«Վրաստանի Հայ Համայնք»-ի «Միություն» լրատվական կենտրոնի հարցերին պատասխանում է Վրաստանում Հայաստանի Հանրապետության արտակարգ և լիազոր դեսպան Հովհաննես Մանուկյանը: Հատված հարցազրույցից:
– Ձեր գնահատմամբ, որքանո՞վ խորն է Թուրքիայի և Ադրբեջանի ազդեցությունը Վրաստանի վրա և ո՞ր ոլորտներում է այն արտահայտվում բացասական՝ կապված հայ-վրացական հարաբերությունների հետ:
– Այսպես, թե այնպես, պետությունների միջև ձևավորվող հարաբերությունները փոխադարձ քաղաքական ազդեցության գործոն են: Այն, որ Վրաստանի, Թուրքիայի և Ադրբեջանի միջև սերտ համագործակցություն է հաստատվել, փաստ է և կոպիտ սխալ կլիներ, եթե այդ փաստը մենք դիտեինք հայ-թուրքական և, մանավանդ, հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների մեղմ ասած ոչ բարիդրացիական լույսի ներքո: Ընդհակառակը, այն որ տարածաշրջանում կա երկիր, որին հաջողվել է պահպանել հավասարապես բարեկամական հարաբերություններ ինչպես Հայաստանի, այնպես էլ Ադրբեջանի ու Թուրքիայի հետ, նպաստում է Հարավային Կովկասում կայունության պահպանմանը:
Դրա հետ մեկտեղ, ես կարծում եմ և հուսով եմ որ դա այդպես է, որ մեր պետությունների արտաքին քաղաքական դիրքորոշումները բխում են մեր իսկ սահմանած արտաքին քաղաքական նախապատվություններից, այլ ոչ թե երրորդ ուժերի ազդեցության արդյունք են: Նույնը կարելի է ասել նաև հայ-վրացական սերտ համագործակցության մասին: Վերջին տարիների արտաքին քաղաքական զարգացումներն ապացուցել են, որ մենք կարող ենք պաշտպանել մեր այդ դիրքորոշումները՝ անկախ նրանից թե երրորդ ուժերը երջանիկ են դրանից, թե ոչ:
– Հայտնի է, որ Վրաստանի անկախության հռչակման օրվանից հայությունը իրավունքների իրականացման ոլորտում, որպես երկրի ազգային փոքրամասնություն, բախվում է որոշ բարդությունների: Միևնույն ժամանակ, մի շարք հարցեր (եկեղեցական շինությունների պատկանելությունը, կրթական ոլորտի խնդիրները) այսօր գտնվում են Հայաստան-Վրաստան երկկողմանի հարաբերությունների օրակարգում: Ձեր կարծիքով, ինչո՞վ է պայմանավորված այն փաստը, որ ազգային փոքրամասնությունների իրավունքների իրականացման և ազատության հետ կապված հարցերը տեղափոխվեցին միջազգային հարաբերությունների հարթություն և որքանո՞վ է դա արդյունավետ:
Կարդացեք նաև
– Նախ, սկսեմ նրանից, որ աշխարհը գլոբալիզացվում է: Վերջին տասնամյակներում ինտենսիվ ընթանում են միջպետական ինտեգրացիոն գործընթացներ: Ինտեգրացիան, միջպետական կառույցներին և միավորումներին միանալը ենթադրում է տարբեր ոլորտներում, այդ թվում և մարդու իրավունքների, փոքրամասնությունների իրավունքների բնագավառներում միասնական ստանդարտների և միասնական վերահսկողական մեխանիզմների սահմանում: Մեր երկրների անդամակցությունը Եվրոպայի խորհրդին և հետագա եվրաինտեգրման քաղաքականությունը դրա վառ օրինակն են: Եվ, կարծում եմ, որ զարմանալի և պատահական չէ, որ բազմաթիվ հարցեր, որոնք երկրի ներքին հարցերն են, դառնում են միջազգային, միջպետական հարաբերություններում քննարկման և բանակցման առարկա: Առավել ևս Հայաստանը և Վրաստանը, որոնք բարեկամական երկրներ են, երկուսն էլ ԵԽ անդամ պետություններ:
Հայաստանն անտարբեր չէ Վրաստանի հայ համայնքի ճակատագրի նկատմամբ և մեր համագործակցությունն այս ոլորտում մեր վրաց գործընկերների հետ ուղղված է այդ բարդագույն հարցերի արդյունավետ լուծմանը:
Իսկ մեծ հաշվով, այո, դա Վրաստանի ներքին խնդիրն է, պարտավորությունը` ապահովել ազգային փոքրամասնությունների իրավունքների արդյունավետ իրագործումը, մասնավորապես Վրաստանի ազգությամբ հայ քաղաքացիների` խղճի ազատության սահմանադրական իրավունքի իրացման համար անհրաժեշտ պայմանների ստեղծումը:
– Վրացական քաղաքական վերնախավը անդրադառնալով 1915-23թթ. Հայոց Ցեղասպանության դատապարտմանը, հայտարարում է, որ ցեղասպանության ժխտման դիրքորոշումը կապված է երկրի արտաքին քաղաքական ուղղության հետ և Հայաստանն ըմբռնումով է մոտենում Վրաստանի այս դիրքորոշմանը: Արդյո՞ք դա այդպես է: Հայաստանը ըմբռնումո՞վ է մոտենում 1915-23թթ. Հայոց Ցեղասպանությունը չճանաչելու քաղաքականությանը:
– Անկեղծ ասած, ես ծանոթ չեմ վրացական կողմի նման պաշտոնական գնահատականներին կամ դիրքորոշմանը: Բոլոր դեպքերում, հայկական կողմը ոչ թե ըմբռնումով է մոտենում Վրաստանի կողմից Հայոց ցեղասպանությունը պաշտոնապես չճանաչելու դիրքորոշմանը և փաստին, այլև պարզապես, գտնում է, որ մենք իրավունք չունենք նման պահանջ ներկայացնել կամ չենք կարող հանդիմանել որևէ պետության այդ կապակցությամբ: Մարդկության դեմ ուղղված հանցագործությունների ճանաչման և դատապարտման հարցը տվյալ սուվերեն երկրի և նրա քաղաքական վերնախավի իրավասությունն է:
Այլ հարց է խնդրի բարոյական կողմը:
Այնուամենայնիվ, մենք շարունակելու ենք ջանքեր գործադրել՝ մեր վրաց գործընկերներին համոզելու, որ 1915 թվականի ողբերգության արդար գնահատումը ծառայելու է միջազգային հարաբերություններում ավելի առողջ, արդար և փոխվստահության վրա հիմնված մթնոլորտի ձևավորմանը, այլ ոչ թե հակառակը և համապատասխանում է Վրաստանի երկարատև, խորքային քաղաքական շահերին:
Ի դեպ, այս հարցում Վրաստանի տարածքում առավել ազդեցիկ և լեգիտիմ կարող է հնչել Վրաստանի հայ համայնքի, Վրաստանի հայազգի քաղաքացիների ձայնը: Վրաստանը ժողովրդավարական երկիր է, հռչակել է խոսքի և համոզմունքների ազատության երաշխավորումը, և այստեղ Դուք ունեք գործողությունների և պատասխանատվության մեծ դաշտ:
Ձեր կարծիքով, ինչո՞վ է պայմանավորված այն փաստը, որ ազգային փոքրամասնությունների իրավունքների իրականացման և ազատության հետ կապված հարցերը…Հարգելի Առավոտի լրագրող՝ ՀԵՏ ԿԱՊՎԱԾ-ի բառակակապցությունը ՀԱՅԵՐԵՆ ՉԷ՛: վԵՐԱԲԵՐՅԱԼ/ՄԱՍԻՆ:
Հարգելի Թլկատինցի: Ուշադրություն դարձրեք, որ սա «Առավոտի» հեղինակային նյութը չէ, այլ «Վրաստանի Հայ Համայնք»-ի «Միություն» լրատվական կենտրոնի: