Պատմությունից հայտնի է, որ 1848 ապրիլի 1-ը եղել է կիրակի օր:
Խաչատուր Աբովյանի ստորագրությամբ ուսուցիչների նախորդ ամսվա աշխատավարձը բաժանվել է, որեւէ ֆինանսական խախտում չի եղել, հանձնաժողովի անդամները ստորագրել են «ռոճկացուցակի» ակտի տակ:
Բացի հանձնաժողովի անդամներից ակտի տակ ստորագրել են ոստիկանապետը՝ Մորոխլովսկին, եւ խորհրդական Ստեփան Վեքիլովը:
Աբովյանը հաջորդ օրը պետք է ներկայանար աշխատանքի, սակայն ինչպես կինը՝ տիկին Էմիլիեն է ասել. «Առավոտյան վաղ դուրս է եկել տնից ու դեռ չի վերադարձել»:
Ապրիլի 3-ին դպրոցի նոր տեսուչը՝ Տուրկեստանովը դիմել է ոստիկանությանը, չնայած դրան, ոստիկանությունը սկսել է զբաղվել ապրիլի 9-ին:
Կարդացեք նաև
«Մենք մնացել էինք զարմացած: Իմ աղեն հայտնի մարդ էր քաղաքում, ոտով գլխով կորել էր, բայց պոլիցիան չէր գալիս, չէր նեղում ինձ ու խանումիս»,-ասել էր Աբովյանի տան ծառան՝ Ա-Դոն:
Սակայն ինչո՞ւ հեռվից սկսեցի այս պատմությունը, ինչու հիշեցի աբովյանագետների մասնակի ուսումնասիրություններից հատվածներ:
Իմ ուշադրությունը գրավել է, թերեւս, մի բառ՝ ԻՆՔՆԱՄԵՌ բառը, որն առաջին անգամ շրջանառվել է Խաչատուր Աբովյանի վարկածների շարքում:
Այդ բառի հեղինակային իրավունքը արեւմտահայ հրապարակախոս Ստեփան Ոսկանինն է:
Նա 1859թ. գրել է.«Պարոն Աբովյանի անունը մեզի հայտնի էր շատ ատենեն ի վեր եւ օտարազգիք գովեստով հիշեր են միշտ իր գեղագիտությունը, սակայն չէին լսեր տակավին այն դեպքը, երբ զինքը աներևեւույթ ըրավ: Իր կորուստը երեկ կերպով կրնա մեկնվիլ՝ կամ հուսահատութենեն ինքնամեռ եղավ աշխարհէ, կամ զոհ եղավ անխուսափելի վտանգի մը, կամ ուրիշներէ սպանվեցավ»:
Կարծում եմ ինքնաՄԵՌ բառը պետք է ներմուծել մեր բառապաշար:
ԻնքնաՍՊԱՆ բառի մեջ անջրպետ կա, վիրավորանք այդ քայլին գնացողի, նրա շրջապատի, հարազատների, հանգուցյալի անմեղության կանխավարկածի նկատմամբ:
Չէ՞ որ նման դեպքերում քրեական գործ է հարուցվում մահվան դեպքի կապակցությամբ, ոչ թե՝ ինքն իրեն սպանելու:
Գուցե մտածե՞նք:
Ռուզան ՄԻՆԱՍՅԱՆ
ԻՆՔՆԱՍՊԱՆ, ԹԵ ԻՆՔՆԱՄԵՌ
Հարգելի Ռուզան, ,,ինքնասպան” բառը թարգմանություն է լատիներեն ,,sui caeder” – ,,ինքն իրեն սպանել” կամ ,,ինքնասպան լինել’’ արտահայտության:
Հոգեբուժության մի ճյուղը, որն ուսումնասիրում է ինքնասպանության երևույթը կոչվում է ,,սուիցիդոլոգիա’’, իսկ մասնագետը` ,,սուիցիդոլոգ’’:
Այդ բառերը հայերենում թարգմանվում են ,,ինքնասպանագիտություն’’ և ,,ինքնասպանագետ’’:
Իմիջիայլոց ասեմ, որ ԽՍՀՄ-ում առաջին ինքնասպանագետը և այդ գիտությունը զարգացնողը եղել է մոսկվաբնակ մեր հայրենակից, ծագումով շուշեցի, հոգեբուժության պրոֆեսոր Այնա Գրիգորի Ամբրումովան:
Հայերենում ինքնասպանության հոմանիշը անձնասպանն է:
Իսկ Ձեր առաջարկած ,,ինքնամեռ’’ բառը ավելի կսազի ,,էվթանազիային’’, որի ժամանակ մեռնող մարդը իր իսկ կամքով կամ ձեռքով ուղղակի արագացնում է սեփական մահը:
Եվս, իմիջիայլոց ասեմ, որ էվթանազիան աշխարհում առաջինը կիրառել է ամերիկահայ բժիշկ Ջեկ Կևորկյանը, որին կոչում էին Դոկտոր Մահ:
Ես, ընդհանրապես, կողմ եմ, որ գոյություն ունեցող հայերեն բառերն ու եզրերը վերաիմաստավորվեն ու դրվեն շրջանառության մեջ:
Ինչ վերաբերում է ինքնասպանության դեպքում դատական գործ հարուցելուն, ապա դա արվում է ինքնասպանության բուն պատճառը, դրդողը կամ մեղավորը հայտնաբերելու նպատակով, կամ էլ հաստատելու համար, որ դա եղել է ինքնասպանություն, այլ ոչ թե սպանություն կամ դժբախտ դեպք:
Եվ, եթե ապացուցվում է, որ ինքնասպանությունը կատարվել է կամավոր կամ հոգեկան հիվանդության պատճառով, ապա գործը կարճվում է հենց ,,ինքնասպանություն’’ որակումով: