Մի քանի տարի առաջ Լոնդոնում համաժողովի կազմակերպիչները հրավիրել էին մեզ՝ մասնակիցներիս, ռեստորան, որը կոչվում էր «Bleeding heart» («Արյունաթոր սիրտ»), եւ երբ ես հարցրեցի՝ արդյոք դա այն ռեստորա՞նն է, որի մասին հիշատակում է Չարլզ Դիքենսը իր «Փոքրիկ Դորիթը» վեպում, տանտերերը խիստ զարմացան: Իսկ երբ ես ասացի, որ պատանեկության տարիներիս կարդացել եմ Դիքենսի երկերի ժողովածուի 30 հատորը (ռուսերեն՝ բնականաբար), նրանք ինձ երեւի չհավատացին:
Բայց փաստը մնում է փաստ. մուգ կանաչ ժողովածուն, որը ծնողներս բաժանորդագրվել էին այն ժամանակ, երբ ես նոր էի ծնվել (1960 թվականին), հիմա էլ իր պատվավոր տեղն է զբաղեցնում իմ գրապահարանում: Շատերը կարդացել են միայն «Օլիվեր Թվիստը», բայց Դիքենսի մնացած գործերը՝ սկսած «Սուրբ ծննդի վիպակներից» եւ վերջացրած «Էդվին Դրուդի առեղծվածը» անավարտ դետեկտիվով պակաս արժեքավոր չեն: Այդ գործերը կապել են ինձ եւ, վստահ եմ, շատ-շատերին անգլիական մշակույթի հետ:
Հայաստանյան քաղաքականացված միջավայրում երկրները, նրանց ժողովուրդները կապվում են ոչ թե մշակույթի, այլ ինչ-ինչ բացասական կարծրատիպերի հետ: Օրինակ՝ երբ ասվում է «Բրիտանիա», շատերը մեր երկրում պատկերացնում են ոչ թե Շեքսպիրին, Դիքենսին կամ Սոմերսեթ Մոեմին, այլ «Բրիթիշ փեթրոլիում» ընկերությունը, որը լուրջ նավթային շահեր ունի Ադրբեջանում, եւ որը մեծապես ազդում է իր երկրի քաղաքականության վրա: Դե, Ռուսաստանն էլ այդ դեպքում «Գազպրոմն» է ու «Ռոսնեֆթը» եւ ոչ թե Տոլստոյը ու Դոստոեւսկին:
Պատանեկությանս նույն տարիներին, երբ չկար համացանց եւ մեր երկիրն աշխարհից փակվել էր «երկաթյա վարագույրով», մի խելացի մարդ ինձ ասաց. «Ամեն երկրում կա ամեն ինչ: Պետք է իմանալ վատը, բայց փնտրել եւ ընդօրինակել լավը»: Հասկանում եք, չէ՞: Ոչ թե ձեւավորել ինչ-որ նախապաշարված կարծիք եւ փաստեր փնտրել, որոնք կհաստատեն այդ կարծրատիպը:
Այսօրվա երիտասարդները շատ ավելի լայն հնարավորություններ ունեն աշխարհը ճանաչելու, տեղեկատվություն գտնելու, փաստերը համադրելու: Ովքեր ցանկություն ունեն՝ լայնորեն օգտվում են այդ հնարավորությունից: «Առավոտի» այսօրվա ներդիրը նվիրված է բրիտանական կրթական ծրագրերին՝ դրանք այդ հնարավորություններից մեկն են:
Կարդացեք նաև
Մեր սերնդի առաքելությունը ես համարում եմ մեր ստացած՝ գուցե ոչ այնքան «նպատակաուղղված», գուցե չափից դուրս լայն գիտելիքների փոխանցումը հաջորդ սերունդներին: Չնայած անձամբ ես ավելի մեծ հաճույքով շարունակում եմ իմ ինքնակրթությունը:
ԱՐԱՄ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ
Մտքի մարզման համար պահանջվում էն ավելի մեծ «ներդրումներ»,քան մարզիկի մարզման պարագայում,դրա հմար է,որ մեր որոշ պատգամավորներ հրաժարվում էն դրանից։
Սովորելու համար ամենակարեվորը հարգանքի զգացումն է՝ լինի դա գրքի հեղինակի, ուսուցչի, բարեկամի թե թշնամու կամ մրցակցի հանդեպ: Տնտեսական թե քաղաքական վատ իրավիճակը բացարձակապես նշանակություն չունի տուն վերադառնալու մտքի հետ, եթե մարդիկ հարգանք ունենային ղեկավարության հանդեպ: Վատ չէր լինի մենք էլ մեր թագավորը կամ թագուհին ունենայինք, թեկուզ առանց որեւէ իրավասությունների, բայց որին բոլորս հարգեինք, էլ ոչ մի խնդիր դժվար չէր լինի լուծել:
«Ամեն երկրում կա ամեն ինչ: Պետք է իմանալ վատը, բայց փնտրել եւ ընդօրինակել լավը»:
Մենք վարվում ենք այլ կերպ: Չենք ճանաչում, չենք տեսնում դրսի լավը, հետեւաբար եւ չենք ընդօրինակում այդ լավը: Փոխարենը տեսնում ենք դրսի միմիայն վատը եւ բնօրինակից ավելի լավ կապկում այն՝ ներկայացնելով դա սակայն իբր թե լավ բան եւ ավելի ու ավելի ապակողմնորոշում հայ ժողովրդին: Ժողովուրդն էլ չգիտակցելով, թր խաբված է, միաբերան ձայնակցում է իրեն խաբողներին: Արդյո՞ք կազատվենք սրանից:
Հանգամանքների բերումով բոլորովին վերջերս ո՛չ թե ժամանցի համար, այլ անհրաժեշտությունից ելնելով եղա Չեխիայում եւ Գերմանիայում, ընդ որում՝ մի ՛՛խուլ՛՛ երկրամասում:
Ակնդետ եւ անմիջականոևեն առնչվեցի եւրոպական արժեքներին. դա հումանիզմն էր առօրյա եւ ամենուրեք եւ Մարդը՝ որպես ամենակարեւորն այդ արժեքներից:
Ու հերի՛ք է սովորելու եւ ընկալելու փոխարեն վայրահաչել եւրոպական արժեքների վրա:
Երկիրը պետք է ունենա գոնե նվազագույն արդյունաբերական,գյուղատնտեսական
ենթակառուցվածք,որպեսզի գրականությունը,արվեստը սպառվեն,օգտագործվեն այդ
ենթակառուցվածքները շահագործող ինժեներների,որակյալ բանվորների,հումանի-
տարների կողմից:Ամայացած միջավայրում,կոմեդիանտների ղեկավարության տակ
արվեստի,գրականության պահանջարկ չկա:Հարյուրավոր գիտական կենտրոնների,
բազմահազարանոց աշխատատեղ ունեցող գործարանների ոչնչացումը և նրանց հա-
մար կադրեր պատրաստող կրթական օջախների արդեն ֆիկտիվ գոյությունը ինձ
հիշեցնում է Ռեյ Բրեդբերիի ,,Ժպիտը,,պատմվածքի նախերգանք,երբ գազանացած
ամբոխը պատառոտում էր Լեոնարդոի,,Մոննա Լիզան,,: