Հայաստանի ինտերնետային գովազդի շուկայի առանձնահատկություններն ու հեռանկարները

media.am. « Որքան շատ ընկերություններ հասկանան, որ ինտերնետային գովազդը մեդիայի այլ տեսակներում գովազդի համեմատ ամենաէժանն ու ամենահեշտ չափվողն է, այնքան արագ կզարգանան ինտերնետային գովազդի շուկան եւ մեդիա բովանդակությունը »

IP Marketing ընկերությունը զբաղվում է ինտերնետային մարքեթինգով եւ օնլայն առաջխաղացմամբ: Ընկերությունն ունի նաեւ ինտերնետ սեյլս հաուզ, որում ընդգրկված կայքերում գովազդ է վաճառում բացառիկության հիմունքով:

IP Marketing-ի հիմնադիր Արսեն Սուլթանյանը գտնում է, որ հայաստանյան ինտերնետային գովազդի շուկան թեեւ փոքր բյուջե ունի, սակայն հաստատուն կերպով զարգանում է եւ կարեւոր ձեւափոխություններ է կրելու մոտակա տարիների ընթացքում:

Որո՞նք են Հայաստանի ինտերնետային գովազդի շուկայի առանձնահատկությունները:

Հայաստանյան ինտերնետային գովազդի շուկան բավական փոքր է եւ սահմանափակ: Շուկայի ծնունդը կարելի է համարել 2009 թվականը, հենց այդ ժամանակ սկսեց տեղադրվել բաներային գովազդ, իրականացվել փոքր ծավալով SEO (search engine optimization), Ֆեյսբուքում սոցիալական մեդիա մարքեթինգ:

Շուկան այժմ զարգացման փուլում է: Այսօրվա դրությամբ ինտերնետային գովազդի բյուջեն մոտ 1 միլիոն դոլար է կազմում, հեռուստատեսային գովազդի բյուջեի 2%-ը: Սա պաշտոնական թիվ չէ, այլ մեր ընկերության փորձագիտական գնահատականը: Հստակ թիվ չկա նաեւ ինտերնետ օգտատերերի վերաբերյալ:

Հայաստանի Հանրապետության Ազգային վիճակագրական ծառայության համաձայն՝ 2012 թվականի դրությամբ Հայաստանում 1 միլիոն 914 հազար ինտերնետ բաժանորդ կա, սակայն սա ցույց չի տալիս օգտատերերի հստակ քանակը, քանի որ ինտերնետին բաժանորդագրվում է ընտանիքից մեկ անդամ, բայց օգտվում են բոլոր անդամներով։ Բացի այդ՝ կան օգտատերեր, որոնք բաժանորդագրված են եւ՛ լայնաշերտ, եւ՛ շարժական ինտերնետի։

Երբ մեր հաճախորդի համար ռազմավարություն ենք մշակում, պարզապես վերլուծում ենք այս կամ այն կայքի լսարանը՝ հիմնվելով տրամաբանության եւ վերլուծական մտքի վրա: Չկան նաեւ ինտերնետի լսարանը չափող գործիքներ: Մենք այժմ աշխատում ենք այդ ուղղությամբ, բանակցում ենք միջազգային ընկերությունների հետ audience metrix կոչվող գործիքի վերաբերյալ: Audience metrix-ով հնարավոր կլինի չափել կայքի լսարանը՝ կառուցվածքը, կրթությունը, սեռատարիքային առանձնահատկությունները, նախասիրությունները:

Շուկայում այսօր անհրաժեշտ է նման գործիք, քանի որ լսարանի չափումը կբերի բյուջեի արդյունավետ օգտագործման, հետեւաբար նաեւ բյուջեի մեծացման:

Այսօր ընկերությունները հաճախ գովազդ են տեղադրում՝ հիմնվելով կայքի հաճախելիության կամ դրա՝ circle.am-ում գրանցված լինելու վրա: Այս փուլում սա նորմալ եմ համարում, որովհետեւ ցանկացած զարգացող ոլորտ ունի իր անցումային շրջանը:

Ի՞նչ գնի սահմաններում է տատանվում կայքերում տեղադրվող գովազդը:

Կայքը կարող է ունենալ շատ բարձր հաճախելիություն, եւ գովազդի ամսական գինը լինել 350.000-500.000 դրամ:

Եթե պրոֆեսիոնալ մոտնենանք հարցին, ինտերնետում գովազդը պետք է չափենք 1000 ցուցադրությամբ, հետեւաբար գինը պետք է լինի 1000 ցուցադրության համար նախատեսված գնին համապատասխան:

Լրատվական կայքերում եւ հատկապես սոցցանցերում գովազդի տեղադրման գինը համեմատաբար ցածր է: Ընդհանրապես ինտերնետում միայն թեմատիկ կայքերը 1000 ցուցադրության դիմաց բարձր գին ունեն, բայց այդ գինն արդարացված է, որովհետեւ գովազդատուն միանգամից գտնում է իր թիրախին:

Եթե հաճախորդի թիրախը, ենթադրենք, կանայք են, նա կարող է գովազդը տեղադրել մի կայքում, որի այցելուների 90% -ը երիտասարդ կանայք են, եւ այլեւս կարիք չի լինի գովազդը 4-5 լրատվական կայքերում տեղադրելու՝ թիրախին հասնելու համար:

IP Marketing ընկերությունը ինտերնետ սեյլս հաուզ ունի, որտեղ ներառված են 15 կայքեր: Մենք բացառիկության հիմունքներով գովազդ ենք վաճառում այդ կայքերում՝ ամսական կտրվածքով, քանի որ շուկան դա է ուզում: Հուսով եմ՝ մինչեւ տարեվերջ կսկսենք առաջնորդվել 1000 ցուցադրություններով, եւ շուկան նորմալ կընդունի դա:

Այսօր հաճախ Ֆեյսբուքում գովազդային արշավներն իրականացվում են անազնիվ մեթոդներով՝ լայքակորզությամբ եւ օգտատերերին մոլորության մեջ գցելով: Ինչպե՞ս պետք է իրականացվի գովազդային գրագետ արշավը:

Սա բավական ցավոտ թեմա է: Ես միշտ պայքարում եմ, որպեսզի շուկան ավելի պրոֆեսիոնալ եւ գրագետ լինի: Խիստ բացասական եմ վերաբերվում այն գովազդներին, որոնք ուղղված են միմիայն լայքեր ավելացնելուն՝ առանց թիրախի ընտրության: Ի՞նչ է անելու ընկերությունը այդ լայքերի հետ: Չեմ կարծում, թե այս հարցի պատասխանը նա ունի:

Սա բավական բացասական վերաբերմունք է ձեւավորում հատկապես այն մարդկանց շրջանում, որոնք տվյալ բրենդի կամ ընկերության պոտենցիալ սպառողներն են (միջինից բարձր աշխատավարձով, բարձրագույն կրթությամբ, իրականում այդ քայլի բացասականությունը հասկացող):

Ֆեյսբուքում առջախաղացումը իմիջային նպատակ ունի: Այն ապահովում է բրենդի հաղորդակցությունը առկա եւ պոտենցիալ հաճախորդների հետ: Եթե հաղորդակցությունն արվում է անազնիվ մեթոդներով, բնականաբար, բացասական վերաբերմունք է առաջանում բրենդի նկատմամբ: Իսկ բրենդը մտնում է սոցիալական ցանց ճիշտ հակառակ նպատակով՝ իր հանդեպ վերաբերմունքը ավելի դրական դարձնելու, ցույց տալու, որ ինքն այնքան մոտ է կանգնած սպառողին, որ ցանկացած պահի կարող է սպառողների հարցերին անմիջապես պատասխանել:

Հնարավոր է հաճախորդը ինքն էլ չի պատկերացնում, որ դա իր համար լավ չէ, հնարավոր է՝ ընկել է մի անհատի կամ ընկերության մոտ, որոնք խորհուրդ են տվել նման քայլեր անել Ֆեյսբուքում:

Բրենդ առաջխաղացնելիս շատ մեծ ուշադրություն պետք է դարձնել բովանդակությանը եւ գովազդի թիրախին. պետք է մատուցել հենց այն, ինչը պետք է բրենդին եւ ինչը պետք է տեսնի պոտենցիալ սպառողը:

Երբ պոտենցիալ սպառողը տեսնում է գովազդ եւ սեղմում է հղմանը, պետք է հայտնվի համապատասխան էջում, որտեղ կբավարարվի նրա հետաքրքրությունը: Օրինակ՝ եթե սուպերմարկետի ակցիա է գովազդվում, պոտենցիալ սպառողը պետք է հղումով հայտնվի սուպերմարկետի էջում եւ օգտվի այդ ակցիայից, ոչ թե սեղմի Քիմ Քարդաշյանի նկարը, հայտնվի սուպերմարկետի էջում, լայքի, Քիմ Քարդաշյանի մասին որեւէ բան կարդա եւ հեռանա:

Ինչպե՞ս եք գնահատում Ֆեյսբուքում գովազդի արդյունավետությունը:

Նախ՝ պետք է հստակ հասկանալ, թե ֆեյսբուքյան գովազդը ինչի համար է կիրառվում:

Բրենդի հաղորդակցության, ծառայությունների, արտադրանքի մասին տեղեկություններ հաղորդելու համար շատ արդյունավետ է: Վատ է աշխատում իմիջային գովազդի համար, որովհետեւ չկա անիմացիա, շարժում, ձայն, չկան գույներ: Իմիջային գովազդի համար նախընտրելի է օգտագործել ֆլեշ բաներներ, վիդեո:

Իսկ կայքերում թե՛ իմիջի, թե՛ վաճառքի առումով արտադրանքը հաջողություն կունենա, եթե գովազդը ճիշտ կազմակերպվի: Բազմաթիվ մանրուքներ կան, որոնց ուշադրություն պետք է դարձնել՝ սկսած ֆլեշ բաներների գույնից, չափսից, բովանդակությունից, վերջացրած՝ կայքում դիրքից:

Պետք է հետեւել նաեւ արդյունավետությանը: Գովազդի արդյունավետությունը չափող տարբեր գործիքներ կան: Մենք օգտագործում ենք ADFOX ռուսական համակարգը, որի ներկայացուցիչն ենք Հայաստանում: Այս համակարգի միջոցով հնարավոր է խորը վերլուծություններ անել գովազդի ընթացքի վերաբերյալ՝ թե քանի մարդ տեսավ, քանի անգամ սեղմվեց, այն թույլ է տալիս նաեւ նույն արտադրանքի մեկ այլ գովազդ ցուցադրել նույն այցելուին եւ այլն:

Որո՞նք պետք է լինեն լրատվական կայքերի առաջխաղացմանն ուղղված հիմնական քայլերը:

Եթե լրատվական կայքը որակ չի կարողանում ապահովել, որքան էլ թրաֆիք բերես, միեւնույն է, ընթերցողները գալու են ու գնան: Իսկ եթե լրատվական կայքը որակյալ է, սեփական նյութեր է տեղադրում, օպերատիվ է աշխատում եւ այլն, մենք, օրինակ, կիրառում ենք տարբեր մեթոդներ՝ սկսած SEO-ից ( search engine optimization)` մասնավորապես Google-ում դիրքերի բարձրացումից, վերջացրած Ֆեյսբուքում եւ այլ սոցցանցերում ակտիվության ապահովմամբ:

Ֆեյսբուքում ակտիվության ապահովումը կատարվում է հետեւյալ կերպ. էջ ենք ստեղծում եւ աշխատում ենք, որպեսզի լայքերն ավելանան, նյութեր ենք տեղադրում մեդիայի ֆեյսբուքյան էջում կամ մեդիայի աշխատակիցներին սովորեցնում ենք, թե ինչպես ճիշտ տեղադրել նյութերը:

Ինտերնետային գովազդի շուկայի զարգացման եւ ձեւափոխության ի՞նչ հեռանկարներ եք տեսնում մոտ ապագայում:

Կարծում եմ՝ մոտ ապագայում կզարգանա գովազդի տեղադրումը կայքերի մոբայլ տարբերակներում, այսօր Հայաստանում կայքերի մոբայլ տարբերակները գովազդի առումով դատարկ են:

Որքան շատ ընկերություններ հասկանան, որ ինտերնետում կարելի է արդյունավետ գովազդ իրականացնել, եւ իրենց բյուջեն ուղղեն դեպի ինտերնետային գովազդ, որքան շատ ընկերություններ հասկանան, որ ինտերնետային գովազդը մեդիայի այլ տեսակներում գովազդի համեմատ ամենաէժանն ու ամենահեշտ չափվողն է, այնքան ինտերնետային գովազդի շուկան արագ կզարգանա, կայքերը կսկսեն գովազդային ֆինանսավորում ունենալ, համապատասխանաբար մեդիա բովանդակությունն էլ կսկսի զարգանալ:

Այսօր մենք 2-3 տարով հետ ենք Ռուսաստանից, որտեղ շատ բան է զարգացել, օրինակ՝ real-time bidding-ը, որը հնարավորություն է տալիս հաճախորդներին աճուրդային համակարգի միջոցով ինքնուրույն գովազդ տեղադրել մի շարք կայքերում:

Real-time bidding-ը Հայաստանի համար ապագայի գործիք է, եւ հուսով եմ, որ երկու տարուց հայաստանյան շուկան պատրաստ կլինի այս համակարգի ներկայացմանն ու կիրառմանը:

Հարցազրույցը՝ Աննա Բարսեղյանի