«Հեմոֆիլիկներն էլ կարող են բարիք ստեղծել»,-Aravot.am-ի հետ զրույցում ասաց արյունաբանական կենտրոնի ղեկավար, հանրապետության գլխավոր արյունաբան Սմբատ Դաղբաշյանը, պատասխանելով մեր այն հարցին, թե ներկայումս ինչ մակարդակի վրա է հեմոֆիլիկների բուժումը եւ արդյոք հնարավոր է նրանց լիարժեք ինտեգրումը հասարակություն:
Պարոն Դաղբաշյանի խոսքերով` հեմոֆիլիան նաեւ սոցիալական հիվանդություն է, եթե ընտանիքում կա հեմոֆիլիկ, ապա այդ ընտանիքի ապրելու եւ աշխատելու ռիթմը փոխվում է, իսկ հեմոֆիլիկ երեխան էլ չի կարողանում իր հասակակիցների պես խաղալ, հեծանիվ քշել, չի կարող սպորտային միջոցառումներին մասնակցել եւ այլն. «Այս երեխաները հետ են մնում հասարակության ռիթմից, եւ նրանցից շատերը դառնում են ինտելեկտուալներ: Նրանց հնարավորությունների օգտագործումը մեզ համար կարեւորագույն խնդիր է, այդ պատճառով մենք աշխատելով հեմոֆիլիայի հայկական ասոցիացիայի հետ, մեր կենտրոնում մտածում ենք դրա մասին եւ ինտեգրում ենք նման երեխաներին այնպիսի աշխատանքների մեջ, որոնք քիչ ռիսկային են, հետեւաբար հնարավոր է լուծել նրանց համար հասարակության հետ ինտեգրման եւ սոցիալական բնույթի որոշակի խնդիրներ: Մեր հիմնական ծրագիրն է նրանց ինտեգրել իրենց տարիքային խմբերի հետ: Օրինակ դպրոցահասակներին` այս խմբի մեջ, ավելի բարձր տարիքի հեմոֆիլիկներին` համապատասխան տարիքի հետ, որպեսզի նրանք կարողանան բարիք արտադրել ինչպես իրենց ինտելեկտուալ, այնպես էլ՝ այլ տեսակի գործունեության միջոցով»:
Պարոն Դաղբաշյանի ներկայացմամբ` ներկայումս բուժումը բավականին բարձր մակարդակի վրա է, եւ եթե 7 տարի առաջ այս հիվանդների կյանքի միջին տեւողությունը 30 տարի էր, ապա այժմ նրանց կյանքի տարիները բուժման մեթոդի շնորհիվ ավելացել են. «Նրանց բուժօգնությունն անվճար է, եւ դեղամիջոցները տրամադրվում են կառավարության եւ այլ կազմակերպությունների միջոցով: Կառավարությունը գնել է հեմոֆիլիայի ֆակտորները 450 հազար միավոր, եւ մենք սուր դեպքերի համար ներարկում ենք` արյունահոսությունների դադարեցման համար»:
Կարդացեք նաև
Ներկայումս հեմոֆիլիայի կենտրոնում հսկվում են հեմոֆիլիայի տարբեր տեսակներ ունեցող 236 հիվանդներ, որոնցից 57-ը երեխաներ են. հիվանդությունը ժառանգական ծանրագույն հիվանդություններից մեկն է` պայմանավորված արյան մեջ մակարդման գործոնների պակասով:
Այս հիվանդությունը հանգեցնում է նաեւ հաշմանդամության, եւ եթե վաղ տարիքում համապատասխան ներարկումներ կատարվեն, ապա հնարավոր է կանխել հաշմանդամությունը: Ինչպես ասաց պարոն Դաղբաշյանը, հեմոֆիլիկները երբեմն ստիպված են լինում շատ ուժեղ ցավազրկողներ օգտագործել, եւ նույնիսկ այնպիսիները, որոնց օգտագործման արդյունքում թմրամոլ են դառնում:
Հեմոֆիլիայով ամենաշատ հիվանդները Շիրակի եւ Տավուշի մարզում են: Այս հիվանդության բուժումն էլ դասվում է թանկարժեքների շարքը. 14 հիվանդի հակահեմոֆիլային պատրաստուկի տարեկան պահանջարկի արժեքը կազմում է 12-13 հազար դոլար:
Հեմոֆիլիայի գենի կրողը կանայք են եւ մորից է երեխային անցնում:
Aravot.am-ի հետ զրույցում պարոն Դաղբաշյանը նշեց, որ հնարավորություն կա դեռ հղիության շրջանում ախտորոշել, արդյոք պտղի մոտ կա նման խնդիր. «Բայց դա դեռ առաջիկա ծրագրերից է եւ դեռ քննարկվում է, քանի որ կա նաեւ բարոյական խնդիր, այսինքն` հիվանդ պտղին հեռացնե՞լ, թե՞ ոչ, իհարկե սա ծնողների որոշելիքն է»:
Այսօր` ապրիլի 17-ը հեմոֆիլիայի համաշխարհային օրն է, ինչի կապակցությամբ արյունաբանական կենտրոնը հեմոֆիլիայով հիվանդների հայկական ասոցիացիայի հետ միասին միջոցառում էին կազմակերպել եւ ներկայացրել խնդիրներն ու նաեւ ձեռքբերումները:
Նելլի ԲԱԲԱՅԱՆ
