-Ինչը՞ Ձեզ դրդեց որոշում կայացնել՝ Մոսկվայի պետական համալսարանի փիլիսոփայական ֆակուլտետ ընդունվելու: Ձեր դեպքում դա առավել ևս դժվար էր. 1945-ին, Հաղթանակից անմիջապես հետո, Թբիլիսիից Մոսկվա գնալու համար պահանջվում էր հատուկ հրավեր:
-Մեր դպրոցում (Թբիլիսիի հայտնի թիվ 43 դպրոցն է – խմբ.), երբ ես բարձր դասարանի աշակերտ էի, գործում էր փիլիսոփայական խմբակ: Դժվար է ասել` ո՞ւմ մոտ ծնվեց այդ միտքը` գուցե ինձ մոտ: Դասավանդվող առարկաներից ոչ մեկը, փաստորեն, նույնիսկ լավ ուսուցիչների առկայության դեպքում, չէր պատասխանում «ինչո՞ւ» հարցին: Այդ «ինչու»-ն վերաբերում էր, նախեւառաջ, պատմությանը եւ ներկային. ինչ՞ու սկսվեց այդ պատերազմը, այն մեր աչքի առաջ էր: Ես վաղուց ունեի տարօրինակ սովորություն. ընկերություն էի անում ինձանից մեծերի հետ` և´ դպրոցում, և´ համալսարանում, եւ մեր այդ խմբակը ղեկավարում էր Թբիլիսիի պետական համալսարանի փիլիսոփայական ֆակուլտետի ուսանող Ռոլանդ Սիմոնգուլյանը: Ունեինք նաեւ պատմության շատ լավ ուսուցիչ` Ա. Խ. Էտջուբյան, որի շնորհիվ ես տարվեցի պատմությամբ: Նա այդտեղ մեծ դեր ունեցավ: Հետո, երբ սկսեցի խորանալ, հասկացա, որ ինձ հետաքրքրում է ոչ այնքան պատմությունը, որքան պատմության փիլիսոփայությունը: Ոչ թե փաստերը, այլ դրանք հասկանալը, մեկնելը:
Փիլիսոփայական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Լեւոն Աբրահամյանի հետ հարցազրույցը կարդացեք վաղվա տպագիր «Առավոտում»:
