Խորհրդային միության փլուզումից հետո խորհրդային խնայդրամարկղերում փոշիացած ավանդների հարցը մեր քաղաքացիներին հուզող ամենացավոտ հարցերից մեկն է, եթե ոչ` ամենացավոտը: Բայց այդ ցավը գնալով պակասում է, որովհետև մարդիկ են պակասում: Խոսքը վերաբերում է իրավատեր ու պահանջատեր ավանդատուներին, որոնց բնական ու անբնական մահվան շնորհիվ ավանդների ու ավանդատուների խնդիրը կամաց-կամաց վերանում է:
Այսինքն, չկա մարդը` չկա խնդիրը:
Իսկ մարդը, ցավոք սրտի, անմահ չէ: Մանավանդ` տարեցներն ու հատկապես տարեց ու տուժած ավանդատուները:
Խորհրդային խնայդրամարկղներում փոշիացած ավանդների մասին Ազգային ժողովն իբրև թե փոխհատուցման օրենք ընդունեց: Հիշելով ենթադրվող փոխհատուցման ծիծաղելի չափը` նաև հետին թվով ուզում ենք հիշեցնել, որ ավանդատուների իրավահաջորդ ճանաչվեցին բացառապես ավանդատուների կանայք ու ամուսիները, և այդ ծիծաղելի ու չնչին փոխհատուցման առնչությամբ ավանդատուների զավակներն ու թոռները որևէ իրավունք չունեն:
Խոստովանենք, որ ժողովրդի համար այս կարևորագույն խնդրին լրատվամիջոցներն ու լրագրողները ժամանակին հնարավորինս քիչ անդրադարձան, իսկ հիմա , կարծես թե, ընդհանրապես չեն անդրադառնում:
Մինչդեռ խնդիրը շարունակում է գոյություն ունենալ, և ինչքան էլ ակնկալվող փոխհատուցումը չնչին լինի, մանավանդ գազի ու ամեն ինչի էս վերջին թանկացումներից հետո մարդիկ արդեն նույնիսկ էդ չնչին փոխհատուցման կարիքն են սարսափելի զգում:
Խոսքը, իհարկե, առաջին հերթին վերաբերում է ամենատարեցներին, որովհետև վաթսուն ու յոթանասուն տարեկանները հույս էլ չունեն, թե` երբևէ հերթն իրենց կհասնի, որպեսզի ժամանակին իրենց ներդրած սովետական տասը հազար ռուբլու դիմաց երեք հարյուր դոլար ստանան:
Բայց հիմա ու՞մ հերթն է: Արդյոք արդեն պատերազմների մասնակիցներն ու հաշմանդամներն առաջնահերթության կարգով ստացե՞լ են իրենց չնչին փոխհատուցումը: Արդյոք ամենատարեցների հերթը հասե՞լ է, և եթե չի հասել, ե՞րբ է հասնելու: Մարդիկ հետաքրքրվում են և չգիտեն` իրենց հուզող հարցերին ով է իրավասու սպառիչ պատասխաններ տալ:
Հասկանալի է, որ իրավասուներ կլինեն, բայց տուժած ու պահանջատեր ավանդատուներից շատերը նույնիսկ տեղաշարժվելու ընդունակությունն են կորցրել:
Այս հազարավոր անուժներին ու տուժածներին ո՞վ պիտի ուղղություն մատնանշի` եթե ոչ լրատվամիջոցներն ու լրագրողները: Չէ՞ որ մեզանում սոցիալական հարցերով զբաղվող լրագրողների պակաս կարծես թե չկա, և նրանցից մի քանիսը համառ, ազնիվ, նախանձախնդիր ու հետևողական են:
Այսուհանդերձ, տուժած ավանդատուների խնդիրները մեր լրատվամիջոցներում գրեթե չեն արծարծվում, և դա, կարծում եմ, նաև իր «օբյեկտիվ» պատճառներն ունի:
Երևի պատճառներից մեկն այն է, որ, այնուամենայնիվ, տուժած ավանդատուների թեման առանձնապես մոդայիկ չէ:
Մյուս պատճառն էլ երևի այն է, որ նոր ժամանակների մեր լրագրողները խորհրդային խնայդրամարկղներում ավանդներ չեն կորցրել, և եթե նրանց ծնողները կորցրել էլ են, զավակները, ինչպես արդեն ասացինք, ժառանգորդ ու իրավահաջորդ չեն հանդիսանում:
Փաստորեն, ամեն ինչ արված է, որպեսզի ավանդների խնդիրը սերնդեսերունդ չփոխանցվի: Ամեն ինչ ճշգրիտ է հաշվարկված: Միանգամայն լուրջ ու պատկառելի խնայողություն` սեփական ժողովրդի հաշվին:
ՈՍԿԱՆ ԵՐԵՎԱՆՑԻ
