«Նոր Ժամանակներ» կուսակցության նախագահը նաեւ կարծում է,
որ «Էրդողանը դեռ մեծ կազուսներ է բերելու Սերժ Սարգսյանի համար»
– «Ասեմ անկեղծորեն. ես իմ տարիքը չեմ զգում: Ֆիզիկապես ամեն ինչ ավելի լավ եմ անում, քան հիսուն տարեկանում (ավելի շատ ժամանակ կա մարզումների համար): Անընդհատ ինչ-որ բան սովորում եմ, հսկայական քանակությամբ մասնագիտական գրականություն եմ կարդում, ճամփորդում եմ, գիտելիքներ եմ կուտակում: Ձգտում եմ առավելագույնս օգտակար լինել ընկերությանը, որի Տնօրենների խորհրդում եմ ընտրված: Հարկ կլինի՞ այդ ամենը կիրառել քաղաքականության մեջ`չգիտեմ, ամեն ինչ կախված է հանգամանքներից»,- «Նոեւ Կովչեգ» ռուսալեզու թերթի լրագրողի հարցին՝ կարո՞ղ եք կրկին գալ իշխանության այսպիսի բարդ ժամանակներում, պատասխանել է ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանը: Ուշագրավն այն է, որ մինչ այժմ եղած հարցազրույցներում Ռոբերտ Քոչարյանի՝ մեծ քաղաքականություն վերադառնալու մասին ուղղակի խոսք չի եղել: Սա ակնա՞րկ է:
– Ես խոստացել եմ Ձեզ, որ էլ չեմ անդրադառնալու Ռոբերտ Քոչարյանի ասածներին: Ռոբերտ Քոչարյանը որոշակի քայլեր է ձեռնարկում, իր դեմ էլ են քայլեր արվում, եթե այդ քայլերը շարունակվեցին, ես ավելի շատ կխոսեմ դրանց մասին: Կարծում եմ, շատ հետաքրքիր կլինի:
Ինչ վերաբերում է հարցազրույցներին՝ յուրաքանչյուր մարդ ազատ է իր կարծիքն արտահայտելու: Բայց ծիծաղելին այն էր, որ 60 տարեկանում ինքն իրեն 50 է զգում… պատկերացնում ե՞ք, թե 70-ում ի՞նչ է զգալու: Համենայն դեպս, ես լուրջ չեմ վերաբերվում այդ ամենին:
Կարդացեք նաև
– Ռոբերտ Քոչարյանի տնտեսակա՞ն, թե՞ քաղաքական գործունեության մութ անկյուններն եք սպառնում բացահայտել:
– Նայած հանգամանքների՝ ինչպես ինքն է ասում: Ինչ ուղղությամբ ինքը կշարժվի, ըստ այդմ էլ մենք կշարժվենք: Բայց Ռոբերտ Քոչարյանի հետ կապված խնդիրները քաղաքական առումով, բավականաչափ ձանձրալի են արդեն: Աշխարհաքաղաքական հարյուրավոր հարցեր կան, որոնք հետաքրքիր լինելուց զատ նաեւ օրախնդիր են:
– ԱՄՆ Կալիֆորնիայի նահանգը նախօրեին ճանաչեց ԼՂՀ անկախությունը՝ բավական հետաքրքիր իրավիճակում. դրան նախորդել էին Հայաստանի եւ ԼՂՀ-ի նկատմամբ Ադրբեջանի ռազմական սանձազերծումները, Էդվարդ Նալբանդյանի՝ Էրդողանի «թագադրությանը» մեկնելը:
– Ճիշտ եք, այստեղ մի քանի աշխարհաքաղաքական խնդիրներ են լուծվում, եւ դրանցից առաջինն այն է, որ ամերիկացիները քայլ են անում՝ Հայաստանի որոշակի ուղենիշների ճշտման: Դա բավական համարձակ քայլ է: Թեեւ այդ քայլով Հայաստանում ԱՄՆ-ի տնտեսական ներկայացման, զարգացման խնդիրներ դեռ չեն լուծվում, բայց աշխարհաքաղաքական առումով նշմարվում է, որ Հայաստանով շատ հետաքրքրված են: Իմ կարծիքով, նաեւ քաղաքական զարգացումների առումով, բավական դրական քայլ է դա:
Ադրբեջանը, պարզ է, ավելի շատ կսկսի նայել Մոսկվային, ավելի շատ կսկսի մտածել պատերազմի մասին: Ճի՞շտ է, թե՞ սխալ՝ այլ հարց է, բայց փաստ է, որ աշխարհում այսօր քաղաքականությունը թելադրում է ԱՄՆ-ն, ու եթե այդ աշխարհաքաղաքական խաղացողը քայլ է անում, ապա պարզ է դառնում, որ ԱՄՆ-ը Հայաստանի նկատմամբ ուղենիշ է որդեգրում՝ այնպես չէ, որ ձեզ մոռացել ենք, ձեզ հաշվի չենք առնում:
Իսկ ինչ վերաբերում է Էրդողանի երդմնակալության արարողությանը ԱԳ նախարարի մասնակցությանը, ես այլ հարթության մեջ այն կդիտարկեի: Կարծում եմ, որ Սերժ Սարգսյանը հերթական կոպտագույն սխալն արեց՝ Էդվարդ Նալբանդյանին ուղարկելով: Չեմ կարծում, որ Էրդողանը պրոամերիկյան քաղաքական գործչի համբավ կունենա: Հետո կտեսնեք: Ավելին, կարծում եմ, որ Էրդողանը դեռ մեծ կազուսներ է բերելու նաեւ Սերժ Սարգսյանի համար:
– Իսկ ԱՄՆ-ի հետաքրքրությունը Հայաստանի նկատմամբ մեզ վրա ի՞նչ կարող է արժենալ, մանավանդ, նկատի ունենալով ԱՄՆ-ՌԴ, ԱՄՆ-Իրան մեղմ ասած, ոչ այնքան բարիդրացիական հարաբերությունները եւ Հայաստանի որդեգրած աշխարհաքաղաքական ուղղությունը:
– ԱՄՆ-ը հիմա, ըստ իս, չի կարողանում մինչեւ վերջ կողմնորոշել աշխարհաքաղաքական գործընթացները: Որոշակի տեղերում փոխեցին ռեժիմները, բայց դրանից հետո ի՞նչ քայլեր անել, աշխարհը ո՞ր ուղղությամբ տանել, քաոսը կանգնեցնե՞լ, թե՝ թողնել, որ շարունակվի: Ուստի, իրավիճակային խնդիրներում շատ կարեոր է դառնում հին քաղաքակրթությունների հետ մերձեցումը: Հայերը բավական լուրջ քաղաքական, հոգեբանական, պատմական էներգետիկայի կրողներ են:
Իսկ ի՞նչ կարժենա դա մեզ վրա…Ի՞նչ կարող է արժենալ: ԱՄՆ-ը շարունակելու է քայլեր անել՝ կարեւորելով Հայաստանը: Դա բերելու է Վրաստանի, Ադրբեջանի, Թուրքիայի, ինչ-որ մասով Իրանի, ՌԴ-ի որոշակի էլիտաների խանդն ու վատ վերաբերմունքը: Բայց մենք պետք է ամեն ինչ հաշվի առնենք, հավասարակշռենք եւ հասկանանք, որ եթե կա նման հետաքրքրություն, եւ դա Հայաստանի համար դրական երեւույթ է, պետք է խրախուսվի: Իսկ ԼՂՀ-ի՝ միջազգային իրավունքի սուբյեկտի ճանաչումը որեւէ մեկի, նույնիսկ որեւէ նահանգապետի կողմից դրական է: Նաեւ տնտեսական առումով պետք է խրախուսվեն ԱՄՆ-ի գործողությունները Հայաստանում, եթե այդպիսիք կան: Պետք է օգտագործվեն ԱՄՆ-ի բոլոր հնարավորությունները՝ Վրաստանով հայկական ճանապարհը դեպի ՌԴ բացելու համար: Այդ քայլերը պետք է անել առանց որեւէ մի պահ կանգնելու, առանց մտածելու, թե ի՞նչ հարաբերություններ ունեն ԱՄՆ-ը եւ ՌԴ-ն: Մեկ տարի առաջ այդ հարաբերություններն այնքան լավն էին, որ ՌԴ-ն պատրաստվում էր ՆԱՏՕ-ի համար ռազմաբազայի տարածք տրամադրել իր տարածքում: Մեկ տարի հետո այդ հարաբերությունները կարող է նորից լավը լինեն: Մենք ի՞նչ անենք՝ նստենք ու սպասենք, թե դրանք ե՞րբ են լավանալու: Երկրում մարդ չի մնա:
Ուստի, որեւէ խնդիր, որը մեզ համար դրական է, մենք պետք է նայենք մեր շահերից: Հնարավոր է՝ դա նաեւ քաղաքական խաղ է, բայց եթե այդ պահին բխում է մեր շահերից, պետք է գնանք մեր շահի ետեւից:
– ՌԴ-ն կարո՞ղ է Ադրբեջանին ղարաբաղյան ճակատում արկածախնդրությունների դրդել:
– Չեմ կարծում: Ռուսաստանի ինչի՞ն է պետք երկրորդ ճակատը, առանց այն էլ ուկրաինական ճակատը մարդկանց համար մեծ խնդիրներ է առաջացրել: Ի՞նչ երաշխիք, որ այդ պատերազմում Թուրքիան չի ներգրավվի եւ այլն: Ես կարծում եմ, այդ ճակատը հենց ՌԴ-ի համար այլ ուժեր կարող է բացեն: Արեւմտյան քաղաքականությունն էլ ամբողջական չի, եւ կան ուժեր, որոնք քաոսի ջատագովն են: Բայց, ինչպես տեսանք նաեւ Սոչիում, ու դա իսկապես փաստ է, ՌԴ-ն զսպվածության գործողություն արեց, որքան էլ հետագայում դա ձեւական բնույթ կրի: Նաեւ, ո՞վ կարող է երաշխիք տալ, թե ինչո՞վ կավարտվի այդ սանձազերծումը հենց Ադրբեջանի համար:
– Էդվարդ Նալբանդյանին Թուրքիա գործուղելու քայլով, արդյո՞ք, Սերժ Սարգսյանը ցանկանում էր հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման նոր հիմք դնել:
– Հայաստանն այդ հարցում թելադրող չէ: Էրդողանն էլ բավական կազուսային գործիչ է՝ բավականաչափ հետաքրքիր քաղաքական ուղի անցած, շատ յուրահատուկ քաղաքական կեցվածք ունեցող մարդ է: Մարդը հայ-թուրքական հարաբերությունների մասին խոսում է լավ, հետո, մի օր վիրավորում է ամբողջ հայ ազգին՝ ասելով, որ իրեն հայ համարեցին՝ վիրավորեցին: Այսինքն, դժվար է ճշտել ռազմավարությունը, զսպվածությունը, աշխարհաքաղաքական ուղենիշների նկատմամբ հասկացողությունը: Չկա այդ ամենը:
Սերժ Սարգսյանը, կարծում եմ, պարզապես քայլեր է ցանկանում անել՝ աշխարհաքաղաքական առումով մի նոր վիճակի գալու համար. Էրդողանը գա մասնակցի ապրիլի 24-ին, ինչը քիչ հավանական է եւ այլն: Այսինքն, անել քայլեր, որոնք ցույց կտան, որ նախկինում արված քայլերը սխալ չէին, շարունակություն ունեն, փոխհարաբերությունները շարունակվում են: Բայց Սերժ Սարգսյանը սխալ վարվեց: Էրդողանը վիրավորել էր հայ ազգին. ոչ թե Սերժ Սարգսյանին կամ Էդվարդ Նալբանդյանին, այլ՝ բոլորիս, ու այս պարագայում սխալ է ցույց տալ, թե ոչինչ չի եղել:
Ցավոք, քաղաքականությունը կամաց-կամաց աշխարհում վերջանում է. պատերազմները, փողային ռեսուրսների անհագուրդ հավաքելը, բերում է նրան, որ էլիտաները ամբողջովին կտրվել են ժողովրդից, նրանց ցանկություններից, մտածելակերպից: Քաղաքական եւ աշխարհաքաղաքական առումով շատ անհասկանալի պատերազմներ, հաճախ հասկանալի էլ չէ, թե ովքե՞ր եւ ինչի՞ համար են դրանց մեջ… թշնամու զորքը վերցնում են աքցանի մեջ, հետո երկրի նախագահն ասում է՝ բաց թողեք: Դրա համար, նաեւ Հայաստանում, քաղաքականությունը պետք է մի կողմ դնել եւ ռեալ նայել, թե ի՞նչ է ուզում Սերժ Սարգսյանը: Իսկ Սերժ Սարգսյանն ուզում է որեւէ կերպ ապացուցել, որ թե «եւ-եւ»-ը, թե հայ-թուրքական արձանագրություններն այդքան էլ մեծ սխալ չեն եղել:
– Իսկ ինչպե՞ս կմեկնաբանեք Էրդողանի այն հայտարարությունը, որ Թուրքիայի քաղաքական օրակարգում հայկական եւ Կիպրոսի հարցերն են: Ինչո՞ւ քրդական հարցն անտեսվեց, մյուս երկուսն՝ առաջ մղվեցին:
– Ես կարծում եմ, Էրդողանը փորձում է անել այն, ինչ բոլոր մյուսները՝ մնալ աշխարհաքաղաքական խաղացող: Ու այս հարցում է, որ մեր սխալն ակնհայտ է՝ նրա դերը բարձրացնում ենք, ընդգծում ենք: Ես գիտեմ, թե դա որտեղից է գալիս, դա նոր բան չի, դա Ռոբերտ Քոչարյանի իշխանության տարիներից է սկսվել, բայց այդ մասին հետո կխոսենք:
Զրույցը՝
ՆԵԼԼԻ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԻ
«Առավոտ» օրաթերթ
30.08.2014
