«Ապա նրանց տարավ հանեց մինչև Բեթանիա և, բարձրացնելով իր ձեռքերը, օրհնեց նրանց: Եվ մինչ նա օրհնում էր նրանց, բաժանվեց նրանցից և դեպի երկինք էր վերանում»: (Ղուկ. 24:50-51):
Հրաշափառ Ս. Հարությունից 40 օր հետո մեր Տեր Հիսուս Քրիստոս համբարձվեց երկինք: Այդ իրողությունը Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին նշում է առանձնակի ցնծությամբ: Բոլոր եկեղեցիներում մատուցվում է Ս. Պատարագ:
Համբարձման տոնն ունի 35 օրվա շարժականություն` ապրիլի 30-ից մինչև հունիսի 3-ը, և միշտ նշվում է հինգշաբթի:
Հարությունից հետո Քրիստոս 40 օր երևում էր Իր աշակերտներին և այդ ընթացքում Իր վարդապետությունն էր ուսուցանում նրանց: Վերջին հանդիպման ժամանակ օրհնեց ու պատգամներ տվեց առաքյալներին, որից հետո համբարձվեց երկինք:
«Ինձ է տրված ամեն իշխանություն երկնքում և երկրի վրա: Գնացեք ուրեմն աշակերտ դարձրե՛ք բոլոր ազգերին, նրանց մկրտեցե՛ք Հոր և Որդու և Սուրբ Հոգու անունով: Ուսուցանեցե՛ք նրանց պահել այն բոլորը, ինչ որ ձեզ պատվիրեցի: Եվ ահա ես ձեզ հետ եմ բոլոր օրերում՝ մինչև աշխարհի վախճանը»: (Մատթ. 28:18-20):
Քրիստոսի Համբարձման մասին վկայում են Մարկոս և Ղուկաս ավետարանիչները, վկայություններ կան նաև Գործք Առաքելոցում. «Եվ երբ այս խոսքերն ասաց, մինչ նրանք դեռ նայում էին, երկինք վերացավ, և ամպը Նրան ծածկեց նրանց աչքերից։ Եվ մինչ իրենց աչքերը հառած նայում էին Նրա երկինք գնալուն, ահա նրանց երևացին սպիտակ զգեստների մեջ երկու մարդիկ, որոնք և ասացին. «Ո՛վ գալիլիացիներ, ինչո՞ւ կանգնած նայում եք երկնքին. այս Յիսուսը, որ ձեր միջից երկինք վերացավ, պիտի գա նույն ձևով, ինչպես տեսաք Նրա երկինք գնալը»: (Գործք 1:9-11):
«Ծաղկամոր կիրակի»
Համբարձման տոնն ուղեկցվում է նաև ժողովրդական հանդիսություններով, որոշ վայրերում այն կոչում են Ջանգյուլում: Հնում Համբարձման օրվա ժողովրդական տոնակատարություններն սկսվում էին նախորդ չորեքշաբթիից: Որոշ շրջաններում այդ օրն անվանում էին «Ծաղկամոր կիրակի»:
Ծաղկամայրն, ըստ ավանդության, քրիստոնյա Վարվառե կույսն է, ով փախչելով կռապաշտ հորից, ապաստանում է Արայի լեռան քարանձավում: Հայրը հետապնդում է աղջկան, գտնում և հենց ապաստանում սպանում դստերը: Նահատակվելուց առաջ Վարվառեն խնդրում է Աստծուց, որ ծաղիկ և կարմրուկ հիվանդություններ ունեցող մանուկները բժշկվեն իր անունով: Աստված կատարում է նրա խնդրանքը, և Վարվառեի բարեխոսությունը խնդրող ծնողների զավակներն ազատվում են այդ հիվանդություններից ու շուտափույթ բժշկվում:
Այդ քարանձավը դարձել է ուխտատեղի: Քարանձավի պատերից մշտապես ջուր է հոսում, որն, ըստ ժողովրդի, ունի բուժիչ հատկություն: Մարդիկ հավատացած են, որ այդ ջուրը Վարվառե կույսի արցունքներն են:
Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսական Աթոռը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին փոխադրելու հիշատակությունը
Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցում այս տոնին հիշատակվում է նաև Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսության Աթոռը Սիս քաղաքից Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին փոխադրելու պատմական օրը:
Պատմական հանգամանքների թելադրանքով 484թ. ի վեր Հայաստանի տարբեր վայրերում էր հանգրվանել Հայրապետական Աթոռը: Վաղարշապատում գումարված ազգային եկեղեցական ժողովի որոշմամբ 1441 թվականի Համբարձման տոնին Հայրապետական Աթոռը վերահաստատվեց լուսավորչահիմն Սուրբ Էջմիածնում, ուր իջել էր Հիսուս Քրիստոս, և որտեղից դարեր շարունակ հայ ժողովրդին և Հայ Եկեղեցուն բաշխվում է այն փառքի լույսը, որը Քրիստոս հանձնել էր հայոց հողին:
Ի հիշատակ պատմական այդ օրվա` Համբարձման տոնի առթիվ մատուցվող Ս. Պատարագի ընթացքում կատարվում է Հայրապետական մաղթանք: Սուրբ Էջմիածնում հավարտ Ս. Պատարագի մաղթանքը կատարվում է Իջման Ս. Սեղանի առջև:
Արարատյան Հայրապետական թեմի մամլո դիվան
www.qahana.am
