Ինչո՞ւ էր նախկին վարչապետ Խոսրով Հարությունյանը դեմ «գազի հարցով» հանձնաժողովին եւ ինչո՞ւ է վստահում Տիգրան Սարգսյանի կառավարությանը
– «Գազի հարցով» խորհրդարանական ժամանակավոր հանձնաժողով ստեղծելուն դեմ արտահայտվեցիք նաեւ Դուք, բայց բավական հետաքրքիր առաջարկ հնչեցրիք, որը կարծես անտեսվեց: Ինչո՞ւ եք Դուք դեմ այդ հանձնաժողովին, մի՞թե գազային պայմանագրերում ամեն ինչ հստակ եւ հասկանալի է:
– Նախ, ըստ ԱԺ կանոնակարգի, խորհրդարանական ժամանակավոր հանձնաժողովները ստեղծվում են այս կամ այն իրավիճակի, իրադարձության վերաբերյալ քաղաքական գնահատական տալու համար: Սա է ժամանակավոր հանձնաժողովի հիմնական առաքելությունը: Ակնհայտ է, որ որեւէ քաղաքական գնահատական կարող է լինել անաչառ, եթե հիմնված լինի նույնչափ անաչառ մասնագիտական վերլուծության վրա: Այն պոտենցիալ անդամները, որոնք պետք է ընդգրկվեին այդ հանձնաժողովում, այդպիսի մասնագիտական վերլուծություններ կատարելու գազային ոլորտում, որտեղ շատ ու շատ մասնագիտական նրբություններ կան, եւ դրա հիման վրա հետո քաղաքական մոտեցում ձեւավորելու կարողություն, ունակություն չունեն: Հետեւաբար ինձ համար ակնհայտ էր, որ այդ հանձնաժողովն ի սկզբանե դառնալու էր այս ոլորտում քաղաքական շահարկումները ավելի ուժեղացնելու, ինչ-որ քաղաքական բանաձեւումներ տալու առիթ, որոնք շատ դեպքերում հնարավոր է նաեւ փաստերով հիմնավորված չլինեին: Նման քաղաքական շահարկումները Հայաստանի համար կարող էին լինել շատ մեծ շռայլություն:
Ահա թե ինչու ես առաջարկեցի ժամանակավոր հանձնաժողով ստեղծելու փոխարեն՝ աուդիտ անցկացնելու հարց բարձրացնենք: Ոչ թե էքսպերտներ բերենք, ովքեր լիցենզավորված գործունեություն չեն իրականացնում, այլ մենք գտնենք այդ ամենահեղինակավոր միջազգային աուդիտորական կազմակերպությունը, ԱԺ-ն էլ թող ֆինանսավորի: Վերջին տասը տարիների գործունեությունը թող աուդիտ անի, դնի սեղանին, եւ, խնդրեմ, այդ անաչառ վերլուծության հիման վրա եւ ժամանակավոր հանձնաժողով ստեղծենք, եւ աշխատանքային խումբ: Այդ դեպքում արդեն բոլորս կունենանք իրական պատկերը եւ կարող ենք նաեւ քաղաքական ադեկվատ եզրակացություններ անել: Ահա թե ինչու էի ես սկզբունքորեն դեմ, որպեսզի այդպիսի հանձնաժողով ստեղծվեր:
Կարդացեք նաև
– Ձեր առաջարկը տպավորություն չգործեց ընդդիմադիրների վրա, սակայն ոգեւորություն չառաջացրեց նաեւ ՀՀԿ խմբակցության մեջ, որի անդամ եք Դուք:
– Ես իմ կարծիքը, բնական է, վաղօրոք չէի համաձայնեցրել: Դա այն է, ինչ ես մտածում եմ: Բայց կարծում եմ, որ ՀՀԿ խմբակցության հիմնական հատվածը նույնպես գտնում էր, որ ժամանակավոր հանձնաժողովն այն ձեւով, ինչպես առաջարկվում էր, քաղաքական շահարկումների հնարավորություն էր ընդամենը եւ որեւէ գործնական, օգտակար արդյունք, այդ թվում նաեւ՝ հանրության համար, մենք չէինք ստանալու: Ես դրանում մեկ րոպե անգամ չեմ կասկածում եւ պատրաստ եմ ցանկացածի հետ բանավիճել:
– Այնուհանդերձ, ԱԺ նախագահ Հովիկ Աբրահամյանը հայտարարեց, որ ժամանակավոր հանձնաժողովը՝ արդեն քաղաքական մեծամասնության նախաձեռնությամբ, կլինի:
– Ես լսեցի պարոն Աբրահամյանի հայտարարությունը. չեմ զրուցել իր հետ: Միգուցե ինքը մի փոքր այլ մոտեցումներ ունի: Բայց եթե նույնիսկ այդ նախաձեռնությամբ հանդես գա քաղաքական մեծամասնությունը` ես կրկին դեմ կլինեմ: Այդպիսի շատ զգայուն ոլորտում հանձնաժողով կարելի է ստեղծել միայն ու միայն մասնագիտական խորը, համապարփակ, արժանահավատ վերլուծություն ունենալու դեպքում: Որեւէ այլ պարագայում դա խորապես վտանգավոր է: Ես դրանում համոզված եմ:
– «Գազային հանձնաժողովի» նախաձեռնության տապալումից հետո խորհրդարանական ընդդիմությունն ու այլընտրանքը նախաձեռնել են կառավարությանն անվստահություն հայտնելու գործընթաց: Վերջնական որոշում դեռ չկա, բայց այն հարցում, որ գործող կառավարությունը պետք է հեռանա, ոչ իշխանական ուժերը համակարծիք են:
– Ինքս այն կարծիքին չեմ, որ կառավարությունը գործել է անթերի, եւ բազմաթիվ անգամներ ասել եմ այդ մասին: Բայց նաեւ քանիցս ասել եմ եւ հիմա էլ եմ կրկնում, որ այս կառավարությունը, բոլոր ժամանակների կառավարությունների համեմատ, գործել է անհամեմատ բարդ, ոչ ստանդարտ պայմաններում` երբ դու ստիպված ես երբեմն անգամ որոշումներ կայացնել` նույնիսկ չիմանալով դրա հնարավոր արդյունքները: Դա շատ բարդ է:
Իմ համոզմամբ՝ այս կառավարությունը ուներ երկու կարեւոր խնդիր` փորձել հանրային կյանքը զերծ պահել հնարավոր սոցիալական տատանումներից եւ փորձեր ճիշտ եզրակացությունների գալ, դասեր քաղել ճգնաժամից: Ես ասում եմ, որ այս շատ համեստ առաքելությունը քաղաքական մեծամասնությանն ու իր կառավարությանը հաջողել են: Մենք չընկանք այն իրավիճակի մեջ, որում հայտնվեցին Հունաստանը, Իսպանիան, Իռլանդիան կամ նույնիսկ Պորտուգալիան: Մեր ազգը բնազդով վտանգը զգում է. կարող է` ինքներս էլ մեզ զերծ պահեցինք, չեմ բացառում, բայց, այնուհանդերձ, կառավարությանը հաջողվեց հանրությանը զերծ պահել սոցիալական խորը խնդիրներից:
Իսկ արդյոք կառավարությունը ճի՞շտ դասեր քաղեց: Այո: Ճգնաժամի ամենաճիշտ եզրակացությունն էր, որ հարկավոր է հրաժարվել վուլգար լիբերալիզմի քաղաքական տեսության գործիքներից, անցնել կարգավորիչ կառավարության մոդելին: Այսինքն՝ կառավարությունը ոչ թե գիշերային պահակ է, այլ ուղղակի պատասխանատու մասնակից. փորձել ձեւավորել մեխանիզմներ, որոնք նույնիսկ այս պայմաններում որեւէ ներդրողի մոտ կարող են առաջացնել վստահություն, որ կառավարությունը պատրաստ է ռիսկերը կիսել, գտնել այն ոլորտները, որոնք կարող են ներդրումները դարձնել արտահանման լուրջ պոտենցիալ, տնտեսական զարգացման լուրջ երաշխիքներ եւ աշխատատեղերի ստեղծման հեռանկար, հետեւաբար նաեւ՝ արտագաղթի տեմպերի կասեցում: Սրանք են այն քայլերը, որ կառավարությունն արել է:
Այս ամենին գումարած նաեւ այն, որ այս կառավարությունը, ի տարբերություն մյուս կառավարությունների, այդ թվում նաեւ՝ իմ ղեկավարած, որ ոլորտին մոտենում է` բարեփոխումների առումով, համակարգային որոշումներ է կայացնում: Այլեւս կապ չունի, թե ո՞վ է կադաստրի պետը կամ վարչապետը, կադաստրն այլեւս կմնա կաշառակերությունից զերծ: Նույնը` նոտարական համակարգում, սոցիալական համակարգում, բուհական ընդունելությունների եւ այլն: Սրանք քայլեր են, որոնք չի կարելի չնկատել:
Հիմա ինձ հարցնում եք` արդյոք այս կառավարությունն արժանի՞ է վստահության: Ես ասում եմ` այո: Արդյոք այս կառավարությունն անթերի՞ է գործել: Իհարկե` ոչ: Ինչի՞ մասին է խոսքը: Եկեք քննադատենք, ասենք` սա արա, ինչո՞ւ չես անում: Քննարկենք, համամիտ եմ: Բայց ես անթույլատրելի եմ համարում, երբ ընդհանրապես դրականը չգնահատելով, ոչ մի բան չտեսնելով՝ ասում են` այս կառավարությունը տապալեց հանրային կյանքը: Ժամանակին ես մի հոդված եմ տպագրել` քննարկելով հարցը, թե ինչու որեւէ կառավարության անհաջողություն այդքան հրճվանք է առաջացնում մեզանում, բայց դրա պատասխանը ես այսօր էլ չունեմ: Չէ՞ որ որեւէ կառավարության անհաջողությունը բոլորիս անհաջողությունն է: Ներողություն արտահայտությանս համար, բայց մենք «կայֆ» ենք բռնում դրանից:
Հայտնի մի երիտասարդ դերասան բավականին կոշտ հայտարարում է` դեմ եմ կուտակայինին: Ես էլ դեմ եմ քո սերիալներին: Այդ սերիալներն են, որ ապականեցին երկիրը: Եթե դու դեմ ես ամեն արատավորին, նախեւառաջ հրաժարվիր նկարահանվելուց սերիալներում, որոնք երիտասարդության մտածելակերպն են խեղում, եթերն են աղավաղում: Այդ դեպքում ես տվյալ դերասանին ավելի լուրջ կվերաբերվեմ: Բայց նման կերպ երիտասարդությանը հաճոյանալը ես չեմ ընդունում: Ինձ ոչ ոք չի կարող պոպուլիստ համարել: Ես երբեք չեմ խորշել ճիշտն ասել, եթե նույնիսկ դա 90 տոկոսի դուրը չի գալիս:
Զրույցը` ՆԵԼԼԻ ԳՐԻԳՈՐՅԱՆԻ
«Առավոտ» օրաթերթ
Պարոն Խոսրով, 90%-ից ավելիին էլ դուր չի գալիս, որ դու և քո ,,տաղանդավոր,, ընտանիքը ապրում եք մշտական կայֆերի մեջ և այդ ,,բարձունքից,, սոված ժողովրդին ահաբեկում եք այլ
երկրների ճգնաժամերով… անբարոյական է:
Ինչ մնում է դերասանին` նա էլ է ուզում արժանավայել ապրել և մեղավոր չէ, որ դու և քեզ նմանները այս երկրի արժեհամակարգը հասցրել են լիսկաների ու նեմեցների մակարդակի:
Նման դեպքում լռելը պատվաբեր է, քան սազանդարություն անելը…