Մեր քաղաքական եւ հասարակական գործիչները կարծես թե գերագնահատում են խոսքի նշանակությունը։ Նրանք այն պատրանքն ունեն, որ ի վիճակի են արտաբերել ինչ-որ մոգական բանաձեւ, որը մեկընդմիշտ վերջակետ կդնի ընդդիմախոսների հետ իրենց բանավեճում, կջախջախի, բարոյապես կոչնչացնի այդ ընդդիմախոսներին։ Մի կողմ թողնենք, թե որքանով է ճիշտ նման նպատակներ դնելը։ Անդրադառնանք միայն խոսքի արժեքին, այն էլ մեկ՝ առանձին վերցրած ոլորտում՝ հայ-ադրբեջանական հարաբերություններում։
Սովորաբար, երբ մեր գործիչները վերադառնում են արտասահմանյան որեւէ միջոցառումից, որին մասնակցում են նաեւ ձեր հարեւանները, նրանք խրոխտ տեսք են ընդունում տեղացի լրագրողների առաջ եւ բացականչում են. «Իսկ
ես նրանց ասացի…»։ Եվ հետո մեջբերում են սեփական մտքի գոհարները, որոնք, իրենց կարծիքով, պետք է վերջնականապես լուծեն ղարաբաղյան խնդիրը ձեր օգտին։ Սովորաբար այդ ինքնաձեռքբերմանը հետեւում է նաեւ ինքնամեկնաբանությունը. «Եվ այդ իմ խոսքերը լայն արձագանք գտան եվրոպացիների (ամերիկացիների, ռուսների, չինացիների) կողմից»։
Մինչդեռ ամենագեղեցիկ, ամենախուճուճ, ամենասպանիչ ելույթն ինքնին որեւէ հարց չի լուծում։ Նույնիսկ որոշակի կասկածներ ունեմ, որ նման հարցերը համաժողովներում, խորհրդաժողովներում եւ վեհաժողովներում չեն լուծվում։ Մասնավորապես, Եվրոպայի խորհուրդը ամենեւին էլ նրա համար չի ստեղծված, որ մեզ հաշտեցնի ադրբեջանցիների հետ։ Իսկ այդ կազմակերպության խորհրդարանական վեհաժողովն ընդհանրապես շատ հեռու է դրանից: Տարին երկու անգամ երեք օրով Ստրասբուրգ եկած եվրոպացի պատգամավորին անիմաստ է բացատրել 21 թվի Կավբյուրոյի որոշման անարդարացի բնույթը, կամ պատմել Ֆրանց Վերֆելի վեպի բովանդակությունը։ ԵԱՀԿ-ն, իհարկե, ավելի մասնագիտացած է ղարաբաղյան խնդրում, եւ հենց այդ պատճառով էլ կազմակերպության գնահատականները, որպես կանոն, ավելի մոտ են իրականությանը՝ ի տարբերություն ԵԽԽՎ-ի, որը ելնում է եվրոպական վերացական գաղափարներից։ Բայց նույնիսկ ԵԱՀԿ վեհաժողովի զեկույցները, բանաձեւերը, ելույթները նշանակություն ունեն ընդհանուր տրամադրությունների, ոչ թե խնդրի լուծման մեխանիզմների տեսակետից: Չեմ նսեմացնում, իհարկե, նման (եւ տարբեր տեսակի այլ) հանդիպումների եւ քննարկումների նշանակությունը: Միայն թե չարժե դրանց ճակատագրական նշանակություն տալ:
Վերջում էլ ասեմ, որ այն, ինչ ես գրում եմ այս սյունակում, իմ անձնական կարծիքն է՝ մեկը 2 միլիոնից (կամ, պաշտոնական տվյալներով՝ 3 միլիոնից): Այդ կարծիքը որեւէ ձեւով չի ուղղորդում թերթի մնացած նյութերը:
ԱՐԱՄ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ
09.07.2005թ.
Համաձայն եմ Ձեր պնդման հետ, որ միայն խոսքով ոչինչ չի փոխվի, և որ Եվրոպայի Խորհրդում անտեղյակ են մեր խնդիրներից: Համոզված եմ, որ շատ եվրապատգամավորներ նույնիսկ մեր տարածաշրջանը քարտեզի վրա չեն կարող մատնանշել: Մի քանի խորհրդարանական քննարկում ուշադիր դիտելիս կհամեմատեք մեր խորհրդարանի հետ և եվրոպացի ու հայ պատգամավորների պահվածքի մեջ առանձնակի տարբերություն չեք նկատի:
Բայց կոնկրետ նման ամբիոններում, որտեղ հիմնականում անտեղյակ քաղաքական գործիչներ են նստած, նույնն է ի դեպ ՄԱԿ-ի խորհրդաժողովում, խոսքը մեծ նշանակություն ունի: Նույնիսկ բովանդակությունը կարևոր չէ. գլխավորը հնարավորինս շատ զգացմունքային, նույնիսկ հիստերիկ պահվածքն է: Փորձը ցույց է տալիս, որ ադրբեջանցիների կողմից վերջին պահերին եվրոպատգամավորների մի քանի սրտաճմլիկ պատմություն հրամցնելով ազդում են նրանց քվեարկության վրա:
Այլ բան, որ ընդունված բանաձևերը որևէ իրավաբանակն ուժ չունեն և ընդամենը խորհրդատվական բնույթ են կրում, որին իհարկե ոչ Հայաստանը, ոչ էլ առավել ևս Ադրբեջանը չեն հետևում:
Ենթադրենք ես ԵԽԽՎ պատգամավոր եմ։ Ռուանդա- Բուրունդի զինված կոնֆլիկտի լուծման հանձնաժողովի անդամ։
Թե ինչու, և ինչպես են նախկին գաղութատերերը գծել երկրների հատկապես այդպիսի սահմանները՝ իմ համար, բնականաբար, ոչ մի նշանակություն չունի։ Փաստացի կան 2 «երկիր» իրենց սահմաններով, որոնք կոնֆլիկտի մեջ են։ Կոնֆլիկտի հետևանքով առաջանում են փախստականների հոսքեր, մարդու իրավունքների բազմաթիվ խախտումներ՝ որոնք, իմ պատկերացումներով, անթույլատրելի են։
Երկու երկրներում էլ կիսաֆաշիստական, «հայրենասիրական» ռեժիմներ են, այսինքն՝ իմ տեսակետից, որևէ երկրի հաղթանակը ոչինչ չի փոխելու մարդու իրավունքների տեսակետից։
Ես ինչ եմ անելու?
Բնականաբար, իմ հնարավորությունների սահմաններում, պետք է թույլ չտամ, որ մի երկիրը «ուտի» մյուսին։ ( Նման ռեժիմների դեպքում հարցը «վերջնական»՝ գենոցիդով լուծելու գայթակղություն կառաջանա հաղթող կողմի մոտ, փախստականների հոսքը կդառնա անկառավարելի, անհրաժեշտ հումանիտար օգնության ծավալը կտրուկ կմեծանա)։
Ես շահագրգռված եմ, որ կոնֆլիկտը լուծվի խաղաղ, եթե անխուսափելի են սահմանների փոփոխությունները՝ դրանք լինեն մինիմալ (վերըհիշատակված պատճառներով)։
Ւսկ եթե բախտս բերի, և կոնֆլիկտը առանց լուծվելու «սառի» ինչ- որ կետում՝ ավելի լավ, ես երկար տարիներ կստանամ իմ բավականին հաջող աշխատավարձը, դոկտորական դիսերտացիա կպաշտպանեմ կոնֆլիկտի թեմայով, լուրջ դեմքով և դիպլոմատիկ պաշտպանվածությամբ տուրիստական այցելություններ կանեմ կոնֆլիկտի մեջ գտնվող երկրներ (հյուրանոցն ու ուտելիքն էլ՝ ձրի, ինչ վատ է որ …))))…)
Հետևություն Հայաստանի համար.
Մի եղիր ուրագի պես, միշտ դեպի քեզ, միշտ դեպի քեզ,
Եղիր սղոցի պես, մին դեպի քեզ մին դեպի մեզ …))))…
Կամ, եթե ունեք թունդ «հայրենասիրական», համարյա «Նժդեհական»..))).. մարդու իրավունքները չհարգող Ռեժիմ, Եվրոպայից ձեռ քաշեք, Կոնֆլիկտը լուծեք Ռուսաստանի միջամտությամբ, կարճ ասած՝ գնացեք դուք…. Ռուսաստան…)))…
Ամեն ինչ ճիշտ էր ու ընտիր մինչեւ հետեւություն Հայաստանի համար պահը…այ դրանից հետո, մի տեսակ փչացավ… իմ կարծիքով, ոչ մի սահման էլ կայուն ու անփոփոխ չէ…թե կարող ես, ունեցածդ պահիր ու քեզ կհարգեն թե կվախենան, էական չէ…կարեւորը դու կունենաս քո ուզածը….. իսկ պայմանագիր, կոնվենցիա ու մնացած ցնդաբանությունները ոչ մի արժեք չունեն…. ու ոչ մեկի ոչ մի տեղին էլ չէ եւ ոչ մի վերացական հասկացություն…. թուրքի ասած` նաղդ…ինչ ունես էն ունես..պահիր ու վերջ..փաստացի Ղարաբաղը մերն է, ինչքան էլ փորձենք դիվանագիտություն-դիվանագիտություն խաղանք հենց մեր իսկ հետ…իսկ այ Արծվաշենը մերը չէ, որքան էլ Արմեն Գեւորգյանի նախարարությունն ասի, թե այն պատկանում է Գեղարքունիքի մարզին… հաջողակ են այն ազգերը, ովքեր համարձակ են եւ գնահատում ու պահում են են իրենց ունեցածը….
Տեսնում ես ինչ է նշանակում հարցի զգացական ընկալումը? ..))..
Հիմա կհանեմ..))..
Ես նույն ԵԽԽՎ պատգամավորն եմ։ Ռուանդա- Բուրունդի զինված կոնֆլիկտի լուծման հանձնաժողովի անդամ։
Բուրոնդիի կողքին Տանզանիան է, բնական ռեսուրսներով հարուստ, սովորական աֆրիկյան երկիր է, աղքատ բնակչությամբ, գերհարուստների փոքր, կառավարության հետ սերտաճած «օլիգարխների» խմբով։ Իշխանությունը ավտորիտար է, ժողովրդական բոլոր բողոքները և ընդվզումները ճնշում է շատ դաժանորեն։
Բուրունդիի բնակչության մոտ հարց է առաջացել՝ «ինչու դու, մեծարգո եվրոյոնջա, ինձ չես օգնում, որ ես հարց լուծեմ արդարության իմ ընկալումների համապատասխան?»
Ես էլ ասում եմ.
Մի եղիր ուրագի պես, միշտ դեպի քեզ, միշտ դեպի քեզ,
Եղիր սղոցի պես, մին դեպի քեզ մին դեպի մեզ ..))))..
Կամ, եթե ունեք թունդ «հայրենասիրական», համարյա «չգիտեմ ինչական» (մի տեղական «ժողովրդի հայր» կամ մեծ «ազգային մտածող» անպայման կլինի)..))).. մարդու իրավունքները չհարգող Ռեժիմ, Եվրոպայից ձեռ քաշեք, Կոնֆլիկտը լուծեք Տանզանիայի միջամտությամբ, կարճ ասած՝ գնացեք դուք… Տանզանիա…)))…
Ավելի ընդունելի եղավ? ..)))…
Մոդերատորի համար։ Կամ բոլոր մեկնաբանությունները դրեք, կամ էլ տեղյակ պահեք, որ խոսքի ազատությունը ձեր մոտ սելեկտիվ է, որ էլ ձեր մոտ չմտնեմ։
Մենք երբեք չենք ասել, թե հրապարակելու ենք բոլոր մեկնաբանությունները: Այո՝ ընտրություն ենք անում, եւ չենք հրապարակում մասնավորապես վիրավորանքներ պարունակող կամ տրանսլիտով գրված մեկնաբանությունները: Մեր հրապարակման կանոնները կարդացեք խնդրեմ:
Սայտը ձերն է, կանոնները դուք եք սահմանում։ Կարող եք սահմանները դնել որտեղ ուզում եք։ Համարեք, որ դուք մի պետություն եք՝ իր օրենքներով և սահմաններով..))..
Միևնույն ժամանակ, ձեր թերթում, խոսքի ազատության լիմիտը չի կարող գերազանցել ՀՀ-ում խոսքի ազատության սահմանափակումներին։ (ես, համենայնայնդեպս, այդպես եմ կարծում)։
Օրինակ. Մարոկկոյի ֆորումներոմ, իսլամի «պոզիտիվ» քննադատություն թույատրելի է (« կառուցողական ընդդիմության» սահմաններում..)).. ), բայց եթե թագավորի մասին ինչ- որ բան եմ գրում՝ ( կարևոր չի դրական թե բացասական) անմիջապես ջնջվում է։
Խոսքը այդ սահմանափակումների մսաին է։
Դուք ունեք այդպիսի սահմանափակումներ?
ահա մեր սահմանափակումների ամբողջական ցանկը Դրանք երեւում են անգամ մեկնաբանությունների պատուհանիկում:
Հարգելի Մարիամ,
Տեսնում եմ, մեծ հույսեր ես Եվրոխորհրդի հետ կապում:
Կուզենաի իմ մի հարցին պատասխանես: Ընդհանրապես եղել ես Գերմանիաում, մենակ ազնվորեն և ամենակարևորը ‘ շփվել ես գերմանացիների կամ մյուս եվրոպացիների հետ? Պատկերացնում ես թե ինրենք ինչպես են մտածում կամ ինչու են ձգտում?
Սա մեկ, 2-րդ հուսով եմ , որ Դու այստեղ քո մտքերը էլեկրոնաին “գործիքների” միջոցով ես հայտնում և ոչ թե, գրիչ, թուղթ ու փոստի 😉 միջոցով: Այդ նույն Եվրոպացիները նոր տեղնալոգիանռրի և ինչու չէ իրենց շպիոնների միջոցով, ցանկացած պահի կարող են , ցանկացած ինֆորմացիա ստանալ, ամերիկացիները նույնիսկ մի քանի քայլ առաջ են անցել և բոլոր կառավարությունների հեռախոսազանգերը և էլկ. փոստերը կարդում են ու ամեն ինչից էլ լավ տեղիակ են: Մնում է , ինչպես մեր հարգելի Արամն է թեման բացել, խոսքից գործի անցնեն ու իրոք գործով ապացուցեն, որ դեմոկրացիա կողմնակից են:
Հագելի Արմեն, ցավում եմ, որ իմ մեկնաբանության մեջ Եվրոպայի Խորհրդի հետ կապված հույսեր եք տեսնում: Ընդհակառակը, ես ոչ մեկի հետ հույսեր չեմ կապում և համոզված եմ, որ բոլոր պետությունները մեզ վրա թքած ունեն: Իսկ Եվրոպայի Խորհուրդը ընդամենը չինովնիկների խորհուրդ է: Նույնն է Եվրոպական Պառլամենտը: Կարդացեք գերմանական մամուլի արձագանքը իրենց հայրենակից, եվրոպառլամենտի նախագահ Մարտին Շուլցի մասին: Նույնիսկ գերմանացիները նրան լուրջ չեն վերաբերում:
Ամենայն անկեղծորեն ասեմ, որ Գերմանիայում ոչ միայն եղել եմ, այլև 5 տարի այնտեղ սովորել ու աշխատել եմ: 2 օրից էլ պատրաստվում եմ մեկնել Մյունխեն: Կոնկրետ գերմանացիների և անգլիացիների մենտալիտետին շատ լավ ծանոթ եմ: Աշխատանքի բերումով էլ գրեթե ամեն օր շփվում եմ տարբեր եվրոպացիների հետ ու առնվազն տարին 2-3 անգամ ԵՄ գործուղման եմ գնում:
Անկեղծ ասած չհասկացա, թե ինչու Ձեզ հետաքրքրեց հատկապես Գերմանիայի հետ իմ կապը: Եթե ավելի շատ ապացույցներ եք ուզում, կարող եմ Ձեր էլեկտրոնային փոստին կոնկրետ Գերմանիայում իմ անձնական նկարներից ուղարկել կամ այնտեղի կացության քարտիս պատճենը 🙂
Եվրոպացիների և ամերիկացիների շպիոնությունները ինձ համար նորություն չեն: Ասեմ ավելին, ժամանակակից տեխնոլոգիաները հնարավորություն են ընձեռում նույնիսկ Ադրբեջանին լսել մեր խոսակցությունները, եթե տարածքում կա բջջային հեռախոս, եթե նույնիսկ մենք այդ պահին հեռախոսով չենք խոսում: Սնոուդենի բացահայտումն ինձ անկեղծորեն զարմացրեց, որ այդքան աղմուկ բարձրացավ: Չեմ կարծում, թե օրինակ Մերկելը չգիտեր, որ ժամանակակից բջջային հեռախոսները շատ հեշտ է գաղտնալսել: Ինձ սա ընդամենը թատերականացում է հիշեցնում:
Հարգելի Մարիմ , եթե գաղթնիք չէ, Գերմանիաում , որտեղ ես սովորել , ապրել ?? (որ քաղաքում)
Չէ, բոլորովին: Սովորել եմ Մյունխենի SDI համալսարանում: Իսկ այնուհետև տեղափոխվել եմ Մյունխենից ոչ հեռու գտնվող Ռոզենհայմ քաղաք, որտեղ աշխատել եմ Համբերգեր ընկերությունում: Չնայած հոգու խորքում դեռ չեք հավատում, որ Գերմանիայում ընդհանրապես եղել եմ, իսկ ես Ձեր կասկածի առիթը չեմ հասկանում:
Ի դեպ, վաղը կարող եմ Գերմանիա ժամանելուցս հետո Ձեզ Ամանորյա բացիկ ուղարկել՝ որպես ապացույց, որ այնտեղ եմ գտնվում: Բայց Ձեր հետագա մեկնաբանություններին առաջիկա օրերին չեմ կարող պատասխանել:
Ձեզ մաղթում եմ ուրախ ամանոր՝ հաճելի անակնկալներով լի:
Հարգելի Մարիամ,
Նախ չհավատալու ինչ կա, հո էստեղ տուն-տունիկ չենք խաղում, որ ֆանտազիաով մեր կարծիքը այստեղ ասենք: Եվ 2-րդը ուզում էի հասկանալ, թե ինչու դու այդպիսի կարծիք ունես, մոտս տպավորվել էր, որ “բնիկ” գերմանացիների հետ չես շփվել ու կներես ճիշտ դուրս եկավ, ինչպես գիտես, Բավարիան չի արտացոլում ամբողջ Գերմանիան և հատկապես արևելյան Գերմանիային: Եվ իմացած կլինես, որ ԳԴՌ -ի բնակչության մեծամասնությունը կուզենար, որ իրենց պետությունը պաշտպանվեր, այսինքն 2 գերմանական պետություններ լինեին, միայն սիստեմը դեմոկրատացվեր:
Ու պատահական չի, որ այն մասը , որւ դժգոհ է 2 Գերմանիաների միացումից, նորից անցել է էքստրեմալ քայլերի’ այդ դժգոհությունը թափում է արտասահմանցիների վրա, այսինքն ռասիզմն է տարածվում նորից:
Ինչ մնում է Մերկելի հեռախոսի լսումնռրի մասին, երևի գիտես, որ Մերկելը ժամանակակից տեղնիկաի նկատմամբ մեծ հետաքրքրություն ունի և շատ է սիրում sms ներ գրել կառավարության անդամներին և նաև կարևոր 😉 : Եթե հաստատ իմանար մինչև այդ , որ ամերիկացիները կարդում են, իմ կարծիքով այլ կերպ կվարվեր: Համոզված եմ, որ մինչև վերջերս չգիտեր ու չէր էլ սպասում ամերիկացիներից այդ աստիճան:
Liebe Mariam,
Danke!
Frohe Weihnachten und ein gutes neues Jahr! 😉
Իհարկե ասելով չի: Ասել-անելով ա: 🙂 Համ Ճառ ասել, համ զանգ կախել:
Ես հանգիստ եմ մեր անգրագետ ղեկավարության ու քաղաքականությունից հեռու ժողովրդի համար, ժամանակն ու Աստված մեզ համար են աշխատում։ Մենք թքած պետք է ունենանք ուրիշների վրա, եկեք ընդամենը միավորվենք, ասում են մենակ ոչխարները առաջնորդ չունեն, մենք մեր առաջնորդն ունենանք ու գնանք նրա հետեւվից,զոհաբերելով մեր սեփական ամենահանճարեղ ու ամենաճիշտ կարծիքը հանուն ընդհանուր շահի։
Հարգելի՝ Վահան։ Ձեր ասածը գուցե և ճշմարտութրուն է, բայց այն Հայաստանի ու ԱրԾախի հետ
կապ չունի։ Երկուսն էլ՝ ռոբիկն ու շեռժիկը վաղուց առել ու ծախել են։
քաղաքական կամք է հարկավոր,պետականության զգացում եվ մտածողություն,երբ այս ամենն ունենանք,այսինքն ընտրենք ազգամետ ղեկավարություն,այն ժամ էլ կդառնանք նորմալ ազգ ու պետություն;
Հգ.Հայաստանում հակառուսական տրամադրությկունների մասին խոսելն անիմաստ է,նման բան չկա,կա անթաքույց դժգոհություն ՌԴ կողմից տարվող քաղաքականության նկատմամբ,իսկ դա այլ հարթություն է եվ այլ ըմբռնում;Ով ՞է լսել կամ տեսել մեր երկրում որեվէ ռուսի նկատմամբ ատելության դրսեվորում…չեղած տեղից ֆոբիա մի ստեղծեք,իմա՛ջուր մի լցրեք թշնամու ջրաղացին;Սա որպես հորդոր եվ խնդրանք;
Ես տակաւին չեմ հասկցած թէ տակաւին միամիտներ կան որ եւրոպական կազմակերպութիւններուն կուրօրէն հաւատք կ`ընծայեն,երբ իրենք այնքան հարցեր ունին լուծելու իրենց երկրին մէջ ։