Ինչպես են հաղթում շարժումները

Ցանկացած շարժում՝ լինի դա ազգային-ազատագրական, քաղաքական, բնապահպանական, իրավապաշտպանական կամ,  ինչպես հիմա է՝  «լոկալ» նպատակներ հետապնդող, հզոր է այնքանով, որքանով մարդիկ իրար լավ են վերաբերվում: Դա ռոմանտիկ երազկոտություն չէ՝ ապացուցված փաստ է: Վերջին՝ ամենահայտնի «դեպքն է» 2008 թվականին ձեւավորված համաժողովրդական շարժումը, երբ հայաստանցիների ճնշող մեծամասնությունը, անկախ իրենց քաղաքական եւ անձնական նախասիրություններից, անկեղծորեն ցանկանում էին, որ իշխանությունը չվերարտադրվի եւ երկրում իսկապես համակարգային փոփոխություններ լինեն: Որքան խորացավ դավաճանների, «ականների», իշխանության գաղտնի գործակալների, «կոլաբորացիոնիստների» փնտրտուքը, այնքան շարժումը թուլացավ եւ մարեց:

Խնդիրն այն է, որ պետք չէ խրտնեցնել քո կողմնակիցներին կամ պոտենցիալ դաշնակիցներին չափից դուրս նեղ շրջանակների մեջ դնելով՝ սահմանափակելով այն դոգմաներով եւ «մանտրաներ» հիշեցնող ձեւակերպումներով, կարգախոսներով: Պետք է ընդունել, որ նույն նպատակի համար մարդիկ կարող են պայքարել տարբեր ձեւերով՝ իրենց մտածելակերպին եւ խառնվածքին համապատասխան: Մարդիկ պետք է հասկանան, որ յուրաքանչյուրն ի՛ր ընտրած եղանակով անում է միեւնույն գործը, եւ պետք չէ իրար կշտամբել, թե՝ «ինչու դու չես անում այն, ինչ անում եմ ես», կամ «դու որտեղ էիր, երբ ես…» եւ այլն:

Այս վերջին՝ «տրանսպորտային» շարժումը շահեկան է նրանով, որ չի սահմանափակում մարդկանց կուսակցական «պոլիտբյուրոներում» մշակված ինչ-որ «ծրագրային դրույթներով» եւ դնում է շատ կոնկրետ նպատակ՝ քաղաքապետարանը պետք է վերանայի իր որոշումը եւ պահպանի տրանսպորտի նախկին սակագինը: Ովքեր կիսում են այդ գաղափարը, տարբեր ձեւերով անում են իրենց գործը՝ ինչքան որ ցանկանում են եւ ինչպես որ ճիշտ են համարում: Մարդիկ իրար նկատմամբ զգում են որոշակի հարազատություն, եւ երբ, ասենք, «ջիպի» տերը կանգառից անվճար ուղեւոր է վերցնում, այդ ուղեւորը չի մտածում՝ «ինչո՞ւ նա «Բրաբուս» ունի, իսկ ես չունեմ»: Կամ «ոչ աստղը» չի ասում «աստղին»՝ ինչո՞ւ ես դու հայտնի, իսկ ես՝ անհայտ: Որովհետեւ մարդ լինելն ու իրար օգնելը ավելի կարեւոր է, քան «Բրաբուս» քշելը կամ հայտնի լինելը:

Իսկ ով որ ճիշտ ու բնականոն է համարում 150 դրամ վճարելը կամ, համենայնդեպս, չի պատրաստվում այդ սակագնի դեմ պայքարել… այդ մարդկանց հետ էլ պետք չէ թշնամանալ՝ ծաղրել, ամոթանք տալ, «թասիբի գցել»: Շանտաժի եւ ագրեսիայի ամեն մի դրսեւորւմ ճիշտ հակառակ ազդեցությունն է ունենում:

Ցանկացած շարժում հաջողության կհասնի այն դեպքում, երբ նրա կողմնակիցները կլինեն տարբեր քաղաքական, կրոնական համոզմունքների, սոցիալական հիերարխիայի տարբեր աստիճաններում կանգնած, պետական համակարգում ընդգրկված եւ չընդգրկված մարդիկ: Այդ մարդիկ պետք է անկեղծորեն սիրեն եւ հավատան իրար, նաեւ հարգեն եւ հանդուրժեն նրանց, ովքեր այդ շարժման մեջ ընդգրկված չեն: Ամեն ինչ, կարծես թե, պարզ է: Իրականացնելն է դժվար:

ԱՐԱՄ ԱԲՐԱՀԱՄՅԱՆ