«Մենք պահանջում ենք, որ ողջ աշխարհն ընդունի Հայոց ցեղասպանությունը և դատապարտի, բայց արդյոք մենք ինքներս ընդունե՞լ ենք, ճանաչե՞լ ենք, արդյոք մենք պահանջատե՞ր ենք, մենք ամբողջովին դատապարտե՞լ ենք այդ ոճիրը»,- այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ այսպիսի հարցադրում արեց կինոռեժիսոր Արշակ Զաքարյանը՝ անդրադառնալով այն բացթողումներին, որոնք առկա են այսօր Հայոց ցեղասպանության ճանաչման ճանապարհին:
«Ես կարծում եմ՝ ոչ,- պատասխանելով իր իսկ հարցադրմանը՝ ասաց Ա. Զաքարյանը և հիմնավորեց. «Եթե այո, ապա այսօր մեր խանութներն ու շուկաները և ընդհանրապես մեր կենցաղն այդքան լցված չէին լինի թուրքական ապրանքներով, եթե այո, ապա այսօր մեր ռեստորաններից չէին հնչի թուրքական ելևէջներով և հայերեն բառերով երգեր, եթե այո, ապա այսօր մեր երիտասարդները հպարտությամբ չէին կրի թուրքական փալաս-փուլուսը, եթե այո, ապա այսօր հայ գյուղացին, իր հողը անապատ դարձրած, չէր գա մեր շուկաներում թուրքական լոլիկ ու վարունգ վաճառեր, եթե այո, ապա մեր գյուղատնտեսության նախարարն անցած տարի «հետ չէր կանչի» այն կիսագործող օրենքը, որն արգելում էր գյուղմթերք ներկրել Ադրբեջանից ու Թուրքիայից: Դա ուղղակի ամոթ է, որովհետև ՆԱՏՕ-ի անդամ պետություն Թուրքիան 1994 թվականից մեր սահմանը փակ է պահում, մեզ բլոկադայի մեջ է պահում, իսկ մենք շրջանցելով, երրորդ երկրով գնում ենք ու խնդրում, թե՝ Թուրքիա ջան, մի երկու հատ փալաս-փուլուս, մի երկու հատ լոլիկ տուր տանեմ վաճառեմ, որ կարողանամ գոնե չարչիությամբ գոյատևել»:
Բանախոսը համոզմունք հայտնեց, որ եթե մենք այսօր պահանջում ենք աշխարհից ընդունել ու դատապարտել Հայոց ցեղասպանությունը, առաջին հերթին մենք ինքներս պետք է ընդունենք ու դատապարտենք այդ ոճիրը, «իսկ մենք նման քայլերով էժանացնում ենք մեր այդ պահանջը»,- հավելեց նա:
Նշենք, որ կինոռեժիսորը, Եղեռնի 100-ամյակին ընդառաջ, ֆիլմ-հոլովակներ է պատրաստվում նկարահանել, որոնք, նրա խոսքով, «Բոյկոտ»-ի տրամաբանական շարունակությունն են լինելու և նպատակ ունեն մարդկանց, հատկապես երիտասարդ սերնդի մեջ բարձրացնելու ազգային արժանապատվության, ինքնասիրության զգացումը:
Կարդացեք նաև
Ինչպես տեղեկացրեց Ա. Զաքարյանը, հիմա երկու սցենար պատրաստ է, և սպասում են, որ հնարավորությունները թույլ տան նկարահանումներ սկսելու: «Ինչպես միշտ, պետական աջակցություն չկա, և նկարահանումները կատարվում են զուտ ժողովրդի ներդրումների շնորհիվ,- ասում է ռեժիսորը,- բայց ինչքա՞ն կարելի է: Հո մեծապատիվ մուրացկանների նման անընդհատ ողորմություն չե՞նք խնդրելու՝ ժողովուրդ ջան, ժողովուրդ ջան: Ախր ժողովուրդն էլ է մեղք: Այնպիսի մարդիկ են մեզ գումարներ ուղարկում, որ ես ինձ վատ եմ զգում: Դերասան Գեորգի Հովակիմյանը, որի աշխատավարձը երեսուն հազար դրամ է, բերել ինձ գումար է տալիս, որ ես ֆիլմ նկարեմ: Վատ ես զգում, չես ուզում վերցնել, բայց որ չվերցնես էլ, ո՞նց նկարես»:
Ա. Զաքարյանն անդրադարձավ նաև Եղեռնի 100-ամյակի հենց նախաշեմին ֆիլմեր ստեղծելու «աշխուժությանը» և ասաց. «Այսօր մոդա է, որ ասում են՝ հարյուրամյակին պիտի ֆիլմ նկարահանվի: Իննսուն տարի ուշացել եք: Էն վատ ուսանողների նման, որ գիտեն՝ երեք ամիս ունեն մինչև քննությունը, դեռ կհասցնեն պարապել, հետո այնքան են ձգձգում, որ քննության նախորդ գիշերն են ուզում մի բան սովորել: Նրանց սովորածը ինչպե՞ս է լինում: Վատ: Այդպես էլ այս ֆիլմերն են լինելու: Աստված տա, որ շատ լավ ֆիլմեր նկարահանվեն, բայց սպասում-սպասում են, հետո էլ իրենց համար մի նոր խաղաքարտ են դարձնում՝ Հայոց ցեղասպանության մասին ֆիլմ ենք նկարում: Բա ի՞նչ էիք անում մինչև հիմա, նկարեիք: Քսանհինգ տարի է, ինչ անկախ ենք: Խորհրդային տարիներին «Ձորի միրո» ու «Նահապետ» ենք նկարել, իսկ էս քսանհինգ տարում ի՞նչ ենք նկարել»:
Իրանահայ լրագրող Ռուբիկ Մինասեանը նույնպես անդրադարձավ Ցեղասպանության ճանաչման ճանապարհին առկա բացթողումներին և տեսակետ արտահայտեց, որ թեև սփյուռքում և նույնիսկ Հայաստանում տասնամյակներ շարունակ փորձում ենք ցույց տալ, որ Ցեղասպանություն է եղել, բայց դա միայն մեզ համար ենք անում, մեզ ենք ցույց տալիս: «Այսօր, օրինակ, իրանահայ գաղութը հավաքվում է ապրիլի 24-ին, նշում է այդ օրը, և վերջ, մինչդեռ պարսիկ հասարակության համար ոչինչ չի արվում: Այսինքն՝ որոշ բաներ արվում են, բայց դրանք ոչինչ են այն ամենի համեմատ, ինչ հնարավոր է անել: Այսինքն՝ մենք միայն մեզ ենք ցույց տալիս, որ դա եղել է, և չենք դարձնում համամարդկային խնդիր»,- համոզված է լրագրողը:
Նրա դիտարկմամբ՝ Հայոց ցեղասպանության ճանաչման ուղղությամբ Հայաստանում պետական մակարդակով ոչինչ չի արվում, իսկ սփյուռքը գոնե պետք է փորձի տվյալ երկրի լայն զանգվածներին հասկացնել, թե ինչ է տեղի ունեցել: «Այսօր դուք փորձեք համացանցում արաբերենով, իսպաներենով և ցանկացած այլ լեզվով (բացի հայերենից, ռուսերենից և անգլերենից) փնտրել «Հայոց ցեղասպանություն»: Շատ սուղ ինֆորմացիա կգտնեք, էլ չասենք, որ թուրքերի կողմից ներդրված ավելի շատ ինֆորմացիա կգտնեք,- ասում է Ռ. Մինասեանը: «Բայց անհասկանալի է ինձ համար, թե, օրինակ, արաբերենով, ֆրանսերենով, իտալերենով և այլն, ինչո՞ւ պիտի մոտ հինգ հազար հոդված չունենայինք»:
Սիրանուշ ՀԱՅՐԱՊԵՏՅԱՆ
