Ինքնորոշված ԼՂՀ–ով Կրեմլին նոր «տորգի» «հնարավորությո՞ւն» ենք ընձեռում
Մարտի 18-ին Կրեմլում մեծ շուքով ստորագրվեց Ղրիմի Հանրապետությունը եւ Սեւաստոպոլ քաղաքը Ռուսաստանի Դաշնության կազմում ընդգրկելու մասին համաձայնագիրը:
Նույն օրը Ղարաբաղում` Ստեփանակերտի Վերածննդի հրապարակում, տոնական մեծ համերգ, կարելի է ասել` իսկական տոնախմբություն անցկացվեց` նվիրված «Ղրիմի ժողովրդի ինքնորոշմանը»: Տոնական միջոցառմանը մասնակցել են Լեռնային Ղարաբաղի բարձրաստիճան պաշտոնյաներ՝ ԼՂՀ նախագահ Բակո Սահակյանը, Ազգային ժողովի նախագահ Աշոտ Ղուլյանը: Պաշտոնյաների պարզաբանումները հետեւյալն են` բոլոր ինքնորոշված ժողովուրդներին, այդ թվում՝ Ղրիմի բնակչությանը ողջունում ենք:
Մարտի 17-ին ԼՂՀ ԱԳՆ-ն հայտարարություն տարածեց, որում ասվում էր, թե Ղրիմի Ինքնավար Հանրապետությունում հանրաքվեի անցկացումը դիտարկում են որպես ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքի իրականացման հերթական դրսեւորում: Այնուհետեւ Լեռնային Ղարաբաղի խորհրդարանը հայտարարեց, որ ԱԺ-ի խմբակցություններն եւ պատգամավորական խումբը ողջունում են Ղրիմի ժողովրդին պատմական հնարավորությունը իրացնելու առթիվ:
Կարդացեք նաև
Փաստորեն ղարաբաղյան «վերածնունդը» այսօր նույնացվում, կամ հավասարեցվում է Ուկրաինայում ռուսական ներխուժման արդյունքում հետեւած մի գործընթացի հետ, ավելին` ողջունվում եւ «պատմական հնարավորություն» անվանվում:
Ժողովուրդների կամարտահայտության դրսեւորումը, այո՛, դրական է եւ ոգեւորիչ բոլորի համար, այո, հայկական կողմը մշտապես պետք է ընդգծի, որ միջազգային իրավունքում պետությունների տարածքային ամբողջականությունը գերակա չէ ժողովրդի ազատ կամարտահայտության նկատմամբ: Բայց անհասկանալի է մեկ այլ փաստ. Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը անցնել ու անցնում է իր ինքնորոշման` բարդ ճանապարհը: Մեկ օրում «անկախության հռչակագիր» ընդունելը, նույն րոպեին Ռուսաստանի Դաշնությանը միավորվելու դիմում ներկայացնելը, իսկ այնուհետեւ նույն օրը` արագացված կարգով, Ղրիմն ու Սեւաստոպոլը ՌԴ-ի կազմում ընդգրկելու վերաբերյալ համաձայնագրերի ստորագրումը պաշտոնական Ստեփանակերտն ի՞նչ տրամաբանությամբ է համարում «պատմական հնարավորություն»:
Միամիտ կլինի կարծել, թե Ստեփանակերտի Վերածննդի հրապարակում կայացած տոնախմբությունը պաշտոնական Երեւանի հետ համաձայնեցված չի եղել, այդ իսկ պատճառով պատեհ առիթ է նշելու, որ ռուսական ամեն նախաձեռնության նկատմամբ չպատճառաբանված քծնանքը հարիր չէ մի ժողովրդին, որը քաղաքակիրթ աշխարհից ակնկալում է ԼՂՀ միջազգային ճանաչում: Հետաքրքրական է, թե նման տոնախմբություն ինչու՞ չանցկացվեց Ստեփանակերտում, երբ հռչակվեց Կոսովոն։ Թե՞ Կոսովոյի նախադեպով ոգեւորվելը Կրեմլին դուր չէր գա…
Հայկական կողմը` ԽՍՀՄ փլուզումից հետո անցած անկախության բարդ ճանապարհին, ղարաբաղյան` մեզ պարտադրված պատերազմում հաղթանակներ է ունեցել ոչ միայն ռազմի դաշտում, այլեւ այդ հաղթանակները կարողացել է արձանագրել նաեւ դիվանագիտական ճակատում` Ղարաբաղի ինքնորոշման իրավունքը դարձնելով հիմնական հենման կետ: Մենք քաղաքակիրթ աշխարհից ակնկալում ենք ԼՂՀ միջազգային ճանաչում, բայց այսօր, երբ ողջ քաղաքակիրթ աշխարհը դատապարտում է ռուսական ռազմական ներխուժումը մեկ այլ ինքնիշխան երկիր եւ դրան հաջորդած Ղրիմի հանրաքվեն, համարում ենք` «ինքնորոշման իրավունքի իրացման եւս մեկ նախադեպ» ու «պատմական հնարավորություն»` դրանով իսկ, կարծես, նսեմացնում ենք 1991թ. դեկտեմբերի 10-ի` իրավամբ, պատմական օրը, երբ Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը հանրաքվեով որոշեց Լեռնային Ղարաբաղի ճակատագիրը:
Լեռնային Ղարաբաղի` միջազգային ճանաչման ակնկալիքն աշխարհից մեր իսկ ձեռքով «ղրիմյան պատմական հնարավորության» հետ նույն մակարդակին իջեցնելով ու հավասարեցնելով ՀՀ-ի եւ ԼՂՀ իշխանությունները ոչ միայն վտանգավոր «նախադեպ» են ստեղծում հայկական կողմի համար, այլեւ` ինքնորոշված ԼՂՀ-ով Կրեմլին նոր «տորգի» «հնարավորություն» են ընձեռում: Այսքանը գիտակցելու համար, կարծես, առանձնահատուկ խորաթափանցություն պետք չէր ունենալ:
Սակայն, ինչպես երեւում է, այժմ էլ մտնում ենք` «Ղրիմի նախադեպի» հայկական տիրաժավորման փուլ: Զորի Բալայանի նամակին արդեն հետեւում են նոր վերլուծություններ` Ռուսաստանի կազմում Ղարաբաղի ընդգրկման հնարավորությունների վերաբերյալ ու եզրակացություններ այն մասին, թե Ղարաբաղը կարող է միանալ ոչ միայն Հայաստանին, այլեւ` Ռուսաստանին:
Էմմա ԳԱԲՐԻԵԼՅԱՆ
