Ինչպե՞ս մենք Հայաստանում լուսաբանեցինք այդ հանդիպումը, այսինքն` ինչի՞ վրա հիմնական շեշտադրումն արեցինք: Երկու հանգամանքի, նախ, հանդիպումից հետո, երբ Իլհամ Ալիեւն արդեն լքել էր Վիեննայի «Քոբուրգ-Փալաս» հյուրանոցը (որն, ի դեպ, ոչ թե Քոբուրգ պալատ է, ինչպես ավելի վաղ ներկայացվեց` անգամ մեր նախագահականից, այլ` «Քոբուրգ փելաս» հյուրանոց), որտեղ էլ կայացել էր հանդիպումը, եւ նրանից հետո հանդիպման վայրը լքում էր Սերժ Սարգսյանը, վերջինս, պատասխանում է «Ազատություն» ռադիոկայանի հարցին, թե ինչպե՞ս անցան բանակցությունները, մեկ բառով` նորմալ: Հայկական մամուլը այս մեկ բառի վրա կառուցել էր իր նյութերը, վերլուծաբանները հանդես էին եկել վերլուծություններով… Ուրեմն, ի՞նչ պետք է պատասխաներ նախագահը, որ բանակցությունները աննորմա՞լ անցան, կամ, տարօրինակ չէ՞ր լինի միթե, որ Սերժ Սարգսյանը ասեր` «գերազանց»: Հետեւաբար ՀՀ նախագահի այս մեկ բառը ամենեւին ոչինչ չի նշանակում, այսինքնՙ սա այն մեկ բառերից չէ, որոնց վրա կարելի է վերլուծություններ գրել եւ հետեւություններ անել, անգամ ենթադրություններով հանդես գալ: Իրականում, Վիեննայի հանդիպումը ոչինչ էր, բացի բանակցությունների շարունակականությունն ապահովվելուց, ինչը, ընդունենք, այս ժամանակահատվածում եւս անչափ կարեւոր է: Իսկ թե ինչպես են իրականում անցել բանակցությունները, դեռ վաղ է ասել, քանի որ Վիեննայի հանդիպման հետեւանքներն դեռ զգալու ենք, եթե զգանք, իհարկե:
Բացի սրանիցՙ հայկական լրատվամիջոցների ուշադրությունը գրավել էր այն հանգամանքը, որ նախագահներ Սարգսյանի եւ Ալիեւի միջեւ «ձեռքսեղմում չի եղել»: Նախ, թույլ տվեք հասկանալ, թե ի՞նչ է սա նշանակում: Ասենք, նախագահ Սերժ Սարգսյանը մտել է հանդիպման սրահ, որտեղ, ըստ տեղեկությունների, նրան արդեն սպասել է Իլհամ Ալիեւը, եւ վերջինիս ձեռքը չի՞ սեղմել: Սա բնակա՞ն է, իհարկե ոչ: Այսինքն, եթե անգամ Բենիամին Նաթանյահուն ու Մահմուդ Աբբասն են միմյանց ձեռք սեղմում ամեն անգամ հանդիպելիս, ուրեմն ինչո՞ւ Սերժ Սարգսյանը չպետք է սեղմի Իլհամ Ալիեւը ձեռքը, ի՞նչ է դրանից հետո նրանք դարձան բարի դրացինե՞ր: Բայց, պարզվում է, որ երբ հայկական լրատվամիջոցներն ասում են` «ձեռքսեղմում չի եղել», նկատի ունեն ոչ թե հանդիպման մեկնարկը, քանի որ այդ ժամանակ որեւէ լրագրող չի եղել սրահում, որպեսզի արձանագրի` ձեռքսեղմումը, այլ հանդիպման ավարտը: Ուրեմն, երբ նախագահները արդեն դուրս են եկել հանդիպման սրահից, «նրանք ուղղակի կանգնել են միմյանց կողքի, զրուցել, լուսանկարվել եւ առանց ձեռքսեղմման հեռացել»: Ամենեւին չենք կասկածում, որ այսպես էլ եղել է: Բայց, եթե անգամ այդպես է եղել, հետո ի՞նչ: Չէ՞ որ բանակցությունները ձեռքսեղմումով ավարտվում են այն ժամանակ, երբ կողմերը որեւէ փոխհամաձայնության հասած են լինում, կամ պայմանագրեր են ստորագրում, կամ գոնե հաճելի հանդիպում են ունեցած լինում եւ իրենց փոխադարձ հաճելի է միմյանց տեսնելը: Այս պայմաններից ոչ մեկը Սարգսյան-Ալիեւ հանդիպման ժամանակ առկա չի եղել, հետեւաբար ինչո՞ւ պետք է հանդիպումն ավարտվեր ձեռքսեղմմամբ: Ու եթե հանդիպումը չի ավարտվել ձեռքսեղմմամբ, դա դեռ չի նշանակում, որ «Սերժ Սարգսյանը Իլհամ Ալիեւի ձեռքը չի սեղմել», քանի որ հանդիպումն անկասկած սկսվել է ձեռքսեղմմամբ:
Եվ մենք, Վիեննայի հանդիպումից, դրան հաջորդած ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների հայտարարությունից, այնուհետեւ ԵԱՀԿ գործող նախագահողի տարածած հայտարարությունից հատուկ առանձնացրել էինք հենց այս «հարցերի հարցը». սեղմե՞լ է արդյոք Սերժ Սարգսյանը Իլհամ Ալիեւը ձեռքը. չի սեղմել, է, հետո՞…
Հովիկ ԱՖՅԱՆ
Հոդվածն ամբողջությամբ՝ «Ազգ» թերթի այսօրվա համարում
