Առավոտի» «Դեմ առ դեմ» հաղորդաշարում թեման քննարկում են Գերագույն խորհրդի պատգամավոր Ալբերտ Բաղդասարյանը եւ Ազգային ժողովի պատգամավոր Շիրակ Թորոսյանը (ՀՀԿ):
Արամ Աբրահամյան.- «Առավոտում» կա մի խումբ ակտիվ օգտատերեր, նրանցից մեկը Արսենն է, որը հարց է ուղղել. «Ովքե՞ր են համարվում սփյուռք, մասնավորապես` ես 17 տարի ապրում եմ Ֆրանսիայում, քաղաքացիություն եմ ստացել, սփյո՞ւռք եմ, թե՞ ոչ, խնդրում եմ չխուսանավել եւ պատասխանել` այո կամ ոչ»:
Ալբերտ Բաղդասարյան.– Շատ ուղիղ տրված հարց է, որի պատասխանը կախված է նրանից, թե ես ինչպես եմ մեկնաբանում «սփյուռք» ասածը: Ինձ համար սփյուռքը այլ ձեւակերպում ունի, քան այն, ինչ ընդունված է Հայաստանում:
Ա. Ա.– Կարո՞ղ եք կարճ ասել բանաձեւը:
Կարդացեք նաև
Ա. Բ.– Բոլոր այն հայերը, ովքեր Հայաստանում չեն ապրում եւ, բացի իրենց տեղական խնդիրներից, դրսեւորում են ակտիվություն Հայաստանի պետության կայացման, հզորացման հարցում՝ հասկանալով, որ Հայաստանի պետության կայացմամբ ու հզորությամբ է պայմանավորված իրենց՝ որպես հայի տեսակի գոյությունը, նրանք բոլորը ինձ համար սփյուռք են: Մնացած բոլորը օտարերկրյա քաղաքացիներ են՝ «յան» ազգանուն ունենան, թե ոչ, հայկական ծագում ունեցող արտասահմանցիներ: Հետեւաբար եթե որեւէ մեկը, որ 17 տարի ապրում է Ֆրանսիայում, բայց ակտիվորեն ուզում է մասնակցել Հայաստանի անկախ պետականության կայացմանը, բացի ֆրանսահայ գաղութային խնդիրներից, ակտիվորեն ուզում է աջակցել Հայաստանի պետության աջակցմանը, նկատի չունեմ՝ ֆինանսական, ամենավերջում՝ ֆինանսականը, այդ ժամանակ ես կհամարեմ, որ նա սփյուռքի ներկայացուցիչ է:
Ա. Ա.- Ձեզ համար վերջին 20 տարում Հայաստանից գնացած մեր հայրենակիցները սփյո՞ւռք են, թե՞ ոչ:
Շիրակ Թորոսյան.- Ես համակարծիք եմ եւ պետք է ավելացնեմ, որ բոլոր նրանք, ովքեր ազգային ինքնության ընկալում ունեն եւ համարում են, որ իրենք հայ են եւ իրենց կյանքի, գործունեության, կենցաղի ընթացքում մասնակի կամ ամբողջապես զբաղվում են նաեւ ազգային խնդիրներով, այն մարդիկ, ովքեր փորձում են օգտակար լինել հայրենիքին: Սփյուռքը բաղկացած է 2 հատվածից` դասական սփյուռք, որ իր մեջ պարունակում է 1915թ. ողբերգական իրադարձությունների արդյունքում այլ երկրում հայտնված հայությունը, եւ երկրորդ` սկսած 1980-ականներից եւ ավելի մեծ թափով` 90-ականներին Հայաստանից արտագաղթած հայությունը, որոնք համալրեցին սփյուռքի շարքերը, եւ ընդունված է ասել նոր սփյուռք:
Ա. Ա.- Արսենը հարցնում է նաեւ, երեւի՝ համաժողովի վերաբերյալ. ո՞ւմ կողմից են լիազորված «սփյուռքի» ներկայացուցիչները եւ ո՞ւմ են ներկայացնում, անձամբ ես չեմ հիշում, որ ինձնից կարծիք հարցրած լինեին:
Շ. Թ.– Հարցը բավական խորն է. Սփյուռքում կան բազմաթիվ կառույցներ` քաղաքական կուսակցություններ` ավանդական, հոգեւոր կառույցներ` առնվազն մեր 3 եկեղեցիները, ազգային, մշակութային, մարզական կառույցներ, որոնք ազգային ուղղվածություն ունեն: Բնականաբար, համաժողովին հրավիրվում են այդ կառույցների ներկայացուցիչները, ինչպես նաեւ հրավիրվում են համայնքային կառույցների ներկայացուցիչներ: Եթե երիտասարդը հայրենասեր է, ակտիվ հայ է, ուզում է ինչ-որ ձեւով օգնել հայրենիքին, մասնակցել այս գործընթացներին, ինչու չէ` համաժողովին, այդ դեպքում ես խորհուրդ կտայի պարզապես ակտիվություն ցուցաբերել համայնքային, ազգային որեւէ կառույցում, այդ դեպքում գուցե եւ ստանա հրավեր: Կամ կարող է ստեղծել սեփական կազմակերպությունը: Միլիոնավոր աշխարհասփյուռ հայությանը ներկայացնում են կառույցները, դժվար է ասել, բացառությամբ առանձին անհատական հեղինակությունների՝ մնացածին դժվար է որեւէ տեղից գտնել:
Ա. Ա.- Ի՞նչ է ստացվում. «Հայաստան-Սփյուռք» համաժողովն է, եւ մեր հայրենակիցներն ասում են` այս մարդիկ, ովքեր հիմա սփյուռքը ներկայացնում են, նրանք իրապես սփյուռքը չեն ներկայացնում: Ինչպե՞ս այդ հարցը լուծել:
Ա. Բ.– Ես համաձայն եմ հարցադրողի հետ, որովհետեւ երբ որ դու անիմաստ գործառույթի մեջ ես, ինչպես «Հայաստան-Սփյուռք» համաժողովներն են, երբ որ մի բանի դրվածքը ճիշտ չէ, արդեն առաջանում է ցանկացած հարցադրում: Նախ՝ ինչ է համաժողովը. հավաքվում են հազար հոգի, ելույթ են ունենում, ինչ-որ խնդիր են ուզում լուծել: Նախ՝ սփյուռքը միատարր համակարգ չէ, Ջավախքում ապրող հայերը սփյո՞ւռք են, թե՞ ոչ, նրանց խնդիրները լրիվ այլ են, եվրոպական, ամերիկյան հայության խնդիրը այլ կարող է լինել, Թուրքիայինը, ռուսահայերինը՝ այլ: Ինչ խնդիր լուծեցին երկու օրում հազար հոգով՝ չեմ պատկերացնում: Ես որիշ բան եմ պատկերացնում, որ Հայաստանում արտգործնախարարությունը կամ նախագահական ապարատը մշակում են համապատասխան վերաբերմունք ըստ ռեգիոնների խնդիրների, կարիքների: Մենք չենք կարող Ռուսաստանում ապրող թեկուզ Պուտինի ասած` 2.5 միլիոնանոց հայությունից պահանջել նույն բաները, ինչպիսին կակնկալենք ամերիկահայությունից կամ ֆրանսահայությունից, որովհետեւ դրանք դեմոկրատական երկրներ են, ձայնը նշանակություն ունի, եւ կարող են այդ ձայնով ինչ-որ ազդեցություն ունենալ քաղաքականության վրա:
Քննարկումն ամբողջությամբ
Պատրաստեց
ԱՐԱՄ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆԸ
«Դեմ առ դեմ» հաղորդաշարը իրականացվում է Բաց հասարակության հիմնադրամներ-Հայաստանի կողմից: Սույն հաղորդման մեջ տեղ գտած տեսակետները եւ վերլուծությունները արտահայտում են մասնակիցների կարծիքը եւ հաստատված չեն Բաց հասարակության հիմնադրամներ-Հայաստանի կամ նրա խորհրդի կողմից։ Սույն հաղորդման պատրաստումը հնարավոր է դարձել Բաց հասարակության հիմնադրամներ-Հայաստանի ամբողջական ֆինանսական օժանդակության շնորհիվ՝ ԶԼՄ-ների աջակցման ծրագրի շրջանակներում, դրամաշնորհ N18624։
Ի պատասխան ԱԼԲԵՐՏ ԲԱՂԴԱՍԱՐՅԱՆՒ…
Սկիզբը՝ http://www.aravot.am/2014/09/23/499383/
Ամենաառաջինը՝ դադարել խոսակցությունները «հայ տեսակի» մասին։
“Տեսակի պահպանումը”, միգուցե ներքին օգտագործման դեպքում, չավարտված պատերամի մեջ գտնվող երկրում համախմբող իմաստ ունենա, բայց իմ ականջին դա հնչում է որպես ռասիզմի կոչ։
Եվ բացի դրանից հարցը, որ ես տալիս եմ՝ ՊԱՀՊԱՆՈԻՄ ԵՍ, ՈՐ ԻՆՉ ԱՆԵՍ? ..)))..
Եթե պահպանում ես նրա համար, որ Ռոբը զուգարանում մարդ սպանելու իրավունք ունենա, Նեմեցը՝ ավկայանատեղում, Լիսկան էլ կարողանա, ըստ ցանկության, մարդ գնդակահարել՝ ՄԻ ՊԱՀՊԱՆԻ՝ ՊԵՏՔ ՉՒ։
Դա միատարր հասարակությունների թերությունն է, նրանք խոսում են «տեսակի պահպանման», ոչ թե «պետության պահպանման» մասին…
Երբ որ, ինչ որ ռուս խոսում է «ռուսի տեսակի» պահպանման մասին, անմիջապես հասկանում ես, որ ֆաշիստի հետ գործ ունես… իսկ երբ հայն է խոսում այդ մասին?…
Եվ պետք չի պատմել այն հեքիաթը, թե իբր՝ մեծ ազգերի մոտ, դա մնացածին սպառնում է, իսկ փոքրերի մոտ՝ ինքնագիտակցություն է ձևավորում… դա նույն բանն է …
Եվ հետո… Ւնչ է նշանակում հայերը? Հայաստանից Կանադա գնացած հույնը սփուռք է, թե ոչ? Այդ ինչպես է լինում, որ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ և հայը, և հույնը ՀՀ ՔԱՂԱՔԱՑՒՆԵՐ են, բայց Հայաստանից դուրս՝ մեկը «սփյուռք» է՝ մյուսը ոչ? Էդ սահմանային անցակետում ակընթարթային տրանսֆորմացիաներ են տեղի ունենում, թե այդ տարբերությունը արդեն «ներսում» կար? ..)))..
Չգիտեմ գրածս կկարդացվի թէ ոչ։ Եթե այո, դեսպանատների,«համաժողվների», «ներդրումների», «հայկական» հարցերով լոբբինգի մասին ևս ասելիք ունեմ… (թե չէ գիրք չեմ գրելու..))..)
Համենայնդեպս, ՀՀ-ից պահանջվում է՝ լինել վստահելի գործընկեր, այսօր նա այդպիսին չէ։ Իսկ վստահություն ձեռք բերելու միայն մի ձև կա՝ չխաբելը։ Կարող եք?…)))..
Հարգելի Արսեն: Չնայած որ գրությունդ ի պատասխան է իմինին, ըստ էության ես դա չեմ տեսնում:
Այժմ ըստ էության:
Երբևէ իմ գրավոր կամ բանավոր խոսքում հայությանը չեմ տեսակավորել և դա ոչ թե այն պատճառով, որ որևէ մեկը առ այսօր չի սահմանել այդ տեսակները, չի տվել կոնկրետ բնութագրիչներ «տեսակների», այլ որ դեմ եմ նման բաժանումների և համարում եմ միայն այդ մասին խոսողների կողմից ինքնագնահատականի բարձրացման ենթագիտակցական փորձ և նաև միաժամանակ ինքնահաստատում ի հաշիվ մնացածի: Տեսակների մասին խոսողներն արդեն ենթադրում են այդ տեսակների մասին ինչ որ սահմանումներ, որտեղ իրենք՝ խոսողները գտնվում են անպայման ամենավերին դասերում, չնայած ինքը կարող է լինել սովորական հարբեցող, վախկոտ, խաբեբա, սուտասան, քցող, քծնող, կաշառակեր, մի խոսքով այսօրվա իշխող ու ոչ իշխող գործչի հավաքականության մի մասնիկը: Ձեզ հետ լիովին համաձայն եմ: Դա կարող է հետո ծնել ֆաշիզմ, բայց միայն ներսում ու միայն հայերի կողմից հայերի նկատմամբ (մերն ուրիշ է):
Ինչ վերաբերվում է Հայաստանից գնացած հույնի «սփյուռք» դառնալուն, համակարծիք եմ միայն Շարմազանովի մասով, եթե նա գնա Հայաստանից (կատակ): Կարծում եմ, որ նման հարցը ակտուալ չէ այժմ:
Ու մեկ էլ մի բան:Եթե պետությունն ու պետությունում դրել և լուծում են պահպանման կամ գոյատևման, ոչ թե հզորացման ու զարգացման խնդիրը, այսօր արդեն անհնար կլինի դիմակայել գնալով ավելի կոշտացող մրցակցությանն ու հակամարտություններին:
Պատմության թատերաբեմը ետնապահների համար չէ:
Իսկ ՀՀ-ն կդառնա վստահելի գործընկեր միայն այն դեպքում, եթե ներսում լինի ժողովրդավարություն և վստահության մթնոլորտ: Դրա ամենաազդու ցուցանիշը արտագաղթն է:
Հարգելի Ալբերտ, այդ ես առաջարկել տեղափոխել խոսակցությունը այն նյութի տակ, որը կապ ունի թեմայի հետ:https://www.aravot.am/2014/09/23/499383/ Այս նյութը շատ հին էր եւ թեմայի հետ կապ չուներ
Ալբերտ Բաղդասարյանին
Հաջողությամբ շրջանցեքիք բոլոր հարցերը։ Դա քաղաքական գործիչին անհրաժեշտ հատկություն է, նշանակում է. «ես պահպանում եմ գործողություններիս լիակատար ազատությունը, ձեզ չեմ վստահում և ոչ մի պարտավորություն իմ վրա չեմ վերցնում»։
Նման պահվածքի դեպքում կունենաք այն «Հայաստան-Սփյուռք» համաժողովը՝ ինչ որ ունեք։ Հարցերի է պետք պատասխանել, պարտավորություններ վերցնել և դրանք կատարել…
Իսկ ես առայժմ նայում եմ՝ ինչ տեղի ունեցավ սիրիահայերի հետ, որոնք փախել էին Հայաստան… (2 հոգու հետ արդեն զրուցել եմ, Փարիզում)։
Եթե այդպես եք վարվել… էլ ինչ սփյուռք? ..)))..
Մի բուռ փող ունեցող ռոմանտիկներ, (բարեբախտաբար՝ փող ունեցող ռոմանտիկների թիվը մեծ չէ..))..), և բազմաթիվ ավանտյուրիստներ միշտ էլ կգան ձեր մոտ ..))).. Ռոմանտիկներին թալանեք, ավանտյուրիստների հետ էլ մեծ-մեծ ծրագրեր կազմեք… էդ էլ ձեզ «Հայաստան-սփյուռք» համաժողով…)))..
Իսկ ես կնայեմ, և կսպասեմ… մինչև ՀՀ-ն կդառնա վստահելի գործընկեր։
Բազմաթիվ հարցեր ունեմ, որոնք կտամ միայն այն դեպքում, եթե համոզված լինեմ, որ պատասխանելուց չեք խուսափելու…
Տամ?..))..