Ես հասկանում եմ, որ վերնագիրս առանձնապես չի համապատասխանում քաղաքական և բազմակուսակցական էս տվայտանքներիս, որովհետև իրականությունը, որ կա ներկայիս Հայաստանում, միայն հարաբերականորեն կարելի է կապիտալիզմ անվանել: Իսկ եթե ավելի անկեղծ լինեմ, պիտի խոստովանեմ, որ ավելի ճշգրիտ չէի էլ կարող լինել, որովհետև իրական ու իսկական կապիտալիզմի պայմաններում երբևէ չեմ ապրել և չգիտեմ թե` իրենից ինչ է ներկայացնում իրական ու իսկական կապիտալիզմը:
Բայց քանի որ ստույգ գիտեմ, որ Հայաստանում սոցիալիզմը ոչ ևս է, ենթադրում եմ, որ մեզ բոլորեքյան շուրջկալած էս տարերային ու անհավասար իրականությունն է իրական ու իսկական կապիտալիզմը, և էս տեսակ եզրակացության հանգելով` սկսում եմ մտածել նաև, որ, ինչպես սոցիալիզմը, կապիտալիզմն էլ է իրականության մեջ ներկայանում երկու դեմքով` մարդկային ու անմարդկային:
Չնայած ուրիշ չեմ տեսել, ենթադրում եմ, որ մերն անմարդկայինն է: Բայց, այնուամենայնիվ, մերն ուրիշ է: Մեր սոցիալիզմն էլ էր ուրիշ:
Վերջին տարիների մեր կյանքը ցույց տվեց, որ մեր ժողովրդավարությունն էլ է ուրիշ: Ընտրությունների մեր պատկերացումներն ու մեր ընտրախախտումներն էլ են ուրիշ` ուրիշներից էականորեն տարբեր: Որովհետև մեր իշխանություններն էլ են ուրիշ: Ինչպես նաև` մեր ընդդիմությունը: Ամեն ինչ տեղի է ունենում կապիտալիզմի քողի տակ: Որովհետև մենք դեռևս չգիտենք ու երևի երբևէ չենք էլ իմանա` ինչ է իրենից ներկայացնում իրական կապիտալիզմը: Ինչպես նաև` իրական ժողովրդավարությունը: Ինչպես նաև` արդար ու ժողովրդավարական ընտրությունները: Ինչպես նաև` իսկական ընդդիմությունը: Ինչպես նաև` իսկական իշխանությունը:
Կարդացեք նաև
Այսինքն, իսկապես մեր ամեն ինչն ուրիշ է:
Մենք ամեն ինչից խոսում ենք` փողից բացի: Հանրահավաքներում ժողովրդի սոցիալական վիճակից համարյա չենք խոսում: Բայց, այսուհանդերձ, բոլորի մտքում փողն է: Չնայած գրված է, որ Հայաստանի Հանրապետությունը սոցիալական պետություն է, էսքան տարիների ընթացքում սոցիալական միակ շարժումը երիտասարդական ու քաղաքացիական այն ընդվզումն էր, որի շնորհիվ հասարակական տրանսպորտի գինը մնաց 100 դրամ:
Մինչդեռ մենք ապրում ենք մի երկրում, որտեղ ամեն ինչ փողն է որոշում: Պատկերացրեք մի կուսակցություն, որի բոլոր անդամներն անխտիր հայրենասեր ու ազնիվ են, բայց միջոցներ չունեն համագումար կազմակերպելու համար: Այդ կուսակցությունը կհայտնվի ծիծաղելի վիճակում: Լավագույն դեպքում այդ կուսակցությունը կհայտնվի Շանթի կուսակցության վիճակում:
Շանթի ու իր համախոհների ընդվզումը մի հավելյալ ապացույց էր, որ այսօր Հայաստանում ֆինանսապես աղքատ կուսակցությունը լավագույն դեպքում կարող է հասնել քաղբանտարկյալի կարգավիճակի, և այն էլ` ոչ բոլորի կողմից կարող է քաղբանտարկյալ ճանաչվել:
Իբրև ընդդիմադիր քաղաքական գործիչներ` Շանթն ու իր համախոհներն ի՞նչ պիտի անեին, որ չարեցին: Ինչ որ արեցին` իրենց հնարավորության սահմաններում էր. ավելին չէին էլ կարող անել, որովհետև միջոցներ չունեին: Իրենք որպես կուսակցություն` նույնիսկ համագումար անելու միջոցներ չունեին, էլ չեմ ասում` ընտրակաշառքով պատգամավոր դառնալու մասին: Մինչդեռ, եթե մեր քաղաքական դաշտում Շանթն ու իր համախոհները կան ու գոյություն ունեն, Ազգային ժողովում էլ պիտի իրենց ներկայացուցիչն ունենային:
Էս ասածս շատերի զարմանքը կհարուցի, որովհետև Հայաստանի խորհրդարանական ընտրություններում Շանթի ու իր նմանների պատգամավոր դառնալու ճանապարհը փակ է. էդպիսի ճանապարհ չկա, գոյություն չունի: Էդ ճանապարհը փակ է նաև նախախորհրդարանականների, սեֆիլյանականների, քաղաքացիական երիտասարդության և էլի շատերի համար: Այսինքն, հնարավորություն չկա, որ երբևէ մեր ներքաղաքական իրական պատկերը մեր Ազգային ժողովում արտահայտված տեսնենք: Այսինքն, եթե փող չունես ու եղունգ ունես` գլուխդ քորի: Կամ էլ` յոթ-ութ հոգով հեղափոխություն արա:
Բայց եթե որոշել ես քաղաքականության մեջ լինել ու մնալ, ավելի ճիշտ կանես` փողատեր դառնաս: Հենց քաղաքականության միջոցով ու քաղաքականության շնորհիվ: Այնպես` ինչպես որոշներն են անում:
ՈՍԿԱՆ ԵՐԵՎԱՆՑԻ
